BAŞKAN ÇİĞDEM ERDOĞAN - Gündemimizde iki tane başlığımız var: Bir tanesi Başkanlık sunuşları, bir diğeri Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunun 28'inci Dönem ikinci devrede izleyeceği yol haritasının değerlendirilmesi.

Sözlerime başlamadan önce, 28'inci Yasama Döneminin ikinci devresinin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Aramıza yeni katılan milletvekili arkadaşlarımız var; Çorum Milletvekili Sayın Yusuf Ahlatcı, İstanbul Milletvekili Sayın Nurettin Alan, Tekirdağ Milletvekili Sayın Selcan Taşcı; Komisyonumuza hoş geldiler.

İlk olarak belirli başlıklar altında, bilhassa yeni üyelerimiz için Komisyonumuzun faaliyetleri hakkında bilgi vermek ve ikinci devrede Komisyonumuzun yol haritasının belirlenmesi noktasında sizlerin görüşlerine başvurmak istiyorum. Ayrıca, yine, ilgili başlıklar altında, Komisyonumuzun 28'inci Dönem ikinci devrede izleyeceği taslak yol haritasının nasıl olacağı konusunda ön çalışmalarımızı da sunmak isterim. Bu devrede, yurt içi ve yurt dışı faaliyetler, toplantılar, projelerde Komisyonun son derece aktif olmasını hedefliyoruz. Bu çerçevede, ilk olarak Komisyon toplantılarımızla başlamak isterim.

Hepinizin bildiği üzere, bakanlıkların, bakanların katılımıyla gerçekleşen Komisyon toplantıları hayata geçirdik. Kadın-erkek fırsat eşitliği politikalarının uygulanmasında bakanlıkların geliştirecekleri stratejik planlar, ülke genelinde yerelde ve merkezde uyguladıkları politikalar kadın-erkek fırsat eşitliğinin sağlanmasında çok önemli. Bu çerçevede, Komisyonumuz farklı alanlarda yürütülen kadın politikalarının en iyi şekilde izlenebilmesi adına sayın bakanlarla toplantılar gerçekleştirmiştir. Komisyon Başkanlığı tarafından bakanlıklara Komisyon toplantısı öncesi kadın-erkek fırsat eşitliği konularındaki çalışmalarına yönelik 20 sorudan oluşan bir yazı gönderilmektedir. Buradaki amaç, bu sorular vesilesiyle bakanlıkların kadın-erkek fırsat eşitliği politikaları üretme anlamında var olan hassasiyetlerine farklı bir bakış açısı kazandırmaktır. Bu toplantılarda Komisyon üyelerimiz ve üye olmayan milletvekillerimizin, istedikleri soruları sayın bakanlarımıza sorma ve yanıtlarını en üst düzeyde birinci ağızdan alma fırsatları olmuştur. Bu kapsamda 8 Mayıs 2024 tarihinde Sayın Adalet Bakanının katılımıyla, 11 Haziran 2024 tarihinde Sayın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanının katılımıyla, 10 Temmuz 2024 tarihinde Sayın İçişleri Bakanının katılımıyla toplantılar gerçekleştirilmiştir.

28'inci Yasama Döneminin ikinci devresine Sayın Bakanlarımızı da Komisyonumuza davet etmeyi planlıyoruz. Bu çerçevede, Sanayi ve Teknoloji Bakanını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanını, Millî Eğitim Bakanını, Sağlık Bakanını Komisyonumuza davet etmeyi planlayabiliriz. Bu konuda yine sizlerin önerilerini dinleyebiliriz.

İkinci olarak, alanında uzman veya otorite olan kuruluşlarla yapılan toplantılar... Birleşmiş Milletler Nüfus Fonunun katılımıyla yapılan bir toplantımız vardı. Ülke genelinde yerelde ve merkezde kadın alanında politika üretirken, plan ve programlar yaparken demografik verilerin gözetilmesinin somut ve uygulanabilir çözümlerinin geliştirilmesi adına hayati öneme sahip olduğunun farkındayız. Her alanda olduğu gibi nüfus politikaları alanında da uluslararası kuruluşlarla birlikte çalışmayı, onların katkılarını almayı önemsiyoruz. Bu çerçevede, geçtiğimiz devrede Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu temsilcileri ile bir toplantı gerçekleştirdik.

