RESUL KURT (Adıyaman) - Sayın Başkanım, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, kıymetli bürokratlar, çok değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün otizmle ilgili hem Bakanlığın çalışmalarından hem de deprem bölgesi, seçim bölgem Adıyaman'dan bahsetmek istiyorum.

Otizm spektrum bozukluğu doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nörogelişimsel farklılıktır. Erken tanı ve doğru bir eğitim yöntemiyle doğru olarak eğitim alan çocukların yaklaşık yüzde 50'sinde otizmin belirtileri kontrol altına alınabilmekte, gelişim sağlanabilmekte, büyük ilerleme kaydedilmektedir. Otizmli çocukların spor dallarında, müzikte duyarlı oldukları ve desteklendiklerinde çok başarılı oldukları görülmektedir. Erken yaşlarda başlayan bireysel terapi, sosyal beceri eğitimi ve özel ilgi alanlarına yönelik çalışmalar bireylerin hayatında büyük farklılık yaratmaktadır. Ayrıca özel eğitim programları, sanat ve spor merkezlerinde otizmli bireyler için uygun düzenlemeler yapılması yaşam kalitelerini artırmaktadır.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından otizmli bireyler ve ailelerine yönelik erken tanılama, sağlık hizmetlerine erişim, özel eğitim, toplumsal yaşama katılım, bakım, aile bilgilendirme ve farkındalık alanlarında diğer ilgili kurumlarla birlikte öncü çalışmalar yapılmakta ve bu alandaki çalışmalar koordine edilmektedir. Bakanlık gerek doğrudan yürüttüğü gerekse diğer kurumlar tarafından yürütülen hizmetlerde engelli bireylerin eşit koşullarda haklarını kullanabilmeleri için çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı 2016-2019 tarihleri arasında büyük bir başarıyla uygulanmıştır. Yine, Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı kapsamında 6 ana başlığın ve 26 tedbirin Bakanlık koordinasyonunda ilgili kurumların katılımıyla hayata geçirildiği gözlemlenmiştir. Etkili hizmet üretebilmek amacıyla Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik İkinci Ulusal Eylem Planı 2023-2030 paydaş kurumların katkılarıyla hazırlanmış, 2 Nisan 2023 Dünya Otizm Farkındalık Günü'nde kamuoyuyla paylaşılarak uygulanmaya başlamış, 30 eylem alanına ilişkin 78 faaliyet ilgili ve sorumlu kurumlar iş birliğinde hayata geçirilmiştir ve geçirilmeye devam edilmektedir. Ailesi yanında bakımı mümkün olmayan engelli bireylerin resmî bakım kurumlarında yatılı olarak veya ev tipi sosyal hizmet kuruluşlarında bakımları sağlanmaktadır. Ailelerin otizmli bireylere çeşitli nedenlerle bakamayacağı durumlarda, sağlık, seyehat, tedavi gibi durumlarda engelli bireylere resmî bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde yılda en fazla otuz güne kadar geçici yatılı bakım hizmeti verilmektedir. Otizmli bireyler yurt genelindeki engelli bakım merkezlerinden hizmet alabilmekte, sadece otizm tanılı bireylere hizmet veren 4 ihtisaslaşmış yatılı bakım kuruluşunda 104, gündüz bakım hizmeti sunan 5 kuruluş ise 216 otizmli bireye ev sahipliği yapmaktadır.

Sayın Bakanım, bu vesileyle memleketim, seçim bölgem, kadim şehrimiz Adıyaman ilimizin deprem sonrası süreçlerine ilişkin yapılan bazı çalışmaları anlatmak, deprem bölgesindeki vatandaşlarımız için bazı taleplerde bulunmak istiyorum. Siz de Adıyaman'da bizleri ziyaret ettiniz, depremzede kardeşlerimizin yaşamlarına bizzat şahitlik ettiniz. Bugüne kadar da bizler hep desteklediniz, bunun için teşekkür ediyorum.

