Komisyon Adı | : | KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ KOMİSYONU |
Konu | : | Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünün (TMO) 2021 ve 2022 yıllarına ait bilanço ve netice hesaplarının görüşmeleri |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 15 .04.2025 |
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Evet, Sayın Genel Müdür, 2022 yılı Sayıştay raporu "diğer bulgular" kısmındaki bulgu 7-4/3: "Alt işveren davalarından dolayı ödenen tazminatların alt işveren firmalardan tahsil edilememesi." Vekilim de biraz önce ifade etti, 2021 yılında da aynı bulgu var, diğer birçok kurumda da aynı bulgu var ancak bu bulgudaki etnik durumun dışında bu durumun gelişmesinden birçok şirketin istifade etmesinin de bazı nedenleri var, kök nedenleri var. Şimdi, bu kök neden, aslında kurum, yöneticileri, siyaset ve ticaret arasındaki bağlantıdan kaynaklanıyor yani aslında kurumdan iş alan bu şirketler kim ve bu kadar kolay tazminat yüküyle karşılaşıldığında nasıl bu yükten kurtuluyorlar ve kaçıyorlar kısmı.
Şimdi, bu kısımla ilgili olarak yine aslında Sayıştay raporu bize burada bu şirketlerin nasıl bu kadar kolay hareket ettiğini açıklıyor -o kök nedeni bulguyla bağlantılı olarak ifade ediyorum- diyor ki: "4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve aynı kanunun 3'üncü maddesinin g) bendinde yer alan istisna hükümleri gereğince kurumun gerçekleştirdiği bazı mal ve hizmet alımları incelendiğinde istisna hükümlerine göre temin edilmesi mümkün olmayan bazı mal alımlarının istisna hükümleri çerçevesinde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir." Bu usulsüz işlemi yapan kim? Toprak Mahsulleri Ofisi yöneticileri. Tespit eden kim? Sayıştay. Sayıştay diyor ki: "İhalelerde rekabet koşullarının tam olarak sağlanamadığı tespit edilmiştir." "Bazı taşra birimlerinin bölgesel anlamda ortak ürünlerini ilgilendiren ve bir baş müdürlüğe bağlı olarak gerçekleştirebilecekleri bazı taşıma, yükleme ve boşaltma ihalelerinin ayrı ayrı ihale edildiği -tabii, maliyet artıyor, bunu da Sayıştay tespit etmiş durumda- personel taşıma ihalesine ilişkin hak ediş ödemelerinin servis aracı puantaj cetvellerinin tutulmadan yapıldığı tespit edilmiştir." Şimdi, hak ediş ödemesi ilgili cetveller tutulmadan nasıl yapılır? Hayali olarak yapılır değil mi? Şimdi, biraz önce vekilim, AK PARTİ'li milletvekili arkadaş bana "Müneccim misin?" dedi. Müneccim olmaya gerek yok, iki kere iki dört.
SAYIN BAYAR ÖZSOY (Kayseri) - Bu söylediğin müneccimlik...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bakın, Sayıştay raporu söylüyor...
SAYIN BAYAR ÖZSOY (Kayseri) - Ben bile veririm cevabını.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Lütfen karşılıklı konuşmayın.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Diyor ki aynı zamanda, bakın: "İdare, kanunen yapılacak ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." Aynı bulgunun içinde bunları sağlamadığını ifade ediyor. Şimdi bunun adı ne? Bunun adı ne, müneccimlik mi bu?
SAYIN BAYAR ÖZSOY (Kayseri) - Müneccimlik.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Karşılıklı konuşmayalım.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Gayet gözümüzün önünde, siz buna "müneccimlik" derseniz Sayıştayı yalancı konumuna doğrudan sokmuş oluyorsunuz. Sonra da bana neden Sayıştayı zaman zaman eleştiriyorum diye kızmayın.
