ELİF ESEN (İstanbul) - Teşekkür ediyorum, sağ olun.

Ben de teşekkür ediyorum sunumunuz için, diğer sunumu da heyecanla bekliyorum, nitelikli sunumlar alıyoruz, sağ olun.

Şimdi, ben de aile kavramına ve aile kavramının içindeki kadına dair bir görüş ve bir de sorum var sunumunuzla ilgili. Görüşüm şöyle: Aile kavramı, evet, bir kadın ve erkeğin evlenmeye niyet etmesiyle başlıyor, ardından da mutlu bir aile ortamında çocukların olması ve bu senenin "Aile Senesi" ilan edilmesini de olumlu görmeye gayret ediyorum, ümit ediyorum ki aile için olumlu ve katkı sağlayıcı politikalar ve çözümler üretilir ancak yaşadığımız Türkiye ortamında aileyi sadece sevgi koruyup beslemiyor, ailenin mutlu yaşayabilmesi için ekonomik ve toplumsal etkiler de söz konusu. Elbette yoksulluk, aileleri zorlayan ve şiddeti de körükleyen etkenlerden biri. Toplumumuzda çalışanların yarısından fazlasının asgari ücret ve muadili ücretlerle geçindiği göz önünde bulundurulduğunda da bir ailenin oluşması yani bir araya gelmesi, evlilik akdinin olması ve çocukların da olabilmesi için çok ciddi bir maddi denkleme ihtiyaç var; tek kişinin çalışması yetmiyor. Şimdi, ailede eğer tek kişi çalışıyorsa ya da 2 kişi bile çalışsa bu maddi zorluklar, zorunluluklar ekonomik ve toplumsal sıkıntılara da sebep oluyor ve aileyi şiddete sürükleyen etkenler de beraberinde gelişiyor. Şimdi soruma geçiyorum: Sizin sunumunuzda bağımlılıklardan bahsetmişsiniz, bu bağımlılıklardan alkol ve uyuşturucu bağımlılığından bahsetmişsiniz ve fakat bu sene, ilk defa uyuşturucu bağımlılığının kumar bağımlılığını geçtiğine dair biz yakın zamanda çok taze sunumlar aldık. Kumar bağımlılığından herhangi bir şekilde bahsetmiyorsunuz sunumunuzda. Bunu farklı bir kategoride mi ele aldınız? Bunu merak ediyorum, kumar bağımlılığı ile şiddet bağlantısını öğrenmek istiyorum sizden.

Bir de yine bu 5'inci sunumdaydı sanırım. Mesela dijitalleşme, yine aileyi etkileyen çok önemli etkilerden biri -yanılmıyorsam sunumda 5'inci tablodaydı- bakın, sosyal paylaşım sitelerini engelleme 2008'de yok ama 2014'te hayatımıza giren dijitalleşme ve sosyal medya etkisiyle ailelerde yüzde 17 gibi yüksek bir oranda boşanmaya...

PROF. DR. EMİNE ÖZMETE - Kadın bu yönüyle şiddete uğruyor; evet, yani kadını engelliyor bu açıdan.

ELİF ESEN (İstanbul) - Evet, kadına yönelik şiddete etki ettiğini görüyoruz. Bu bağlamdaki değerlendirmenizi ben sizden rica ediyorum; yani bağımlılıkların aile üzerindeki etkisi üzerine yorumunuzu alayım.

PROF. DR. EMİNE ÖZMETE - Aslında davranışsal bağımlılık kumar, bildiğiniz gibi... Şurada ben de hemen baktım, Türkiye Aile Yapısı Araştırması boşanma nedeninde kumar ayrı bir başlık olarak ele alınmış. Mesela, kadınların yüzde 2'si erkeğin kumar davranışları sebebiyle boşanmak istemiş, erkeklerde bu oran yüzde 0,2 yani çok az düzeyde, ortalama yüzde 1,1. Yani kumar, Türkiye Aile Yapısı Araştırması'nda diğer bağımlılıklardan ayrı olarak değerlendirilmiş. Tabii, kumar davranışsal bağımlılığı bilindiği gibi diğer bağımlılıklardan biraz farklı, tedavisi de farklı. O yüzden aileyi de çok yıpratan bir unsur, madde bağımlılığı olsa da diğer şeye göre.

ELİF ESEN (İstanbul) - Şiddet bağlantısı üzerine bir şey yok herhâlde?

PROF. DR. EMİNE ÖZMETE - Şiddet bağlantısı üzerine yok, onunla ilgili kumara ayrı bir başlık olarak soru setinde yer verilmemiş. "Bağımlılık" adı altında büyük ihtimalle değerlendirildiğini düşünüyorum ben ama tabii, ekonomik kaynakların tamamen yok olması, aile ilişkilerinin yok olması gibi nedenleri de ortaya çıkarabiliyor. Bu anlamda evet, son veriler kumar bağımlılığın arttığı yönünde. Bunu bence şöyle değerlendirebiliriz: Dijitalleşmeyle bağlantılı değerlendirebiliriz. Şans oyunları yani özellikle gençler arasında bunun çok yaygınlaştığıyla, hatta ders aralarında bile şans oyunu oynamak üzere grupların oluştuğuyla ilgili bilgiler var. Tabii, veri olmadan konuşmak da çok doğru değil ama bunlar şu anda bizlerin de dikkatimize gelmiş durumda.

Teşekkür ederim.