MEHMET TAHTASIZ (Çorum) - Sayın Başkan, Sayıştayın kıymetli denetçileri, saygıdeğer milletvekilleri ve Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunun değerli yöneticileri; herkesi saygıyla selamlıyorum.

Türkiye'nin ihtiyacı olan savunma sanayisi ürünlerini her koşulda yüksek kalitede üretmek amacıyla kurulan ve geçmişi Fatih Sultan Mehmet döneminde oluşturulan Tophaneyi Âmireye kadar uzanan Makine ve Kimya Endüstrisi kurumu ülkemiz için çok önemli ve stratejik bir kurum. Bu güzide kurumumuzun liyakatli ellerde yönetilmesi, kuruluş amacı doğrultusunda öncelikle Türk Silahlı Kuvvetlerinin silah ve mühimmat ihtiyacını karşılaması ve vizyonu doğrultusunda savunma sanayisi alanında küresel bir marka olması, ülkemiz ve bizler için oldukça önemli. Kökleri 1453 yılına kadar uzanan Tophaneyi Âmireyle başlayan Makine ve Kimyanın gelişim ve değişim süreci AKP ve MHP iktidarının çıkardığı 7330 sayılı Yasa'yla 3 Temmuz 2021 tarihinden bugüne kadar anonim şirket olarak devam ediyor. Büyük tartışmalardan sonra anonim şirket olan kurumda şaibeler, kurumla ilgili şikâyetler, çalışanların yaşadıkları mağduriyetler bir türlü bitmek bilmedi. Verilen sözler çabuk unutuldu. Şirketleşme sürecinde Kırıkkale'de fabrikaların daha işlevsel hâle getirileceği sözü verilmişti ancak iddia edildiği gibi olmadı. Söylenenler sadece sözde kaldı. Üretim kapasiteleri düşürüldü, bazı fabrikaların Kırıkkale'yle olan bağlantıları koparıldı. Kırıkkale'de "Üretimde çağ atlatacak." denilen fabrikalar başka illere kaydırılmaya başlandı.

Anonim şirket olduktan sonra yönetim kurulunda alınan ilk karar 1953 yılından beri kurumda faaliyet gösteren ihale, alım satım, kurum içi denetim gibi hususları titizlikle inceleyen Teftiş Kurulunun kaldırılması oldu. Teftiş Kurulunun kaldırılmasını soruyorum: Makine ve Kimya Teftiş Kurulu hangi gerekçeyle kaldırıldı? Teftiş Kurulu kaldırıldıktan sonra kurum içi denetim, inceleme ve soruşturmalar hangi mekanizma tarafından yürütülüyor?

Anonim şirkete dönüşmekle daha hızlı kararlar alabilen bir yapıya dönüşen kurumdan da beklentimiz elbette yükseldi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin tüm ihtiyaçlarını eksizsiz karşılayan kurumun ihracatını artırmasını ve AR-GE projelerine daha ciddi kaynaklar ayırmasını bekliyoruz. Sunuş konuşmanızda son beş sene içerisinde 200'ü aşkın AR-GE projesinden bahsettiniz. Sayıştay raporuna baktığımızda 2023 yılında şirketin 2 milyar 79 milyon TL olan toplam faaliyet giderlerinin yüzde 68,9 oranında ve 1 milyar 433 milyon TL tutarındaki ağırlıklı kısmını genel yönetim giderlerinin oluşturduğunu, pazarlama, satış ve dağıtım giderlerinin 515 milyon 629 bin TL olduğunu, araştırma ve geliştirme giderlerinin ise 130 milyon 260 bin TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Savunma sanayisi alanında büyük hedefleri olan bir kurum için AR-GE'ye yüzde 6 oranında kaynak ayırmak sizce yeterli midir? AR-GE için ayırdığınız kaynağı artırmayı planlıyor musunuz? Bu doğrultuda 2024 yılında genel yönetim giderleri içerisinde AR-GE'ye ne kadar harcama yaptınız?

Sayın Genel Müdürüm, kurumun Elmadağ'da bulunan BARUTSAN Roket ve Patlayıcı Fabrikasında 16 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen patlamada çıkan yangın sonucu 5 işçi kardeşimiz şehit olmuştur. Buradan bir kez daha şehitlerimize Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır ve başsağlığı diliyorum. Kurumun Ankara Kayaş'da bulunan kapsül fabrikasında 18/7/2023 tarihinde meydana gelen patlamada 4 işçi kardeşimiz yaralanmıştır. Kendilerine geçmiş olsun diyorum. Yine, kurumun Kırıkkale'de bulunan bazı fabrikalarında sık sık iş kazaları haberlerini basından izliyoruz.