Yine, bir diğer toplantımız Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanı ve ekibinin katıldığı Komisyon toplantısıydı. Sizlerin de takdir edeceği üzere kadın-erkek fırsat eşitliğinin sağlanması, kadın sorunlarının çözümü ilgili bütün kurumların ve sektörlerin desteği ve iş birliği ile mümkün. Bu kapsamda medya sektörünün desteği ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun iş birliği ayrıca önemli. Sayın RTÜK Başkanı ve ekibi Komisyon toplantımıza katılarak aşağıda yer verilen başlıklarda Komisyon üyelerimizi bilgilendirmiştir: Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kadın-erkek fırsat eşitliğine ilişkin politikaları, kadına yönelik şiddet başta olmak üzere kadın alanında yaşanan sorunların çözümüne ilişkin önleyici tedbirlerin hazırlanması, kamu spotlarının hazırlanması, 12'nci Kalkınma Planı kapsamında RTÜK'ün üstlenmiş olduğu sorumluluklar, kadın alanında gerçekleştirilen çalışmalar, projeler ve bundan sonraki faaliyetler.

Yine, önümüzdeki süreçte ayrıca insan hakları ve ayrımcılığın önlenmesi alanında çalışmalar yapan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanını, Kamu Denetçiliği Kurumu Başkanını, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanını Komisyonumuza davet edebiliriz. Sizlerin de bu konudaki önerilerimizi dinlemek istiyoruz.

Üçüncü olarak, Komisyonumuzun yurt içinde gerçekleştirdiği etkinlikler, programlar... TÜRKPA Dönem Başkanlığı çatısı altında Kadın Erkek Fırsat Eşitliğinin Sağlanması ve Kadınların Güçlenmesi Toplantısı yapmıştık hatırlarsanız. Türk Devletleri Parlamenterler Asamblesinin 15'inci kuruluş yıl dönümünde TÜRKPA üyesi ülkelerin KEFEK muadili komisyonları ile birlikte 22-23 Kasım 2023 tarihinde Antalya'da Kadın Erkek Fırsat Eşitliğinin Sağlanması ve Kadınların Güçlenmesi konulu uluslararası toplantıyı düzenlemiştik.

Yine, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Medyanın Dili Programı'nı hayata geçirmiştik. Komisyonumuz Sakarya'da KEFEK, RTÜK ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi iş birliğinde Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Medyanın Dili Programı'nı gerçekleştirmiştir. Sakarya'da gerçekleşen bu toplantıya başta RTÜK temsilcileri olmak üzere medya mensupları, üniversitelerimiz, baro temsilcileriyle bütün ilgili kurumların katkısı olmuştur. RTÜK temsilcileri tarafından medyada kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin etik ilkeler hakkında görseller eşliğinde önemli bir sunum yapılmıştır. Böylece medya profesyonelleri ve diğer ilgililerin konuya ilişkin farkındalığının artırılması sağlanmıştır. Program sonrasında yerel medyada kullanılan haber dilinde dikkate değer iyileşmeler gözlenmiştir. Yine, buna benzer toplantıları farklı illerde yapabiliriz, bunu planlayabiliriz. Bu konudaki fikirlerinizi almayı çok isterim.

Bir diğer çalışmamız da teknoloji aracılığıyla kadınlara yönelik şiddet araştırma bulgularını sunma ve tartışılmasıydı. 2024 yılı Haziran ayında Ankara'da Komisyonumuz Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ve İngiltere Büyükelçiliğinin katkılarıyla "Teknoloji Aracılığı ile Kadınlara Yönelik Şiddet Araştırma Bulgularının Sunum ve Tartışılması" konulu bir etkinlik düzenlemiştir. Bu etkinlikte teknoloji aracılığı ile kadına yönelik şiddet konusu detaylı olarak değerlendirilmiştir. Yine, önümüzdeki günlerde bu konu üzerinde çalışmalar yapabiliriz.

