Komisyon Adı | : | (10/235, 837, 1601, 1602, 1800, 1801) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
Konu | : | Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül'ün, yapay zekânın adalet sistemindeki yeri, yapay zekâ ve etik kavramı, mevcut yürüttükleri ve ortaya koydukları yapay zekâ projeleri ile yapay zekâ ve hukuk alanında sonuçlar ve öneriler hakkında sunumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 3 |
Tarih | : | 08 .04.2025 |
AYŞE BÖHÜRLER (Kayseri) - Teşekkür ediyorum Başkanım.
Genel Müdürüm, bu güzel sunum için teşekkür ediyorum. Zihnime takılan bir şey oldu. Şimdi, yapay zekâ birimiyle ilgili olarak 11 çalışandan söz ettiniz, bunun 7'si mühendis, geri kalanı da diğer. 200 bin kişilik bir yargı ekibinden söz ediyoruz yargıya hizmet veren ve bir sürü proje var. Bütün bunların hepsi o 11 kişiden mi çıkıyor? Birinci sorum bu. Eğer öyleyse bu sayı çok yetersiz geldi, bu kadar büyük bir çapta.
İkincisi, biraz daha felsefe. Aslında sorudan ziyade bir şey meselesi. Azınlık Raporu filmini hepimiz biliriz herhâlde, birçok kişi. Bu sistemlerle, teknolojiyle suç işleyecek kişilerin önceden tespit edilip yok edilmesi üzerinden bir filmdir aslında ama tabii, bu imkânsız artık yapay zekâyla giderek imkânlı hâle gelmeye başladı. Bir Google Arama Motoru gibi değil de bir karar verici hâle gelme durumunda yapay zekâ. İnsanlığın başına neler gelebilir, buna dair bir öngörü yapılabiliyor mu? Yani, mesela Ukrayna buna dair projesine "Cassandra Projesi" adını vermiş. Mesela Almanya'da yine bilim insanları savunma bakanlığında bir projeye yine "Cassandra" adını veriyor. Yani olacakları bilip önlem almaya yönelik bakanlıklar, Savunma Bakanlığı, Adalet Bakanlığı olası suçları tahmin edip, bir sosyolojik analizden geçirip önlem almaya yönelik bir çalışmayı sizin yapay zekâ projeleriniz içinde göremedim. Böyle bir çalışma var mı? Altyapısı var mı?
Cevdet Paşa'dan bir şeyle bitirmek istiyorum. Diyor ki Cevdet Paşa: "Yargıç hakîm, fehim, müstakim, emin, mekin, metîn olmalıdır." Yani bilge, bilgin, akıllı, anlayışlı, doğru, kendisine güvenilen, korkusuz, vakarlı, temkinli, metanetli ve dayanıklı olması istenir. Şimdi, uzun vadede yapay zekâya bu özelliklerin yüklenebileceğini düşünüyor musunuz?
Teşekkür ediyorum.
ADALET BAKANLIĞI BİLGİ İŞLEM GENEL MÜDÜRÜ SERVET GÜL - Öncelikle, tabii, bizim Yapay Zekâ ve Büyük Veri Şubemiz, evet, 11 kişiden oluşuyor; 1 daire başkanımız ve onun bağlı olduğu genel müdür yardımcısı ve genel müdürü katmadık tabii, 3 kişi daha var aslında ama onlar yönetici. Tabii, işin teknik tarafını yapan, evet, 11 kişi. Yeterli mi? Değil ama şimdilik kaynaklarımız bu şekilde, artırmayı düşünüyoruz, çalışıyoruz, tespit ettiğimiz arkadaşlarımız var, kazandırmaya çalışıyoruz.