Meydana gelen patlamalarla ilgili inceleme ve soruşturmanız tamamlandı mı? Tamamlandı ise sonuçlarını bizimle paylaşır mısınız? Son dönemlerde kurumda meydana gelen bu patlamaların sebeplerinin araştırılarak yenilerinin meydana gelmemesi için yapılan bir çalışmanız oldu mu? Yeni patlamaların yaşanma ihtimali karşısında daha etkili önlemler almaya kurumu ve sizleri davet ediyoruz.

Sayın Genel Müdürüm, 2024 yılında üretimden satışlarınız artmasına rağmen dönem kârının düştüğünü görüyoruz. 2023 yılında 3 milyar 157 milyon TL kâr eden şirket, 2024 yılında 1 milyar 836 milyon TL kâr ediyor. 2024'te 2023 yılına göre üçte 1 oranında daha düşük bir kâr var. Şirketin kârının düşmesinin sebebi nedir? 2025 yılı için kâr veya zarar beklentiniz, öngörünüz nedir?

Son olarak da ana başlıklar hâlinde bazı sorularım olacak; bunları da yanıtlarsanız memnun olacağım.

Yurt dışında hangi ülkelere silah, mühimmat veya patlayıcı satışı yapılıyor? 2020-2024 yılları arasında hangi ülkeye ne kadarlık ihracat yapılmıştır? Şirketin son yirmi yılda özellikle İsrail'e silah, mühimmat veya patlayıcı satışı olmuş mudur? Bunun yazılı olarak cevabını istiyoruz.

Kurumun NATO stoklarını merak ediyoruz. Ukrayna-Rusya savaşının başladığı dönemde kurumun NATO stokları satılmış mıdır? NATO stoklarınız bugün için ne durumdadır? Ciro artışını sağlamak maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri için ürettiğiniz silahlar satıldı mı? Satıldıysa hangi ülkelere veya hangi şirketlere satıldı? Bunun karşılığında ne kadarlık bir gelir elde edildi? Son üç yılda stok değişiminiz nasıl olmuştur? Bugün için kurumun stokları ne durumdadır?

Ülkemizde özellikle 2016 yılı hain darbe girişiminin ardından bireysel olarak silahlanmanın arttığına dair yazılar görüyoruz basında. Kendi gözlemim de bu yönde. Bu anlamda ülkemizde 2016 yılından itibaren silah satışı gerçekten arttı mı? Sizin bu konuda bir çalışmanız oldu mu? Bu yönde bir istatistik varsa paylaşırsanız memnun olurum. 2016 yılından itibaren yıl yıl belirtmek kaydıyla şahıslara silah satışınız kaç adet oldu? Satılan silahların kaçı yerli, kaçı ithaldir?

7.2.3.3 bulguda bazı kamu kurumlarının hurdalarını mevzuata aykırı olarak Makine ve Kimya Endüstrisine devretmek yerine dış piyasaya sattığından bahsediliyor. Dış piyasa ile Makine ve Kimyanın hurda alım fiyatı arasında fark çok mudur? Eğer fark varsa ne kadardır? Bu fark neden kaynaklanıyor? Piyasayla uyumlu olması önemlidir. Hurdalarını dışarı satan kamu kurumları var mıdır varsa hangi kurumlardır? İtiraz etmenize rağmen bu ikaza uymayan ve hukuki yollara başvurduğunuz kamu kurumları hangileridir? Bunları bize isim isim açıklarsanız seviniriz. Hukuki süreçten sonra ceza alan kamu kurumu var mıdır? Bu kurumların da listesini istiyoruz.

Yine, bulgu 7.2.3.7'de Oleum Tesisi Yatırım Projesi'yle ilgili olarak ortaya çıkan gecikme ve şirketin uğradığı zarardan bahsediliyor. Bildiğimiz kadarıyla olayda bahsi geçen Hintli bir firma ve on yedi yıllık bir süreçten bahsediliyor. Mahkeme haklılığınıza karar vermiş olsa da zararlarınızı tahsil edebilmiş değilsiniz. Kurumun gecikmeden ve yatırımı hayata geçirememesinden dolayı oluşan maddi zararı ne kadar olmuştur? On yedi yıl önce başlayan ancak bitirilemeyen Oleum tesisleriyle ilgili son durum nedir? Bu tesis faaliyete geçirilebildi mi, yoksa atıl vaziyette bekliyor mu?

Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum, sağ olun.