KOMİSYON KONUŞMASI

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sayın Başkan, Sayıştayın değerli temsilcileri, Sayın Genel Müdür ve kıymetli hazırun; herkesi saygıyla selamlıyorum.

Önce Varlık Fonuna devredilen, ardından da 2020 yılında özelleştirilen Millî Piyango İdaresinin bilanço ve netice hesaplarını görüşüyoruz. "Devlet kumar oynatır mı?" diye Millî Piyango özelleştirildi ancak diğer taraftan her vatandaşın cebine sanal kumarhane açıldı. Gençlik kumar batağında, birçok ocak, birçok aile dağıldı ve birçok insanımız maalesef yaşamına son verdi. Geçim sıkıntısı çeken vatandaşlarımız ne yazık ki şans oyunlarına yöneldi, kurtuluşu şans oyunlarında arar hâle geldi. Tabii, Hükûmet durur mu, yine elini vatandaşın cebine attı ve Cumhurbaşkanı kararıyla bahis, piyango, Loto, toto ve buna benzer oyunlardan kesilen şans oyunları vergisi oranlarını yüzde 100 artırdı. Spor müsabakalarına dayalı bahislerde vergi oranı yüzde 5'ten yüzde 10'a, at yarışlarında yüzde 7'den yüzde 14'e, diğer şans oyunlarında ise yüzde 10'dan yüzde 20'ye yükseldi. Kumarı önlemek ve sıfırlamak varken maalesef Loto, Toto, Piyango gibi az bahisler varken şimdi öyle bir hâle geldik ki ilk yarıda kaç gol atılacak, golü önce kim atacak, ikinci yarı alt mıdır, üst müdür yani hiç bilmediğimiz... Hani bir tabir vardı, 2 arkadaş oturuyormuş bir şey bulamamışlar kumar oynayacak iki tane çay söylüyorlar diyorlar ki: "Bu sinek kimin şekerini önce konacak?" Yani öyle bir hâle getirdiniz ki bu memleketi insanları kumarbaz yaptınız ve "Kumar oynatmaz devlet." denilen mantıktan tam bir kumarhaneye çevirdiniz bu ülkeyi. Sunuş konuşmanızda da bahsettiniz, 2025 yılının ilk dört ayında, 2021 ve 2022 yılının tamamından fazla sayıda yasa dışı bahis sitesi engellenmiş. 2021 yılında tespit edilen yasa dışı bahis sitesi 25.322 iken bu sayı üç yılda 10 kat artarak 2024 yılında 232 bini geçmiş. Bu rakamlar bile yasa dışı bahislerle etkin mücadele edilmediğini gösteriyor. Yani Hükûmetin bu memleketi nasıl bir kumarhaneye çevirdiği gözler önüne seriyor. Yani siz hiçbir zaman "Devlet kumar oynatır mı?" falan demeyin. Siz tam anlamıyla hem yasal olarak hem de yasa dışı bu memleketi kumarhane cennetine çevirdiniz. Çocuklarımızı ve gençlerimizi zehirleyen bu sanal kumar illetinden kurtulmanız için daha etkin önlemler alınması lazım. Biz Türkiye Büyük Millet Meclisinde milletvekilleri olarak "Bu konuyu araştırılım, bu yasa dışı bahis oyunlarını ve uyuşturucu yaşının 13'e kadar düşmesini araştıralım, komisyon kuralım, bu illetten çocuklarımızı kurtaralım." dedik ama maalesef kurtaramıyoruz. Ne yazık ki ben, Çorum ilimde yetiştirme yurdunu ziyaret ettiğimde oradaki 16-17 yaşındaki kızlarımızın maalesef uyuşturucu kullandığını, maalesef bu tür bataklığın içine yönlenmiş olduğunu gördüm. Yani devletin koruması altındaki gençler bile zor durumda arkadaşlar. Bunu isterseniz Çorum ilinde bizzat gidip beraber de gözlemleyebiliriz.

Yine, konuşmanızda 2006-2025 döneminde 527.045 adet yasa dışı bahis ve sanal kumar sitesinin engellenmesi için Bilgi Teknolojileri Kurumuna bildirdiğinizi söylediniz. Bu yıllar arasında bildirdiğiniz sitelerin kaçı engellendi? Yine, yıl yıl belirtmek kaydıyla 2006 yılından 2025 yılının ilk beş ayına kadar hangi yıl, kaç adet yasa dışı bahis ve kumar sitesi tespit ettiğinizi tablo olarak bizlere verirseniz memnun olurum.