Bir diğer çalışmamız 25 Kasım GAMER koordinasyon merkezi çalışma ziyareti. Komisyonumuz 25 Kasım 2024 tarihinde kadına yönelik şiddetle mücadelede bugünü de vesile ederek İçişleri Bakanlığı bünyesinde görev yapan GAMER koordinasyon merkezinde bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir. Söz konusu merkez kadına şiddetle mücadele noktasında önemli bir işlev görmektedir çünkü burada mükerrer şiddetin önlenebilmesi, mağdur kadınların tekrar aynı şiddet olayına maruz kalmaması için şiddet uygulayanın mağdura yaklaşmaması yönünde 7/24 kesintisiz olarak e-kelepçe sistemiyle takip gerçekleştirilmektedir. Bu çalışma ziyaretimizde Sayın İçişleri Bakanımız da bizzat bize eşlik etmiştir.

Bir diğer çalışmamız Kastamonu Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Çalıştayı Bölge Toplantısı. 10 Ocak 2025 tarihinde Kastamonu, Sinop, Çankırı illerinde valilerin, vali yardımcılarının, belediye başkanlarının, il müdürlerinin, kalkınma ajansı yetkililerinin, KOSGEB yetkililerinin, kadın sivil toplum kuruluşlarının, kadın girişimcilerin, üniversiteler ve kadın kooperatiflerinin temsilcilerinin davet edildiği geniş katılımlı -ve bu geniş katılımın içinde 230 kamu personeli vardı arkadaşlar-Kastamonu Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Çalıştayı düzenlenmiştir. Söz konusu çalıştayda Kastamonu, Sinop ve Çankırı illerinden gelen temsilciler her ile özgü kadın politikalarına ilişkin sunumlar gerçekleştirmiştir. Ayrıca, gelen katılımcılar kendilerini ifade etme, sorunlarını ve önerilerini dile getirme fırsatı bulmuşlardır.

Bir diğer programımız, Kadına Şiddet Farkındalık Eğitimi. Yine, bu da aslında Türkiye Büyük Millet Meclisinde ilk hayata geçen bir program oldu. 2021-2025 dönemini kapsayan Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Dördüncü Ulusal Eylem Planı kapsamında Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi personeline yönelik kadına şiddette farkındalık eğitimleri gerçekleştirilmesi hususunda sorumlu kurum olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede, Komisyonumuzun organizasyonunda Parlamento tarihinde ilk kez Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanının da dâhil olduğu güçlü bir katılımla Türkiye Büyük Millet Meclisi personeline kadına şiddet farkındalık eğitimi verilmiştir. Bu anlamda, yine, farklı önerileriniz olursa bunlara da açık olduğumuzu ifade etmek istiyorum.

Bir diğer çalışmamız İstanbul çalışma ziyareti. Komisyon Başkanlığı düzeyinde Komisyon uzmanlarının da katılımıyla 10-11 Nisan 2025 tarihinde İstanbul'da bir çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir. Söz konusu ziyaret çerçevesinde, kadın-erkek fırsat eşitliğinin sağlanması hususunda önerileri dinlemek üzere İstanbul'da yer alan ve kadın alanında çalışma yapan sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya gelinmiştir.