Tabii, kamuda şöyle bir sıkıntı da var, yeri gelmişken burada da söylemekte belki fayda var, yüce Meclisimizin üyelerinin belki bu konuyu bilmelerinde fayda var. Yani bizde birden fazla modelle çalışma durumu söz konusu. Bir normal kadrolu mühendisimiz var, sözleşmeli mühendisimiz var, 4/B'li; bir de 375 sayılı KHK kapsamında sözleşmeli bilişim personeli var. İlk saydığım ikisi özlük açısından birbirine nispeten daha yakınlar ancak sözleşmeli bilişim uzmanı diğerlerine göre biraz daha, bu 4/B'li brüt memura verilen ücretin 2 katı, 3 katı, 4 katı ve 5 katı oranında ücretlendirilebiliyor. Burada daha nitelikli arkadaşları istihdam etme şansına sahibiz ancak kamuda herkesin böyle kaliteli mühendis ihtiyacını karşılayabilmesi için, deyim yerindeyse, işte, ben sınav açıyorum, bir başka kamu kurumundan bu nitelikli arkadaşı bir üst kata alıyorum, bana geliyor, orası boş kalıyor yani böyle bir kısır döngü var. Bir de özel sektör çok daha fazla miktarda para verdiği için elde tutma noktasında sorunlarımız var, bunları gidermeye çalışıyoruz. Ancak son dönemde her şey mobil uygulama üzerinden yürüdüğü için, tabir yerindeyse, işte, gıda alışverişinden, yemek siparişinden spora kadar her şey mobil oldu artık, mobilite çok yaygın olduğu için bu teknik personeli elde tutabilmekte biraz zorluk çekiyoruz işin açıkçası ama biz değişik metotlarla bunu gidermeye çalışıyoruz. Özellikle bizim kendi bünyemizde, Bakanlık bünyesinde mühendislik okumuş fakat farklı statüde çalışan arkadaşlarımız var, onları kazandırmaya çalışıyoruz, onlardan da faydalanmaya çalışıyoruz, o şekilde yürütmeye gayret ediyoruz.
İkinci sorunuza cevap olarak söylemek gerekirse, 2017 yılı başında Başbakanımız Binali Yıldırım Bey'in açmış olduğu bir Adli Veri Bankası Projemiz olmuştu bizim. Bu proje BI yani AI değil de BI "business intelligence" iş zekâsıyla geliştirilmiş bir projeydi. Orada "Adli Veri Bankası" ismini vermiştik ona. "İşlenen suçların mahiyeti nedir?" "Kim işlemiş?" "Nerede işlemiş?" "Erkek mi, bayan mı?" "Yaşı nedir?" gibi bu tarz verilerin tamamını istatistiki olarak alabilme imkânı sağlanmıştı. Burada, tabii, "Hangi suç nerede daha fazla işleniyor?"u görebilmek mümkün. Dolayısıyla, kritik ve riskli bölgeleri oradan tespit etme şansı vardı aslında ama şimdi yapay zekâ bunu daha kolay tespit edebilecek durumda. Zaten bizim hedeflerimizden biri de bu analizleri gerçekleştirerek bir nevi "önleyici adalet" ya da "önleyici kolluk" dediğimiz sisteme katkı sağlayabilmek.
Tabii, yapay zekâ iyi niyetli insanların elinde iyi sonuçlar veriyor, kötü niyetli insanların elinde kötü sonuç vermeye ihtimali yüksek. Gazze'deki İsrail saldırılarında da İsrail, malumunuz üzere yapay zekâ teknolojisi kullanarak bu işi yapıyor. Burada kötü sonuçlarını da hep birlikte, üzücü bir şekilde görüyoruz.
Bizim, tabii, Savunma Bakanlığıyla geliştirdiğimiz bir proje bu anlamda yok ama olabilir fakat Aile Bakanlığımızla yaptığımız bir çalışmamız var, onun da hâlâ entegrasyon aşaması devam ediyor. Özellikle Aile Bakanlığımızın, Cumhurbaşkanımızın ilan ettiği üzere "Aile Yılı"nda potansiyel olarak aileye yönelik şiddet, uyuşturucu ve benzeri suçların işlenme ihtimaline yönelik riskleri hesap etme yönünde çalışmaları var. Önemli bir desteği biz sağlıyoruz burada. O çalışma sonucunda, mahal olarak yani mahalle mahalle veya bina bina veya hane hane, bizden aldıkları suç verileriyle belli riskler ölçülmek suretiyle yani oradaki riski önleme yönünde bir çalışma var. Buna önemli desteği sağlıyoruz ama Savunma Bakanlığımızla ilgili bir çalışmanız maalesef şu an itibarıyla yok.
Teşekkür ediyorum.