SEYİT TORUN (Ordu) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Bakan, Değerli Komisyon üyeleri, Bakan Yardımcıları, değerli bürokratlar; öncelikle 2025 bütçemiz hayırlı olsun.

Sayın Bakan, Ordu Milletvekili olarak yine benim ve hemşehrilerimin gündemi fındık. Taban fiyatı belirlenmesine yönelik yanlış politikalar, düşük kalan destekler ve kokarca böceği istilası sebebiyle fındık üreticisi can çekişiyor. Kilo başına 130 lira olarak belirlenen taban fiyatı artık trajikomik bir hâl aldı. Fındık net ihracat geliri sağlayan stratejik bir ürün olması sebebiyle Türk lirası cinsinden belirlenen taban fiyatlarına küresel rekabet zemininde bir de dolar cinsinden bakılmalıdır. Fındıkta serbest piyasa koşullarının dayatıldığı 2009 sonrasına bakıldığında, Türkiye'de fındığın dolar cinsinden fiyatı 2010 yılında 5,96 dolar iken 2015 yılında 11,47 dolara yükselmiştir. Ancak ekonomik kriz ve döviz dalgalanmaları ekonomiyi perişan ederken FİSKOBİRLİK ve TMO'nun yeterli desteği vermediği için fındığın 2024 yılındaki değeri ortalama 3,5 dolar seviyesine kadar düşmüştür. Fındık taban fiyatını belirlerken kullanacağımız en temel veri enflasyon oranları ancak fiyat belirleme sürecinde TÜİK'in gerçekten uzak enflasyon değerleri dahi dikkate alınmıyor. Fındık üretiminin en önemli girdi maliyetlerini oluşturan gübre, işçilik ve mazotta son beş yıl içerisinde yüzde 1000'e varan artışlar gerçekleştiği hâlde, fındık fiyatları enflasyonun oldukça altında kalan oranlarda artırılıyor. Üreticinin fındığını taban fiyatına da satamaması ayrıca önemli bir konu. On yıldır alan bazlı desteklerde de 1 kuruş artış yapılmadı. İnsan sormadan edemiyor: Bütün ülke yüzde 100'ü bulan enflasyonun altında ezilirken fındık üreticisi enflasyonun sıfır değerine yakın olduğu Kosta Rika’da mı yaşıyor da enflasyondan etkilenmiyor? Bu bağlamda, fındık taban fiyatının nasıl belirlendiğini açıklar mısınız? Zira üreticinin yüzleştiği ekonomik gerçeklerle belirlenen taban fiyat arasında uçurum var. Dolar cinsinden fiyat oldukça düşük kaldığı için küresel piyasada fındık artık rekabet gücünü her geçen gün yitiriyor. On yıldır artırılmayan alan bazlı desteklerin artırılmasına yönelik bir çalışmanız var mı?

Tabii, bir diğer sorunumuz da kokarca. Ordu’da iki yıldır devam eden kokarca böceği istilasının sona erdirilmesi için iki yıldır mücadele veriyoruz ama ne çare... Fındık hasadı bitti, üretici ürününün en az yüzde 30’unu çöpe döktü, siz daha mücadele edeceksiniz. Bakanlık mücadeleye başlayana kadar kokarca böceği Adana'da, Şanlıurfa'da görülmeye başlandı ve hızla ülkemizin tarım merkezlerine yayılmaya devam ediyor. Kokarca Ankara’ya da ulaştı Sayın Bakan. Eğer müdahale edemezseniz sizin evinize bile bir süre sonra gelebilir. Sahil kesimlerinde görülmeye başlandı, müdahale edin dedik, umursamadınız ama şu anda sıfır kotlarından 300, 400, 500 kotlarına doğru ilerlemeye başladı. Kokarca böceğiyle topyekûn mücadele etmek zorundayız. Eğer bunu yapmazsanız bakın, şu anda kışlaklarda sürekli yürüyor ve yaz geldiğinde de bunun kontrolünü yapmanız hiç mümkün olmayacak. Fındıkta randıman yüzde 20'lere, 30'lara düştü. Taban fiyatı 130 lira olan fındığı üretici 50 liraya, 60 liraya maalesef satmak zorunda, mecburiyetinde kaldı. Eğer bu kokarcayla yeterli mücadele yapılmazsa sadece Ordu bölgesini değil tüm Türkiye'yi ciddi anlamda tehdit altına alacak.

Bir de Ordu’nun yüzde 74'ü madenlere ruhsatlı hâle getirildi. Tarım ve Orman Bakanlığı olarak siz bu işin neresindesiniz? Her yer ruhsatlandırıldı; meralar, ormanlar, birçok tarım alanları ruhsatlandırıldı. Tarım ve Orman Bakanlığımızın bu konudaki tutumunu da açıkçası merak ediyoruz. Yani madencilerin yanında mısınız; üreticinin, halkın yanında mısınız? Onu da merak ediyoruz.

Bir de Bolaman Nehri Havzası Projeniz var. Bu projeyle ilgili internet sitenizde maalesef çok kısıtlı bilgiler var, dört yıl geçmiş olmasına rağmen hâlâ bu konuyla ilgili net bir bilgi alamadık, net bir veri alamadık. Bolaman Nehri Havzası Projesi kapsamında taşkın ve sel yönetimi için inşa edilecek yapıların oranı nedir bilmiyoruz çünkü Ordu, biliyorsunuz, dereleriyle meşhur ve her an sel tehdidiyle karşı karşıya. Bu anlamda, taşkın ve sel yönetimi için planlamanız nedir? Her sağanak yağışta sarsılan Ordu’muza bu yönde yapılan çalışmaları da aktarırsanız ve bitiş tarihlerini de belirtirseniz seviniriz.

2025 bütçeniz tekrar hayırlı olsun diyoruz.

Teşekkürler.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.