Yine, Kastamonu'da yaptığımız toplantının ikincisini İzmir'de düzenledik bildiğiniz üzere; İzmir Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Çalıştayı. Komisyonunuz tarafından İzmir'de 8-11 Mayıs 2025 tarihlerinde İzmir, Aydın, Manisa illerinden vali ve vali yardımcılarının, belediye başkanlarının, il müdürlerinin, kalkınma ajansı yetkililerinin, KOSGEB yetkililerinin, kadın sivil toplum kuruluşlarının, kadın girişimcilerin, üniversiteler ve kadın kooperatiflerinin temsilcilerinin davet edildiği İzmir Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Çalıştayı düzenlenmiştir. Bu çalıştayda söz konusu illerden gelen katılımcıların görüşlerini, beklentini ve önerilerini dinleme şansı bulduğumuz geniş katılımlı bir etkinlik gerçekleştirdik. Ayrıca, çalıştay sonrasında kadın kooperatiflerini yerinde ziyaret etme ve onların faaliyetlerini bizzat kendilerinden dinleme fırsatı bulduk. Komisyon olarak önümüzdeki dönemde de bu etkinliklerimize devam ediyor olacağız. Diyarbakır'da ve Adana'da bölge çalışma toplantıları gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bu alanda da siz Komisyon üyelerimizin görüşleri ve beklentileri bizim için çok kıymetli.

Bir diğer çalışmamız Kırşehir Kızıldağ Yeniyapan Şehit Muzaffer Kılıçaslan İmam Hatip Ortaokulu öğrencilerinin Komisyonumuzu ziyareti. Bu okulun Güçlü Kızlar Aydınlık Yarınlar Projesi kapsamında kız öğrencileri, 27 kız öğrencisi Komisyonumuzu ziyaret etti. Kendilerine Komisyon uzmanlarımız tarafından kadın-erkek fırsat eşitliği konulu bir sunum da gerçekleştirilmiş oldu.

Komisyonumuzun proje faaliyetleri: Komisyonumuz kadının statüsünün güçlendirilmesi, kadın istihdamının artırılması ve karar alma mekanizmalarında kadınların daha fazla yer almasının sağlanması amacıyla ulusal ve uluslararası kurumlarla iş birliği içerisinde yürütülen projelere katılım sağlamaktadır. Bu kapsamda 12 Kasım 2023 tarihinde KEFEK üyelerine yönelik Kadın Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçeleme Semineri gerçekleştirilmiştir. Yine, 5-6 Temmuz 2024'te İstanbul'da Kadın Liderler Toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıya da Türkiye Büyük Millet Meclisinin tüm kadın milletvekilleri davet edilmiştir. Toplantıda ele alınan konu başlıkları şöyledir: Eşitlikçi Parlamento kavramı, parlamentolarda eşitlikçi uygulamalar ve kadın milletvekilleri arasındaki sinerji ve iş birliğinin önemi, 2023 genel seçim ve 2024 yerel seçim analizi ve Türkiye'de kadınların siyasete katılımını artıracak öneriler, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu ve Pekin+30 süreci.

Bir diğer başlığımız ise 14-16 Şubat 2025 tarihlerinde Sakarya'da Kadınların Siyasete ve Karar Alma Süreçlerine Katılımının güçlenmesi, Bilgi Paylaşımı Toplantısı idi. Söz konusu toplantıda kadın-erkek eşitliğine duyarlı yapay zekâ konusu detaylı olarak ele alındı. Yine, bu çerçevede, Birleşmiş Milletler Kadın Birimiyle önümüzdeki süreçte yapay zekâ ve kadın-erkek eşitliğine duyarlı bütçeleme gibi temalarla beraber çalışmayı, yeni etkinlikler, projeler gerçekleştirmeyi düşünüyoruz, planlıyoruz.

Bir diğer çalışmamız Komisyonumuzun yurt dışı faaliyetleri. Oldukça uzun ve teferruatlı... Aslında bunları dağıttık değil mi üyelerimize? Tamam.

