KAMURAN TANHAN (Mardin) - Teşekkür ederim.

Değerli basın emekçileri, değerli milletvekilleri ve katılanlar; ben de başlarken hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Şimdi, bu Kamu Denetçiliği Kurumunun aslında hukuk âleminde tartışılan birçok durumu söz konusu. Bunların en başında bağımsızlık endişesi söz konusu. Biliyorsunuz, kanunda öngörüldüğü şekilde başdenetçi ve denetçilerin seçiminde 3'üncü ve 4'üncü oylamada oylamalarda nitelikli çoğunluk aranmaması, görev süresinin Meclis görev süresiyle asimetrik olması ve ikinci bir görev süresinin verilmesi; bu bağımsızlık ve tarafsızlık ilkesinin zedeleneceğine ilişkin birçok görüş bulunmaktadır ve bu konuda makaleler bulunmaktadır.

Yine, yaptırım gücünün eksikliği, olmaması bir eksiklik, idareye karşı herhangi bir yaptırım söz konusu değil, Anayasa'ya aykırılık ve idari yargıda iptal davası açabilme yetkisinin olmayışı da diğer bir eksiklik.

Yine, idari başvuru yollarının tüketilmesinin ön koşulu bu kuruma başvurmayı engelliyor, zorlaştırıyor. Aslında bunları az önce bir meslektaşımız da söyledi. Evet, kamu adına, halk adına, halk için, halkın avukatı olarak olması gereken kurumları bir ön koşula bağlarsa, iç hukuk yollarının tüketilmesine, idari başvuru yollarının tüketilmesine bağlanırsa bu da bu kuruma erişimi zorlaştırıyor; bu diğer bir eksiklik.

Yine, kapsamının dar olması, askerî iş ve işlemlerin kapsamı dışında bırakılması, yargısal iş ve işlemlerin kapsam dışında bırakılması; diğer eksik hususlar.

Yine, Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı kararlar ve emirlerin kapsam dışında bırakılması en büyük eksikliklerin başında geliyor. Denetçi sayısının az olması, bu azlığın alanlarında uzmanlaşmamasının, az olması nedeniyle alanlarında uzmanlaşamıyorlar; bu da bir eksiklik.

Yine, kamu denetçisi olacak kişilerin hukuk eğitimi alması zorunluluğu getirilmesi. Başvurulara baktığımızda çokça başvurular var. Çoğu hukuk mezunu değil, bu da beraberinde sorun getiriyor. Hak aramanın olduğu bir yerde hukuk nosyonuna hukuk bilgisine sahip olmamak bir eksiklik kanaatimce.

Sonuç olarak şunu ifade edebiliriz: Modern hukuklarda çok önemli bir güç kaynağı hâline dönüşen kamu bürokrasisi, hukuk devleti anlayışı çerçevesinde çeşitli organ ve kişiler tarafından farklı yöntemlerle denetlenmektedir. Çağdaş, demokratik sistemlerde yargısal, siyasal ve yönetsel denetim yöntemlerinin yanında yönetenlere de kaliteli hizmet sunulmasına olanak verebilecek birtakım yönetsel açılımlara gidilmektedir. Bu açılımlarından biri de kamu denetçiliğidir. İsveç'te ortaya çıktı bu husus, yaklaşık 120'nin üzerinde ülkede devam ediyor. Her ülkenin kendine göre yönetsel ve siyasal yapısına uygun bir teşkilat ve çalışma düzeni söz konusu, uygulanması da gerekir her ülkeye göre. Ombudsmanlık sistemi, genelde bireylerin yönetsel uygulamalarla ilgili şikâyetlerini ya da kendisinin saptadığı yönetsel bozuklukları, hak ihlallerini Parlamento adına soruşturabilen, incelediği belgeler üzerinde vardığı sonucu yönetime, şikâyetçiye ve Parlamentoya ileten bir görevi temel almaktadır. Dolayısıyla, aslında baktığımızda, mevzuat yapısı itibarıyla çok önemli bir kurum ama az önce ifade ettiğimiz eksikliklerin olmasını da en büyük handikap olarak görüyoruz. Dolayısıyla, bu konuları da buradan ifade edelim. En azından, Kamu Denetçiliği Kurumunun daha tarafsız, daha bağımsız bir yapıya, özerk bir yapıya geçmesi için çalışmaların yapılmasını da talep ediyoruz.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN SUNAY KARAMIK - Değerli vekillerimize katkıları ve yorumları için teşekkür ediyorum.