Sayın Genel Müdür, şans oyunları özelleştirildi ancak bu oyunları izleme ve denetleme yetkisi de Millî Piyango İdaresine verildi. Ancak Sayıştayın tespitlerine göre, Millî Piyango İdaresi, bu denetim yetkisini tam beş yıldır yerine getirmiyor. Demirören ve Sisal Grubu tabiri yerindeyse piyasada istediği gibi at oynatıyor, istediği gibi yeni kumar bahis oyunları açabiliyor ve ne yazık ki kazanan daima oynatan yani kumarda kasa oluyor, halkın umutlarıyla oynuyorlar. Sayıştay "İdare tarafından, her ne kadar yüklenici firma tarafından tertip edilen Millî Piyango ve sayısal oyunlara ilişkin satış hasılatı bilgi ve raporlarına on-line olarak erişebildiği ifade edilse de yıl içinde yapılan denetimde oyun, saat, gün, hafta, ay, yıl, tarih aralığı, bayi, lokasyon ve benzeri bazlarda yapılan satış, bilet ve kolon sayısı, kazanan ve ödenen ikramiye bilgisi, bayi satış limiti ve bayilere ilişkin diğer bilgiler başta olmak üzere merkezî sistemde yer alan her türlü bilgiye ulaşılamadığı tespit edilmiştir." diyor. Peki, Sayın Genel Müdür, siz neden denetim yetkinizi kullanmıyorsunuz? Çelişkiler ve oynatılan oyunlarla ilgili çok sayıda olumsuz iddia ortadayken siz vatandaşın hakkını neden savunmuyorsunuz? Bu denetimle ilgili Millî Piyango İdaresi tam üç yıl önce Bakanlığa yönetmelik taslağıyla ilgili yazıyı göndermiş ama evrak üç yıldır orada bekliyor. Bu arada bir art niyet mi, suistimal mi var, yoksa birilerini mi koruyorsunuz? "İktidarın en önemli medya ayağını oluşturan Demirören Grubu korunup kollanıyor mu? Vatandaşın kandırılmasına göz mü yumuyorsunuz?" diye düşünmeden de edemiyoruz. Millî Piyango İdaresinin bu konuda neden ısrarcı olmadığını ve devrettiği oyunları neden uzaktan uzağa izlediğini bize açıklamanızı istiyoruz.

Sayın Genel Müdür, yaklaşık bir buçuk yıl önce bu göreve atandınız, sizden önceki Genel Müdür ise bir sene boyunca görev yaptı. 2022 Ekim-2023 Eylül arasını kapsayan önceki Genel Müdür dönemiyle ilgili bazı sorularım olacak. Ben bu iddiaları buradan sormak istiyorum. Önceki dönem Genel Müdürünüz buradaysa kendisi de cevap verebilir. Kamuda tasarruf genelgesi geçen yıl yayınlandı ancak onun öncesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın çok kez tasarruf çağrısında bulunduğunu hepimiz biliyoruz. Cumhurbaşkanı tasarruf çağrısında bulunuyor ancak kamudaki israf da ne yazık ki önlenemiyor. Belki de saraydaki israftan onlar da etkileniyor "Bizde israfa devam edebiliriz." diyorlar. 2023 yılı Sayıştay Raporu'na yansıyan tespitlere göre Balgat hizmet binanıza önceki Genel Müdür döneminde birtakım tadilat, tefrişat işleri yapıldı. Önceki Genel Müdür göreve gelir gelmez ayağının tozuyla Balgat'taki binanızda makam odası katında tadilata girişmiş, bize gelen bilgiye göre Genel Müdür yardımcılarının odaları alt kata alınarak Genel Müdürünün makam odası genişletilmiş midir? Büyük ölçüde bir tadilat yapılmış mıdır? Makam mobilyalarının tamamı pahalı mobilyalarla değiştirilmiş midir? Yine, Kurtuluş'taki lojmanda da geniş çaplı bir tadilat ve tefrişat yapılmış mı, ciddi paralar harcanmış mıdır? Kamuda tasarruf çağrılarına kulak tıkayan önceki Genel Müdür kendi rahatı için o dönemde milyonluk tadilat ve tefrişat yaptırmış, belki de bu nedenle de görev süresi bir yıl dolmadan kendisi Genel Müdürlükten ayrılmış mıdır? Bunun da bir etkisi, bu yaptığı keyfî harcamalardan dolayı mıdır? Öncelikle kesin kaynaklardan bana ulaşan bu bilgi doğru mudur, sormak istiyorum. İkincisi, bahse konu bu dönemde Genel Müdür makam odası ve lojman tadilatı için harcanan toplam para ne kadar olmuştur? Yine, önceki Genel Müdür döneminde Balgat binanızda veya başka binanızda yapılan tadilatlar için toplamda ne kadar ödeme yapılmıştır? Bu tadilat ve tefrişat işleri ihaleyle mi, yoksa gene adrese teslim doğrudan temin yöntemiyle mi yapılmıştır? Hangi firmaya verilmiştir?

