YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Bakan, Sayın Başkan, kıymetli milletvekilleri, değerli bürokratlar; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesi üzerine İYİ Parti Grubum adına görüşlerimizi paylaşmak ve ülkemizin kültürel mirası ile turizm potansiyelini daha etkin değerlendirebilmek ve yapılması gerekenleri dile getirmek için söz almış bulunuyorum.

Sayın Bakan, konuşmanızı dikkatlice takip ettim, Göbeklitepe'deki çalışmalarınızı, geleceğe miras projelerinizi ayrıntılı bir şekilde not aldım. Ülkemizin turizm alanında yaptığınız olumlu işler için teşekkür ediyorum fakat seçim bölgem Trabzon'da turizm alanında yaşanan sorunlara da çözüm üretmeniz gerektiğini ve sunumunuzda yer vermeniz gerektiğini size hatırlatmak isterim. Trabzon tarihî, doğal ve kültürel zenginlikleriyle sadece Türkiye'nin değil, dünyanın önemli turizm destinasyonlarından biridir. Fakat şehrimizin bu potansiyeli ne yazık ki gerektiği gibi değerlendirilmemektedir.

Sayın Bakan, Sümela Manastırı yalnızca bir inanç merkezi değil, aynı zamanda evrensel bir kültürel mirastır. Ancak burada düzenlenen ayinlerin uluslararası arenada siyasi boyutlar taşıması ve bu etkinliklerin Türkiye'nin dış politikası üzerinde tartışmalara yol açması ciddi bir yönetim sorunu olarak karşımızda durmaktadır.

Tarihî Ortahisar Evleri ve Trabzon Surları şehrimizin geçmişine ışık tutan ve turistik cazibesini artırabilecek önemli değerlerdir. Ancak Ortahisar Evlerinin restorasyonunda yaşanan gecikmeler ve Trabzon Surlarındaki çöp ve seramik görüntüleri Bakanlığınızın yerel yönetimlerle koordinasyon eksikliğini ortaya koymaktadır. Anıtlar Kurulunun da süreci tıkadığı açık bir şekilde görülmektedir.

Sayın Bakan şehrimizdeki turizmi geliştirmek için şu önerileri dikkate almanızı önemle rica ediyorum: Ortahisar ve surların turizme kazandırılması, Ortahisar'ın kültürel rota olarak geliştirilmesi ve surların temizlenmesi adına özel fonlar oluşturulmalıdır.

Sayın Bakan, Uzungöl her yıl on binlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği bir doğa harikasıdır. Uzungöl gibi yoğun turist çeken bölgelerdeki plansız yapılaşma sorunları acilen çözülmelidir ancak bölgede yapımı planlanan hidroelektrik santrali projesi bu cenneti ciddi bir şekilde tehdit etmektedir. Bu bölgedeki HES projesi acilen iptal edilmelidir. Sayın Bakanım, sizin vermiş olduğunuz bir ruhsat değil ama burası önemli bir turizm destinasyonu, bu açıdan sizin de bu konuda bir görüş vermenizi önemle rica ediyorum.