İnsanlığın yaşadığı en büyük felaketlerden biri olan -bin yılın felaketini yaşayan- deprem toplumumuzu sosyoekonomik, ticaret, sağlık ve psikolojik alanlar olmak üzere farklı boyutlarda etkilemektedir. Afetler sonucunda bireylerin yaşadığı psikolojik travmalar nedeniyle vatandaşlarımızın, hemşehrilerimizin hayatları büyük ölçüde olumsuz etkilenmiş ve etkilenmeye devam etmektedir. Bu kapsamda, şehrimizdeki Bakanlığınıza bağlı birimler vasıtasıyla -AKİS Projesi'yle- aile ziyaretleri yapılmakta, ailelerin ihtiyaç ve talepleri tespit edilmekte ve bunların çözümleri için ilgili kurumlarla irtibat sağlanarak, bugüne kadar 9.054 haneye ziyaret gerçekleştirilerek çözümler sağlanmıştır. Yine, GAP tarafından finanse edilen Hayata Tutunalım Projesi'yle Adıyaman ilinde deprem sonrası hem ebeveyn veya uzuv kaybı yaşamış çocuklarımızın hem de onlara bakım veren kadınların fiziksel, zihinsel ve ruhsal hâllerini iyileştirmek, sosyalleşmelerini sağlamak amacıyla eğitimler, etkinlikler düzenlenmektedir. Gerçekleşen bu deprem sonrasında vatandaşlarımıza psikolojik destek sağlanmadığı durumlarda ruh sağlığının daha ağır tablolarla karşımıza çıkması söz konusu olmaktadır. Psikolog, sosyal çalışmacı, psikolojik danışman ve çocuk gelişimci gibi meslek elemanlarıyla afetten etkilenen vatandaşlara ilk günden itibaren psikososyal destek hizmeti verilmeye devam edilmektedir. Kısa süreli, geçici görevlendirmelerle bu sorunun çözülmesine katkı verilmesi mümkün görünmemektedir. Bu konuda toplumsal farkındalığın yetersizliği, afetin psikolojik sonuçlarından doğan ihtiyaç nedeniyle başta Adıyaman olmak üzere deprem bölgesinde afet psikolojisine yönelik çalışmalar yapılması, kalıcı personel görevlendirilmesi ihtiyacı vardır; bu konuda şehrim adına desteklerinizi talep ediyoruz.

Afet sonrası 21 metrekarelik konteynerlerde yaşam mücadelesi veren vatandaşlarımızın iyilik hâlinin sağlanabilmesi için ihtiyaçlar belirlenerek olabilecek afet durumuyla baş edebilme, iyileşme davranışlarının sağlanması, yardım sağlayan bireylerin desteklenmesi için psikososyal destek merkezleri kurulması ve toplumun en temel birimi olan bireyi ve grupları topluma tekrar kazandırabilmek için gerekli psikolojik destek sağlanması gerekmektedir ve bu anlamda gerçekten de psikososyal destek merkezlerinin kalıcı personelle birlikte şehrimize, deprem bölgesine büyük katkısı olacağını düşünüyoruz.

Adıyaman ilimizde 2 adet çocukevleri sitemiz bulunmakta olup, 3'üncü çocukevleri sitemiz açılma aşamasındadır. Ayrıca yeni deprem konutlarının bulunduğu alanda da sosyal hizmet alanları oluşturulmuştur. İlimizde deprem sonrasında ağır hasar gören kadın konukevinin yeniden yapılması için arsa temini yapılmış olup finansman desteğiyle birlikte inşaat süreci başlatılacaktır. İl müdürlüğümüze bağlı şiddet önleme ve izleme merkezi ile çocuk koruma ilk müdahale ve değerlendirme biriminin hafif çelikten hızlı inşaatı yapımına destek bir bağışçı tarafından sağlanmıştır ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımızın il müdürlüğü de bu anlamda çocuklara yönelik faaliyetlerini daha etkin bir şekilde yürütebilecektir. Besni ilçemizde 70 kişilik kapasitede olması planlanan huzurevi için yine bağışçı tarafından finansman sağlanarak projelendirme aşamasına geçilmiştir.

Sayın Bakanım, gerek deprem sürecinde ve gerekse de sonrasında bizleri yalnız bırakmadınız. Bakanlığınız personelinin deprem bölgesinde çok büyük emekleri var, destekleri var; bunun için şehrim adına şükranlarımı sunuyor, bütçenin hayırlı olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.