Birçok uluslararası temaslarımız oldu, çok da faydalı oldu, onlardan da size bahsetmek istiyorum. 28'inci Yasama Döneminin ilk devresinde Özbekistan'a, İngiltere'ye, Almanya'ya çalışma ziyaretleri gerçekleştirdik. Yine, Azerbaycan Kadınlar Forumu'na, İzlanda'da düzenlenen 6'ncı ve 7'nci Reykjavik Küresel Forumu'na, Azerbaycan'da düzenlenen 6'ncı Dünya Kültürlerarası Diyalog Forumu'na, Özbekistan'da düzenlenen Asya Kadınlar Forumu'na, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu tarafından Oslo'da düzenlenen Uluslararası Parlamenterler Konferansı'na, Avrupa Parlamentosu tarafından Brüksel'de 2024-2025 yıllarında 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle düzenlenen tematik toplantılara, Birleşmiş Milletler tarafından her yıl mart ayında Amerika Birleşik Devletleri'nde düzenlenen Kadınların Statüsü Komisyonu toplantılarına ve burada düzenlenen yan etkinliklere katılarak ülkemizi, Komisyonumuzu en güzel şekilde temsil ettik. Bu anlamda da bu programlara katılan tüm milletvekili arkadaşlarımıza, tüm destek veren milletvekillerimize ayrıca çok teşekkür etmek istiyorum. Bu noktada belirtmek isterim ki Komisyonumuzun Avrupa Parlamentosu tarafından 8 Mart vesilesiyle düzenlenen toplantılarda temsil edilmesi ilk kez 28'inci Dönemde gerçekleştirilmiştir.

Komisyonumuz, diğer ülkelerle yakın iş birliği faaliyetlerini kurumsallaştırıcı bir adım atarak Azerbaycan Aile, Kadın ve Çocuk İşleri Devlet Komitesiyle ikili iş birliği protokolü imzaladı. Söz konusu protokol, yılda iki kez, tüm üyelerin katılacağı, biri Azerbaycan'da, biri Türkiye'de ortak toplantı düzenlemesi hususunu da içermektedir. Bu anlamda, önümüzdeki çalışma programına mutlaka tüm Komisyon üyelerinin katılacağı bir Azerbaycan programı da eklememiz gerekiyor.

Yine, kadın siyasetçilerin oluşturduğu küresel bir ağ olan kadın siyasetçiler ağı, WPL toplantılarına Komisyonumuz da davet edilmeye bu dönemde başlanmıştır. Bu kapsamda, Komisyonumuz İzlanda'da yapılan mutat toplantılara ve diğer ülkelerde düzenlenen toplantılara davet edilmektedir. Ayrıca, bu sene ilk defa 60 ülkeden iş ve hükûmet alanlarında liderlik yapan kadınların katılacağı, küresel bir toplantı olan Global Kadın Zirvesi Bakanlar toplantısına onur konuğu olarak davet edildik; bunu da sizinle paylaşmak isterim. Önümüzdeki yasama yılında da Komisyonumuzun yurt dışı faaliyetleri ve uluslararası iş birliği çalışmaları devam edecektir. Komisyonunun, başta Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu toplantısı olmak üzere yurt dışı toplantılarında ülkemizin temsiline ayrı bir önem verilecektir.

Kıymetli Komisyon üyelerimiz, ben böyle çok hızlıca geçtim, zaten birçoğunu hep birlikte yaptığımız için; yeni gelen arkadaşlarımıza da tekrar ayrıntılı bilgi veririz.

Bu arada, Kıymetli Yusuf Vekilime tekrar hayırlı olsun diyorum Komisyon üyeliği için. Toplantı başlangıcında yeni başlayan arkadaşlarımıza hoş geldiniz dedik. Tekrar size bir kez daha hoş geldiniz demek istiyorum.

YUSUF AHLATCI (Çorum) - Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN ÇİĞDEM ERDOĞAN - Komisyonumuzdaki erkek üye sayısı farkındaysanız hızla artıyor. Dolayısıyla ben de her birinize ayrı ayrı teşekkür ediyorum.

Gerçekten çok verimli ve başarılı bir dönem geçirdik. İnşallah, bu önümüzdeki dönemde de 2'nci dönemde de çok başarılı işlere hep birlikte imza atarız diyorum.