RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Şimdi burada 3 madde konuştuğumuz için beraber... Şimdi, 1'inci madde başka, 3'üncü madde başka. 1'inci madde kapsam genişlemesi; Anayasa'ya aykırı, kesinlikle aykırı.

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Yok, kesinlikle aykırı değil.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Ama 3'üncü maddeyi anlattınız siz, 1'inci maddeyi anlatmıyorsunuz.

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Yok, hayır; 1'inci maddeyi de anlattım.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - 1'inci maddeyi anlatmadınız, 1'inci madde yok ki burada. Türkiye'deki bütün özel hukuk tüzel kişiliklerini denetlersiniz o zaman kamu yararı önemliyse.

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Şimdi, hep şunu söylemiyor musunuz? İbrahim Kaboğlu burada, yıllarca anlattı Anayasa temel hakları belirliyor, sonra "ancak" diye başlıyor, kısıtlama getiriyor diye. Şimdi, normal şartlarda nedir? Temel hak ve hürriyetler düzenlendiği zaman eğer bir kısıt yoksa o haktır, diğerleri... Şimdi, siz tam tersini söylemeye çalışıyorsunuz.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - İsmail Bey, bir dakika izin verirseniz.

Şimdi, bakın, 108'inci maddeye göre kamu kurumlarını denetliyor, kamu kurumu ve yarısından, yüzde 50'sinden fazlası kamuya ait olanları denetliyor; bir. İki: Burada tanımlanan, bizzat tanımlanmış, örneğin her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşunu -kamu olmasa da bizzat onu saymış- denetliyor. Bir de "kamuya yararlı" diyor, özel hukuk tüzel kişileri yok. Buradaki bu kooperatifler, birlikler özel hukuk tüzel kişisi, otomatikman bunun kapsamına girmez. Bunu yaptığınız zaman, herhangi bir yerdeki, örneğin Manisa'daki çiftçilerin bir araya geldiği kooperatifi de denetlersiniz, çay ocağını da denetlersiniz; böyle bir yetki burada yok.

3'üncü madde ayrı. 3'üncü maddede söylediğimiz görevden almada, orada da ikili bir yapı var. Zaten burada diyor ki: "Memur ve diğer kamu görevlilerinin direkt olarak görevden uzaklaştırma." Ama onun dışındakileri ita amirine söylüyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Ama burada memur ve memur güvencesi açısından baktığımız zaman, neden memurları ve kamu görevlilerini direkt olarak görevlendirip, onun dışındakileri ita amirine... Yine, o ita amiri devam ediyor burada. Niye öyle o zaman? Ne oldu o zaman? Hepsini görevlendirir, çıkarırdı; onun açıklaması ne?

SEYDİ GÜLSOY (Osmaniye) - Anayasa'nın iptalinde seçme ve seçilmeyle alakalı özgürlüklere atıf yaptığı için kooperatif başkanlığı, vakıf başkanlığı... Onun için orada ita amirine gidiyor.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Anladım, normali de o. O da girse zaten... Ben korktum bir ara o da girer diye. Hayır, oradaki mantık şu: Orada çok fazla özel hukuk şeyi yok ama işte, işçi, işveren meslek kuruluşu falan gibi başka şeyler olduğu için ondan alıyor. Yani, bizim buradaki itirazımız o.

Yani, burada bir süper müfettiş yetkisi yaratılıyor: Devlet Denetleme Kurulu. Oysa Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbaşkanının uygun gördüğü konularda gerekli araştırmaları, incelemeleri yapmak üzerine kurulmuş... O zaman baktığımızda tarafsız bir Cumhurbaşkanı, o Cumhurbaşkanının da belli yetkileri kullanılması üzerineydi bizim parlamenter sistemde. Cumhurbaşkanı tarafsız bir Cumhurbaşkanı değil miydi?

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Ama bu çok farklı yaklaşım. Denetleme Kurulu öyle de Adalet Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı öyle değil mi?

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Onlar başka, onlar bakanlıklar.

Bakın, bugün bizim Anayasa'da... Bakın, biz konuştuğumuz zaman, aynı zamanda sistem de konuştuk, bütçe konuştuk. Bugün mevcut Cumhurbaşkanı Anayasa'ya göre yemin etti, Anayasa'daki yemin metni aynen duruyor. Ne diyor yeminde? "Devletin başı olarak devlet organlarının uyumlu çalışmasını gözeteceğime..." Hayır, Cumhurbaşkanı yürütmenin başı. Bir kısım ifadeler, en sonunda da "Görevimi tarafsızlık içinde yapacağıma..." diyor. Tarafsız mı Cumhurbaşkanı?

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Ayrıca taraf tutmaz.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Başka bir tartışmaya girmek için söylemedim. Buradaki Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbaşkanı şeyinde, tamam ama o başka bir şey, biz onu söyledik, zaten Genel Kurulda yaptığım o konuşmada da, benim Genel Kurulda yaptığım bütçe konuşmasında da söyledim, ifade ettim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Tamamlayacağım.

Yani, bu 1'inci maddenin sadece kamuya yararlı olmasının dışında kapsam genişlemesi Anayasa'da yok. Yani, böyle bir teşmil ederek, burada bir genişletme yaparak gitmeyi doğru bulmuyoruz.

Öbüründe de bu yetkilerin çok arttırılmasının biz, Anayasa'ya... Bakın, 2'nci maddenin son fıkrasına da itirazımız var ama orada Anayasa'ya aykırılık yok her türlü yetki açısından.

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Radikal bir şey söyleyebilir miyim Sayın Başkan?

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Çok radikal olmasın. "Parlamenter sisteme dönelim." falan diyeceksiniz diye dedim.

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Yok, biz memnunuz hayatımızdan, millet de memnun.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Memnunsanız niye Anayasa'yı değiştirmeye çalışıyorsunuz?

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Başka bir şey.

Şöyle: Şimdi bakın, bana göre aslında Anayasa Mahkemesinin iptal etmediği şu anda 5 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi bu işleri yapabilmek için yeterli. Bunu arkadaşlar öyle düşünmemiş vesaire ayrı ama hem Anayasa’nın -az önce söylediğim- 123'üncü maddesi yani bu bir x bakanlığı bu işi nasıl yapıyorsa Devlet Denetleme Kurulunun Anayasa'dan kaynaklı bir soruşturma yetkisi var mı? Var. Ha, bunun altında, ister Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle isterse de kanunla bu yapılabilir. Yani, birçok düzenleme kanunla yapılmadığı için zaten iptal ediliyor, Erhan Bey de söyledi sabahki konuşmasında. Dolayısıyla, burada Anayasa'ya bir aykırılık bence yok.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Anladım, tamam.

Anayasa'ya aykırılık önergemizi de verdik, düşüncelerimiz böyle.