Sayın Genel Müdür, özelleştirilen şans oyunlarıyla ilgili tahsilatları sormak istiyoruz. Oyunların Sisal Şans Ortak Girişim Grubuna devredilmesinden sonra Türkiye Varlık Fonu tarafından yapılan açıklamada şu noktalara dikkat çekilmiş: Kamuya azami fayda sağlanmasının gözetildiği teklif alma sürecinin sonunda yüksek hasılat ve düşük komisyon kriterlerinde en iyi teklifi veren Sisal Şans Ortak Girişimi'nin taahhüt ettiği on yıllık hasılattan kamuya kalacak olan meblağın net bugünkü değeri en az 28 milyar 119 milyon TL olarak hesaplandı. Sisal Şans Ortak Girişimi, operasyonları bayi komisyonları da dâhil olmak üzere yüzde 9,5 komisyon oranıyla yürütecekti. Yine modelde bayilerin hem sayısı ilk iki yılda 10 bine çıkacak hem de gelirleri artacak. Şimdi sormak istiyoruz: Sisal Şans Ortak Girişimi, Millî Piyangoda elde edilen hasılatı 2020 yılı için en az 9 milyar 320 milyon TL'ye çıkarmayı taahhüt etti mi? Bu tutar 2021 yılında yüzde 20 artı enflasyon oranı kadar artacaktı, verilen bu taahhütlerin hangileri yerine getirildi, hangi beklentiler karşılandı? 2020 yılından bugüne kadar yüklenici firma hangi yıl, ne kadar hasılat rakamına ulaştı ve bu hasılatların karşılığında devlete ne kadar ödeme yaptı? Hasılattan kaynaklı alacak var mıdır? Bayilerin sayısı ilk iki yılda 10 bine ulaştı mı? 2020 yılından günümüze kadar hangi yıl, ne kadar bayi açıldı? Komisyon oranı taahhüt edildiği gibi yüzde 9,5 olarak uygulanıyor mu? Yılbaşı bilet satışları özelleştirilmeden önce kaç adet çeyrek, yarım, tam bilet olarak -ayrıntılı olarak- satılıyordu? Özelleştikten sonra bilet satışları kaç adet olmuştur? Gene onu da çeyrek, yarım, tam olarak istiyoruz. Millî Piyango biletleri neden...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Tahtasız, toparlayalım.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Toparlıyorum Sayın Başkan.

Arkadaşımız da sordu, bu Millî Piyango biletlerinin kişilere, bazı kurumlara, imtiyazlı kişilere çıkarıldığıyla alakalı birçok spekülasyonlar oldu ve halkın Millî Piyangoya olan güveni zedelendi. Bizler de çocukken 1 tane ya da 2 tane çeyrek bilet alırız, belki o umutla akşam TRT'den işte, canlı yayınlanan o ekranları izlerdik ama son dönemde maalesef insanların özellikle Millî Piyangoya olan bu güveni sarsıldı. Bu konuda bir açıklamanız olacak mı?

Bir de Spor Toto, spor için kendi ilim olan Çorum'a hangi yatırımları yapmıştır? Yani ilçe ilçe istiyorum. Bir de Spor Toto üzerinden hangi ile ne yatırımlar yapmıştır?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Tahtasız, Spor Toto ile Millî Piyango...

DURMUŞ ALİ KESKİNKILIÇ (Karabük) - Bünyamin Bey'e soracaksın onu, burada.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Bünyamin Bey'e mi soralım, tamam, ona sormuş olalım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Tahtasız...

SAYIN BAYAR ÖZSOY (Kayseri) - Spor Totoyla Millî Piyangonun ne alakası var?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Tahtasız, farklı kurumlar.

MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Evet, arkadaşlar, teşekkür ediyoruz, çalışmalarınızda başarılar dileriz.