BAŞKAN CÜNEYT YÜKSEL - Değerli milletvekilleri, bugün, 29 Mayıs 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve aynı tarihte esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen (2/3147) esas numaralı Samsun Milletvekili Orhan Kırcalı ve Uşak Milletvekili Fahrettin Tuğrul ile 101 Milletvekilinin Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere toplanmış bulunmaktayız.

Bildiğiniz gibi, ceza adaleti, yalnızca mevzuatın uygulanmasıyla değil, aynı zamanda toplumun vicdanında karşılık bulmasıyla sağlanır. Zira, kamu vicdanı en şaşmaz adalet terazisidir; suç ve suçluyla mücadelede adil, ölçülü ve insan onurunu esas alan bir yaklaşım hukuk devletinin en temel gereğidir. Ceza adaleti sisteminin bir amacı ödeticilik ve caydırıcılık olsa da esas amacı uslandırıcılığı yani hükümlüyü rehabilite ediciliğidir yani ceza adalet sistemi sadece faillerin cezalandırılmasını öngörmez, aynı zamanda mağdurun korunmasını, toplumun huzurunun tesisini ve gelecekte benzer fiillerin önlenmesini de hedefler. Etkin ve adil bir ceza sistemi toplumun hukuka olan inancını pekiştirir, bireylerin adalet karşısında eşit ve güvenli bir zeminde yer aldıklarını hissetmelerini sağlar. Bu nedenle, ceza adaleti devletin kudretini değil adaletle yoğrulmuş merhametini gösterdiği yerdir.

Saygıdeğer milletvekilleri, ceza adaleti etkin bir ceza infaz sisteminin uygulanmasıyla mümkündür. Etkin bir ceza infaz sistemi de toplumun suç ve suçlulardan korunmasının yanı sıra hükümlülerin yeniden suç işlemesini önler, rehabilitasyon süreçlerini güçlendirir ve onların topluma yeniden kazandırılmalarını sağlar. Cezayı hakkıyla infaz etmek, adaleti layıkıyla hayata geçirmek demektir. Tüm dünyada zaman içinde cezalandırıcı anlayıştan insan odaklı, onarıcı ve ıslah edici adalet anlayışına doğru bir dönüşüm yaşanmaktadır. Günümüzde cezalar hükümlünün toplumsal uyumunu ve suçtan uzaklaşmasını amaçlayan bir araç olarak görülmekte ve infaz sistemleri buna göre tasarlanmaktadır.

Komisyonumuz son yıllarda hukuk sistemimizin güçlenmesi adına önemli reformları başarıyla hayata geçirmiştir. Özellikle, yargı reformu strateji belgeleri doğrultusunda adalet sistemimizin daha hızlı, şeffaf ve erişilebilir olması için önemli adımlar atılmıştır. Bugünkü toplantımızda ele alacağımız kanun teklifi de yine bu hedeflerle uyumlu olarak 2025 yılında yayımlanan dördüncü yargı reformu stratejisinde yer verilen ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması amacı doğrultusunda suç, yaptırım ve infaz dengesinin toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde yeniden ele alınması ve ceza adaleti sisteminde caydırıcılığın artırılması yaklaşımları dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Kanun teklifi, hukuk sistemimizde kapsamlı ve etkili reformlar gerçekleştirerek toplumumuzun temel ihtiyaçlarına ve beklentilerine doğrudan yanıt vermeyi amaçlayan önemli düzenlemeler içermektedir. "Gerçek adalet sadece hükümde değil, hükümle birlikte infazda vücut bulur." anlayışıyla hayata geçirilen kanun teklifinin temel hedefi, toplumda oluşan cezasızlık algısını ortadan kaldırmak, hukuk devleti prensiplerini güçlendirmek ve ceza adalet sistemimizin etkinliğini ve caydırıcılığını artırmaktır. Teklifle ayrıca hükümlülerin yeniden suç işleme risklerinin azaltılması, sosyal hayata hazırlanmalarına imkân sağlanması, tahliye şartlarına uyumlarının kolaylaştırılması ve toplumsal kurallara uyma becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçlar doğrultusunda, 30 maddeden oluşan ve 10 farklı kanunda değişiklik içeren kanun teklifiyle önemli düzenlemeler öngörülmektedir.

