| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/278) ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/277) ile Sayıştay tezkereleri a) Ticaret Bakanlığı b) Helal Akreditasyon Kurumu c) Rekabet Kurumu |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 12 .11.2024 |
NAİL ÇİLER (Kocaeli) - Teşekkür ederim Başkan.
Değerli Başkan, Sayın Bakanım, değerli milletvekili arkadaşlarım; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.
Tabii, beş dakikalık süreyi çok iyi kullanılmaya çalışacağım. Bugün arkadaşlarımız çok güzel şeylere değindiler. Ben biraz anlatırken de birtakım sorularım olacak. Örneğin, AVM'ler yasasını gözden geçirmek varken... AVM'de çalışanlar hiç tatil yapamaz hâle geldi. Marketler yasasını neden çıkarmadınız? Dayanıksız tüketim malları yasasını yani hal yasasını neden çıkarmadınız? Bunları çıkarmak gerekirken, yeşil mutabakat konusu varken siz gittiniz -kayda geçsin diye söylüyorum- Trendyol'a ayrıcalık tanıdınız, Trendyol için kanun yaptınız. BYD ve Chery için vesaire.
Sayın Bakanım, serbest bölgeler ve yeni nesil serbest bölgelerden biraz bahsetmek istiyorum. Değerli arkadaşlar, yatırımı, üretimi ve dış satımı artırmak, yabancı anapara ve teknoloji girişini hızlandırmak gereğiyle gümrük duvarları dışında bırakılan bölgelere serbest bölge denir. Türkiye'de 19 serbest bölgenin olduğunu biliyoruz. Bu 19 serbest bölgede 60 binden fazla çalışanın, dolaylı olarak da 110 bin çalışanın olduğunu biliyoruz; istihdam sağlanmaktadır. İlave olarak Türkiye'ye yeni nesil serbest bölge geldi; ilk ihtisas serbest bölge İstanbul bildiğim kadarıyla. Sizden önceki Bakanımız Ruhsar Hanım -Ben Kocaeli Milletvekiliyim- bize söz vermişti -Kocaeli'de 2 tane serbest bölge var- Gebze'deki serbest bölgenin ihtisas serbest bölge yapılmasını istemiştik, o da "Tamam." demişti. Bu konularda çalışmamız devam ediyor. Yani yeni nesil iş kolları, yeni nesil araçlar, yeni nesil OSB'ler derken yeni nesil serbest bölgeye de biz talibiz Kocaeli olarak. Kocaeli aynı zamanda hem tahsilatta hem de tahakkukta Türkiye'nin ilk ikilerinden. Yeni nesil ihtisas serbest bölgelerde döviz kazandırıcı hizmet faaliyetleriyle yabancı yatırımcılar için çok cazip hâle gelmiştir. Verilen teşvikler ilerleyen dönemlerde yüksek teknoloji sektörlerini kapsayacak biçimde genişleteceğinden bu bölgenin sayısı muhakkak artmalıdır diye düşünüyorum. Biz de ihtisas serbest bölgeye talibiz. Bu arada teknoloji transfer ofislerine de bu serbest bölgelerde verilen muafiyetlerin verilmesini talep ediyoruz.
Türkiye'de ticaretin en büyük sorunu finansman ve enflasyon sorunudur. Bu sorun hem tüketici için hem sanayici hem de esnaf için sorun teşkil etmektedir. Özellikle dar gelirli vatandaşlar için bu enflasyon ve kriz ortamında yaşamak daha zor olmaktadır. Vatandaş bunları yaşarken siz "Enflasyonla mücadele ediyoruz." diyorsunuz. Vatandaş bunu neden fark etmiyor? Fahiş fiyatla yapılan çalışmalar yetersiz kalıyor. Mücadelenin kuralları olur, bir stratejisi olur. Zincir marketlerle ilgili yasa hâlen neden çıkmıyor? Şu anda üç harfli marketlerin sayısı 31.435, sadece Türkiye'deki zincir marketlerin sayısı 52 binden fazla. Anayasa’nın 173'üncü maddesi "Devlet, esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır." der. Market sektöründe tekelleşme var Sevgili Bakanım, toplam market sayısı 52 bini aştı, gıda perakendesinin yüzde 62'si bu zincir marketlerin elinde, pazar payının yüzde 80'ini bunlar kontrol ediyor. Ülkede kontrolsüz bir market yığınağı var. Türkiye'de her 400 kişiye 1 market düşüyor. Avrupa'da bu rakam kaç biliyor musunuz? 3.500 kişiye 1 market düşmektedir. Sorunun kaynağına inemiyoruz. 2021 yılında yine marketler yasasını tartışıyorduk. O dönem ne söyleniyordu? "Getirilecek yasal düzenlemelerle zincir marketlerin ekmek üretiminin, tütün ve tütün mamullerini satabilmesinin önüne geçilecek; artık, tütün ürünlerini ve ekmeği bakkallar satacak." dendi. Peki, bugün ne oldu? Bu zincir marketler gıda ürünleri dışında elektronik eşya satıyor mu? Satıyor. Telefon satıyor mu? Satıyor. Bunlarla ilgili bir düzenleme henüz yok. Avrupa'da market açabilmeniz için o şehrin nüfusuna bakılıyor; ona göre, metrekareye göre izin veriliyor, belli standartları var. Bizde de her 100 metrede ya da 200 metrede bir market var.
Diğer konu, AVM'ler. AVM yasası yetersiz. AVM'lerde çalışanlar tatil yapamıyor. Şimdi, market lobisi, AVM lobisi; bir de bu dönemde hayatımıza faiz lobisi girdi.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)