RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Şimdi, değerli milletvekilleri, yani burada sonuç itibarıyla ağırlıklı olarak Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği birtakım Cumhurbaşkanlığı kararnameleri var, onlara ilişkin bir şey, bunu hukuk sistemi içinde kanun eliyle yapıyoruz, değil mi? Yani burada temel mantığımız şu: Bakın, bir kere şunu söyleyeyim, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri Anayasa'da da var zaten, Anayasa'da biz "Cumhurbaşkanlığı kararnamesi bu sistemde çıkarılamaz." demedik ki. 104'üncü madde açık ama orada Cumhurbaşkanının Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini çıkarmasının sınırları belli edilmiş ve tek tek orada sayılmış. Temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile Dördüncü Bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasa'da münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi olamaz. Yani yazıyor bunlar. Yani buradaki sıkıntı şu: Bakın, ilk baştaki sunuşta da usul üzerinde söz aldığım zaman da söyledim yani aslında bu sisteme geçilirken referandum öncesinde çıkmış bir kanun var. O kanunu tekrar hatırlatıyorum, diyor ki: "Bu kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bu kanunda yapılan değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapar." Yani bunların kanun eliyle yapılması gerekiyordu. Bunları kanunla yapmayıp yetki kanununa dayanarak KHK'yle yapmak ve sonra da Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle devam etmek doğru değil. Burada bir hukuksuzluk var, bunu söylüyoruz ısrarla.

Şimdi, bakın, burada bir kısım maddeler var, Anayasa'ya aykırılığı açık olan maddeler var burada. Madde 8; Devlet Denetleme Kuruluna vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü ortaklık ve iştirakinde her türlü idari soruşturma, araştırma, inceleme yetkisi veriliyor.

Şimdi, bakın, buradaki madde de 108'inci madde de çok açık. Bir kere yani bu kapsama girmiyor burada. Yani bunun vakıflar, kooperatifler, birliklerde denetleme yapma yetkisi Devlet Denetleme Kurulunun görev alanı içinde değil, çok açık Anayasa, isterseniz okuyalım beraber, böyle bir yetkisi yok Devlet Denetleme Kurulunun. Varmış gibi davranıyoruz, böyle bir yetki yok.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - 108'de var.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - 108'de yok. "...kamuya yararlı derneklerle vakıflarda..." Tamamen kamuyla bağlantı, bakın, burada kamu değil, burada özel hukuk tüzel kişileri var. Arkadaşlar, yapmayın ya!

İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Öyle bir kavram...

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Ya, kamu ile özel sektör arasında yeniden bir tanım mı yapalım?

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Kamu yararı...

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Burada "...kamuya yararlı derneklerle vakıflarda..." diyor. Burada kooperatifler var, onun içinde birçok şey var, onların ortaklıkları, iştirakleri var yani burada birkaç husus var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Başkanım, mikrofonu açar mısınız, birkaç husus var.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - 4 defa açtım.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Açalım tekrar çünkü bitireceğim, 3 tane madde var.

Yani burada anayasal bir denetim kurumu Devlet Denetleme ama burada belirlenmiş Anayasa'da, çok açık ve net yetki. Olmayan bir yetkiyi kullanamazsınız, çok açık.

İki: Görevden uzaklaştırmaya ilişkin yetki, böyle bir yetkisi yok Devlet Denetleme Kurulunun. Devlet Denetleme Kurulu incelemelerini yapar, ondan sonra onları ilgili kuruma bildirir, ita amiri sonuç itibarıyla o görevi yapar. Yani burada Devlet Denetleme Kuruluna olmayan bir yetki veriliyor arkadaşlar, âdeta bir çeşit genel müfettişlik yetkisi gibi bir şey veriliyor. Dünyanın hiçbir yerinde de yok. Başkanlık sisteminin uygulandığı Amerika'da da bu şekilde bir yetki yok. Bazen böyle genel müfettişlik var, onlar da oradaki sistemde başkana bağlı değil, oranın Kongresinde, Senatosunda ve Temsilciler Meclisine bağlı olarak çalışıyorlar. Yani burada aldığınız zaman bunun sınırı yok.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - İstediğiniz her maddede istediğiniz kadar ve keyfiyette bunu genişletebilirsiniz. Yani bu, örgütlenme özgürlüğü, hak arama hürriyeti, bu anlamda var olan haklar açısından son derece sakıncalıdır ve Anayasa'ya aykırıdır.

Üçüncü Anayasa'ya aykırılık... Bunlar çok açık ve net. Belki başka maddelerde, sonrasında konuşulur ama 23'üncü maddede de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının görevleri belirleniyor. Burada da "Bakanlık mevzuatın uygulanmasına dair denetim hizmetini üçüncü kişilere yaptırabilir, vereceği desteklerin izlemesini üçüncü kişiyi yaptırabilir." diyor yani böyle bir şey olmaz. Bu da gene Anayasa'ya aykırılık hükmü içeriyor.

Denetim bir kamu hizmetidir, bunun özel kişilere yaptırılması, kamu hizmetinin özünün boşaltılması anlamına geliyor. Anayasa'ya göre de kamu hizmetleri kamu görevlileri eliyle yapılır. Yani var olan, bu şekilde kamuya ait olan bir görevi nasıl böyle dışardaki denetçilere yaptırıyorsunuz?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Tamamlıyorum.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Türeli, toparlayın.

Teşekkür ediyorum.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Bu 3 madde çok açık ve net olarak Anayasa'ya aykırı. Burada Anayasa'ya aykırı, Anayasa Mahkemesinin bozduğu bir kısım hükümleri konuşuyoruz ama getirdiğimiz şeylerde de Anayasa'ya aykırılık var. Yarın Anayasa Mahkemesine gideceğiz, Anayasa Mahkemesi gene bozacak, gene bunları burada konuşacağız; yapmayalım böyle, lütfen, bu konularda gerekli hassasiyeti gösterelim. Komisyon olarak da İç Tüzük'e göre de, Sayın Başkan, yani gerekli anayasal inceleme yapılmalı. Biz, aslında bunu uzun zamandır söylüyoruz. Yani Komisyonun bu konuda Anayasa'ya aykırılık denetimini yapabilecek bir potansiyele ve o liyakate sahip olan bir yapı içinde yürütülmesine ihtiyaç var. Yani buna ilişkin olarak, bana göre, eğer Meclisin içinde, eğer kanunların bir hukuk normu içinde Anayasa'ya aykırı olmaması bir usulse, önemliyse bizim hukuk norm hiyerarşimiz içinde...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Toparlayalım artık.

RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Toparlayacağım.

Buna ilişkin olarak da gerekirse gerekli personel alınmalı, buna ilişkin bir birim oluşturulmalı; Plan ve Bütçe Komisyonunda da böyle bir birim oluşturulmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Buna ilişkin olarak çok rahatlıkla TBMM İçtüzüğü'nde yapılacak bir değişikle sağlanabilir. Çünkü burası -diğer komisyonlar için de belki aynı şey geçerli ama- Plan ve Bütçe Komisyonu en çok kanunu, kanun teklifini görüşen -hani bütçe ve kesin hesap onlardan da geçtim- özel bir Komisyon, âdeta bir alt Meclis gibi çalışıyor. O zaman, buna ilişkin olarak burada buna uygun bir yapının da oluşturulmasının gerekli olduğunu düşünüyorum ve biraz önce de söylediğim nedenlerle bu kanun teklifinin 8'inci, 10'uncu ve 23'üncü maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğunu ve kanun teklifi metninden çıkarılması gerektiğini düşünüyoruz.

Teşekkür ediyorum.