Denetimli serbestlik sistemi daha ölçülü ve etkin hâle getirilmektedir. Mevcut sistemdeki bir yıllık sabit denetimli serbestlik uygulaması yerine hükümlülerin cezalarıyla orantılı olarak belirli bir süreyi mutlaka ceza infaz kurumunda geçirmeleri öngörülmektedir. Denetimli serbestlikten yararlanmak için cezanın en az onda 1'inin ve en az beş gününün ceza infaz kurumunda geçirilmesi zorunlu olacaktır. Böylece cezanın caydırıcı ve ıslah edici niteliği pekiştirilecek, toplumun adalet duygusu güçlendirilecektir.

Ayrıca, ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme hakkı tanınmaktadır. Bu kapsamda, süreli hapis cezasının dörtte 3'ü iyi hâlli olarak infaz edilen hükümlüler koşullu salıverilmeden yararlanabilecek, böylece rehabilitasyonları desteklenerek yeniden suç işleme riski azaltılacaktır.

Teklif, suçluların cezalandırılması ve ardından topluma kazandırılması yöntemlerini araştıran bir suç bilimi olan penolojinin ilkeleri ve insan onuruna saygılı infaz anlayışına uygun şekilde, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için özel infaz usullerinin kapsamını genişletmektedir. Hafta sonu ve geceleyin infazın kapsamı genişletilmekte, konutta infaz uygulamasının kapsamı, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar lehine artırılmaktadır. Ayrıca, hastalık, engellilik ve doğum nedeniyle hapis cezasının konutta infazına ilişkin sınırlar da yükseltilmektedir. Çocuk hükümlüler için ise eğitici ve onarıcı bir infaz sistemi benimsenmektedir. Teklifle çocuk hükümlülerin cezalarının infazına çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanması, iyi hâlli çocukların eğitimevlerine nakledilmesi ve bu süreçte çocukların ıslahına yönelik ek tedbirler uygulanması sağlanmaktadır.

Şiddet içeren suçlar ve toplumsal güvenliği tehdit eden eylemlerle mücadele kapsamında ceza miktarları artırılmaktadır. Kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış yaralama, tehdit suçları, silahla ateş etme ve trafikte yol kesme gibi suçların cezaları yükseltilmekte, alkol ve uyuşturucu etkisinde araç kullanımının yaptırımları ağırlaştırılmaktadır. Bu sayede toplumun can ve mal güvenliği daha etkin biçimde korunacaktır

Kanun teklifi, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları sonrası oluşan hukuki boşlukları doldurmak ve uygulamada belirsizlikleri gidermek için de kapsamlı düzenlemeler içermektedir. İstinaf ve temyiz başvurularında parasal sınırların dava tarihindeki değere göre belirlenmesi, noterlerin disiplin cezalarının yeniden düzenlenmesi, internet içerikleriyle ilgili düzenlemelerin ifade özgürlüğü ile kişilik hakları dengesini gözeten yeni bir yaklaşımla tekrar şekillendirilmesi hedeflenmekte, yurt dışında çalışan Türk işçilerin hukuki korumalarının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Değerli milletvekilleri, Yargı Reformu Strateji Belgesi çerçevesinde Adalet Bakanlığımız, hâkim ve savcılarımız, barolarımız, akademisyenlerimiz ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerimizin görüşleri ve önerileri dikkate alınarak katılımcı bir yaklaşımla milletvekillerimizce hazırlanan bu kanun teklifi, suçun önlenmesini, caydırıcılığın artırılmasını, şiddet suçları ve trafik güvenliğini tehdit eden fiillerle etkin mücadele edilmesini, toplumsal huzurun tesisini, cezasızlık algısının önüne geçilmesini ve cezanın ıslah amacının gerçekleştirilmesini hedeflemektedir. Bugün burada yapacağımız istişareler ve katkılarınız sayesinde teklifimizin en doğru şekilde yasalaşacağına inanıyorum.

Toplantımıza katılan ve katkı sunacak tüm milletvekillerimize, bürokratlarımıza ve değerli katılımcılara şimdiden teşekkür ediyor, görüşmelerimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Bugünkü toplantımızda, bildiğiniz üzere, önce teklifin tümü üzerinde görüşme yapacağız. Bu görüşmelerde ilk olarak teklif hakkında Komisyonumuzu bilgilendirmek üzere teklifin ilk imza sahiplerine söz vereceğim. Ardından varsa İç Tüzük'ün 38'inci maddesi uyarınca verilmiş olan Anayasa'ya aykırılık önergelerini işleme alacağım. Daha sonra istem sırasına göre söz talep eden Komisyon üyelerimize söz vereceğim ve diğer milletvekillerinin söz taleplerini karşılayacağım. Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddeleri üzerindeki görüşmelere geçeceğiz.