MAHMUT DİNDAR (Van) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Komisyon üyeleri ve kurumun değerli temsilcileri, sizleri selamlayarak başlamak istiyorum.

2018 yılından bu yana Türkiye'de derinleşerek devam eden ekonomik krize karşı ihracat ve destek kredileri bir can simidi gibi görülmelidir. Batma ve iflasla karşı karşıya kalan, kredi ve döviz bulamayan işletmelere bankaların ve bugünkü gündemimiz olan Türkiye İhracat Kredi Bankasının destekleri bir kurtarıcı gibi olmalıdır. Türkiye'deki kriz bilindiği üzere bir rezerv ve döviz krizidir, ihracattaki reel büyüme de buna ilaç gibi gelecektir. Bildiğiniz üzere, içeride halkımız enflasyon nedeniyle taleplerini kısmaktadır. Bu nedenle, güçlü bir ihracat stratejisi ve Türkiye İhracat Kredi Bankası kredi destekleri krizi atlatmak için önemlidir.

Bize sunulan raporda 2023 yılında 42 milyar dolar, 2024 yılında 48,7 milyar dolar ve 2025 yılın ilk çeyreği için 11,8 milyar dolar desteğin verildiği ifade edilmiştir. Türkiye ekonomisi içerisinde bu kredilerin oranı çok düşüktür. Yine raporda 12 milyar dolarlık bir borç stokundan söz ediliyor. Dolayısıyla, ülkede yaşanan her kur şoku, her döviz krizi EXIMBANK'ı da olumsuz etkiliyor, EXIMBANK'ın da yükünü artırıyor. 19 Martta başlayan yeni operasyon dalgasının 1 dolara eklediği 2 liralık artış, EXIMBANK'ın toplam borcuna 24 milyar TL'lik bir artışa yol açmıştır. Bunun için ifade ediyoruz, ülkenin genelinde hukuk, barış ve demokrasi iklimi hâkim olmazsa ekonominin çarkları da dönmeyecektir. 24 milyar TL'lik zarar hem 2021 yılı kârını hem de 2022 yılının kârını da silmiş görünüyor çünkü raporda bu iki yılda toplamda yaklaşık 10 milyar TL kâr edildiği ifade edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, yine raporda kredilerden yararlanan firmaların yüzde 83 oranında KOBİ olduğu ifade edilmiştir ancak KOBİ'lerin toplam firmalar içerisindeki sayıca ağırlığı daha da fazladır. Ayrıca, verilen toplam kredi miktarının da bu yönüyle ayrıştırılması gerekiyor. Toplam kredinin ne kadarı KOBİ'lere verilmiş, bunu bilmemiz gerekiyor çünkü EXIMBANK kredilerinin şeffaf dağıtılmadığı, belli firmaların sürekli kredi aldığı ve bazılarının ise şartları uygun olmasına rağmen alamadığı dönem dönem kamuoyuna yansımıştır.

Sonuç olarak, Türkiye'nin ihracat altyapısı, lojistik, enerji ve konumuz itibarıyla destek kredileri boyutuyla önemli sorunlarla karşı karşıyadır. 2012 yılında ilan edilen 2023 hedefleri hiç tutturulamamıştır. Merkez Bankasının döviz ve faiz politikası üretici ve ihracatçıyı plan yapamaz hâle getirmiştir, dövizle borçlanan birçok firma batmıştır. EXIMBANK ve ilgili bakanlıkların lojistik ağlarının modernizasyonu, enerji altyapısının çeşitlendirilmesi ve mali yüklerinin azaltılması konularında ihracatın potansiyel adımları atması elzemdir.

Yine ifade edelim, barış iklimi sağlanmadan Türkiye'nin küresel pazarlardaki rekabet gücü ve ekonomik istikrarı hep risk altında kalacaktır. Bu nedenle, hepimizin onurlu bir toplumsal barış için gecikmeksizin harekete geçmesi gereklidir diyor, teşekkür ediyorum Sayın Başkan.