SAYIN BAYAR ÖZSOY (Kayseri) - Sen zaten "Sayıştay görevlerini yapmıyor." diye eleştiriyorsun, şimdi de Sayıştayı korumaya mı çalışıyorsun?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Bakın, Sayın Başkanım, diyor ki: "Taşra birimleri tarafından motorin ve sıvılaştırılmış petrol gazı, LPG alımı gibi doğrudan mal ve hizmet üretimine etkisi olmayan ürünlerin temininin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun istisna maddelerine göre yapıldığı tespit edilmiştir." Motorin ile sıvılaştırılmış petrol gazı, LPG'yi de usulsüz yani yanlış usulle almışsınız. Tabii, tekerrür ettiği için artık bu bir yanlış değil. Bu, bilerek yapılan bir işlem -keşke bitse değil mi saydığım şeyler ama devam- ve diyor ki: "Destek hizmetleri taşıma ihalelerinde teklif isteme ve pazarlık usullerinin uygulandığı, bu suretle ihalelerde rekabet koşullarının tam olarak sağlanamadığı görülmüştür." Yine, Sayıştay tespit etmiş, diyor ki: "2022 yılında istisna hükümleri kapsamında gerçekleştirilen 475 taşıma, 22 destek hizmetleri olmak üzere, toplam 497 ihalenin 494'ünün teklif isteme ya da pazarlık usulüyle gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda yalnızca 3 taşıma ihalesi açık ihale usulü yöntemiyle yapıldığı anlaşılmıştır." Sadece üç ihaleyi rekabete açık bir şekilde istekli olan tüm şirketlerin girerek, yarışarak fiyatı belirleyeceği şekilde yapmışsınız, kalan 494'ünü adrese teslim yapmışsınız. Durum bu yani siz bu taşıma ve destek hizmetleri ihalelerinin yüzde 99,40'ını pazarlık usulü ve teklif isteme yöntemiyle, yanlış usulle yapmışsınız. Bakın, doğruluk payı şu, şimdi, buna nasıl itiraz etmeyeyim: Yüzde 0,60; Allah razı olsun, yüzde 0,60 da kamuyu düşünmüşsünüz. Kamunun, vatandaşın vergilerinin payının peşine düştüğünüz kısım yüzde 0,60. Kim söylüyor? Sayıştay söylüyor, Sayıştay ve diyor ki: "Teklif isteme ve pazarlık usulünde yönetmeliklerle sağlanan birtakım kolaylıklar vardır, teşekkül tarafından istisna kapsamında yapılan ihalelerden yaklaşık yüzde 99'unun teklif isteme ve pazarlık usulü kullanılarak yapıldığı tespit edilmiştir. Bu usullerin artık olağan ve sıradan uygulama yöntemi hâline geldiği -yani pazarlık ve teklif istemenin- değerlendirilmektedir. Mevcut hâliyle kurumun bu tedarik uygulamasının maliyet, etkin ve rekabetçi olmasından bahsetmek mümkün değildir." Biraz önce de siz anlatıyorsunuz, işte, "Şu kadar aldık, şu yöntemi kullandık." İşte, bahsettiğim bu, bundan bahsetmiyorsunuz ve bunlar Sayıştayın bulguları.
BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Peki, toparlayalım Sayın Yavuzyılmaz.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Neticesinde de dönüyor dolaşıyor ve bu tazminat ödemesi gereken alt işveren konumundaki şirketlerde herhangi bir durum geliştiğinde bir tazminat da ödemiyor. Yani niye ödesin zaten? Zaten ortamı bulmuş, istediği fiyattan istediği ihaleyi almış. Şimdi, ben size şunu soruyorum: Bu Sayıştay raporlarında belirtilen yüzde 99 oranındaki teklif isteme ve pazarlık usulüyle yaptığınız ihalelerin hepsini tek tek, hangi tarihte, hangi fiyatlarla, hangi şirketlere verdiğinizi, yine bu ihalelere katılan ve fiyat istediğiniz diğer şirketleri, bu şirketlerin bulundukları adresleri, hem güncel hem de o gün bulundukları adresleri, sahiplerini, şirket yetkililerinin kim olduğunu, hangi miktarda bu ihalelerin verildiğini ve bu ihalelere altlık oluşturabilecek daha önce aynı tarzda yapılan geçmiş yıllardaki yaklaşık maliyeti, ihalelerin sonuçlarını istiyorum.
Teşekkür ederim.