Sayın Bakan, Trabzon'da sahibinin belli olmadığı bir turizm sektörü bulunmaktadır. Öyle bir sektörden bahsediyorum ki herkesin kendi keyfine göre bir fiyat politikası belirlediği, denetimin neredeyse hiç olmadığı ve sektöre zarar verenlerin rahatlıkla at koşturduğu bir ortamdan bahsetmekteyim. Arap turistlerin iyi niyetli ve kötü niyetli esnafın arasında bırakılarak sürdürülebilir bir turizm sektörü "SOS" vermektedir. Öyle ki 2023 yılında Umman'dan 58.400 turist şehrimize gelmişken bu sayı 2024 yılında 47.700'e düşmüştür. 2023 yılında Birleşik Arap Emirlikleri'nden 41.600 turist şehrimize gelmişken bu sayı 2024 yılında 25.100'e düşmüştür. Yine, aynı şekilde, 2023 yılında Kuveyt'ten 41.800 turist şehrimize gelmişken bu sayı 2024 yılında 30.516'ya düşmüştür. Bahsettiğim verileriden de anlaşılacağı gibi, Trabzon'a gelen turist sayısı gittikçe düşmektedir. Bunun sebebine ister Arap turistin fahiş fiyatlarla karşılaşması deyin, isterseniz kötü muamele yapan işletme sahipleriyle muhatap olması deyin çözüm sizin elinizdedir. Eğitimli, yabancı dil bilen zabıta, polis ve diğer personellerle Trabzon'daki Arap turizmini canlı tutmamız gerekmektedir. Trabzon turizminin sürdürülebilirliği ve hizmet kalitesinin artırılması için işletmelerde eğitimli personelin çalıştırılması zorunlu hâle getirilmelidir. Bu adım, hem yerli hem de yabancı turistlerin memnuniyetini arttırarak şehrin turizm potansiyelini daha da yukarıya taşıyacaktır. Sera Gölü'nde, Sümela Manastırı'nda turiste sunulan hizmetin daha profesyonel şekilde sağlanması gerekmektedir. Ayrıca, Trabzon turizminin çeşitlendirilmesi için farklı destinasyonlara yönelik yeni ve ilgi çekici rotaların oluşturulması gerekmektedir, bu da alternatif turizm altyapılarının sağlanmasıyla mümkün olacaktır. Trabzon'da sektörün önde gelen temsilcileri Trabzon'da toplam 100 bin yatak kapasitesi varken bunların 80 bininin kaçak işletme statüsünde olduğunu belirtmektedir. Denetim yetersizliği ve bu kayıtsız işletmelerin yarattığı haksız rekabet hem sektörü baltalamakta hem de devleti ciddi bir vergi kaybına uğratmaktadır. Sayın Bakan, kayıt dışı turizmle mücadelede hangi adımları atacağınızı öğrenmek istiyorum. Yaz sezonunda Trabzon'da "sahibinden.com"da 58 adet satılık otel varken şu anda 20 otel ilanı yer almaktadır. Bu durum, bölgedeki turizm işletmecilerinin yaşadığı ekonomik sıkıntıyı ve umutsuzluğu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Bakanlık olarak bu duruma çözüm üretmeyi planlıyor musunuz?

Sayın Bakan, Trabzon'un doğal ve kültürel zenginlikleri turizmin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesi için büyük bir fırsat sunmaktadır ancak yayla ve doğa turizmi gibi alternatif turizm alanlarında altyapı eksiklikleri ve tanıtım yetersizlikleri bu potansiyelin önünde büyük bir engeldir. Ayrıca, mevcut altyapı hizmetleri iyileştirilmeli, alternatif turizm altyapıları geliştirilmelidir. Trabzon'daki turizm sektörü sezonluk dalgalanmalar nedeniyle ciddi zarar görmektedir. Bu sebeple, yıl boyunca turist çekebilmek adına hangi stratejiler geliştirilmektedir? Yerli ve yabancı turistlerin Trabzon'u tercih etmeleri için tanıtım faaliyetlerine daha fazla ağırlık vermelisiniz.

Konuşmanızda Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının faaliyetlerine ve Ajansın ülkemizin turizm faaliyetlerini arttırdığına değindinîz. Merak ettiğim husus, Ajansın Trabzon'un turizmine sağladığı katkı ve yararlar nelerdir? Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının Trabzon'da ortaya koyduğu tanıtım faaliyetlerinin faydasını da detaylı bir şekilde bizlere aktarır mısınız? Ajansın konaklama merkezlerinden topladığı para il bazında değerlendirilmelidir. Hangi ilde, ne kadar miktar toplanıyorsa aynı oranda o ilin turizmi için harcama yapılmalıdır.

Sayın Bakan, Hükûmetin, sürdürülebilir turizmi geliştirmek adına altyapı yatırımları, teşvikler ve denetim mekanizmalarını güçlendirmesi gerekmektedir. Trabzon gibi eşsiz bir şehirde bu kadar çok eksik varken Bakanlığınızın turist sayısındaki artıştan gurur duyması, bana, Trabzon adına boş bir kâseyi süsleyip altın tabakta sunmayı hatırlatmaktadır. Bu çabalar, sorunların üzerini örtmekten öteye geçmeyecektir. Trabzon'un sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda kültürel mirası ve turistik altyapısıyla da bir dünya şehri hâline gelmesi için gerçek bir vizyona ihtiyacı vardır.

Sayın Bakan, Trabzon turizminden tarihî Ortahisar Evlerine, Sümela Manastırı'ndan surların durumuna kadar size birçok soru yönelttim. Bu sorulara somut yanıtlar ve etkili çözümler bekliyoruz. Kültür ve turizm, geleceğimizi inşa etmek için en önemli değerlerimizdir ve bu değerleri korumak hepimizin sorumluluğudur diyor, heyeti saygıyla selamlıyorum.