ERHAN USTA (Samsun) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Şimdi, tabii, burada, bana göre iki tane husus var: Bir tanesi, BOTAŞ niye böyle bir finansman sıkıntısına düştü yani vergi borçlarını ödeyemiyor? İkincisi de bu finansmanın ve bunun karşısındaki alacağı olan görev zararının halledilme şekli yani mahsuplaşma.

Şimdi, BOTAŞ'ın tabii -az önce bir arkadaşımız da ifade etti- 2021 yılı son çeyreğinde 3 tane ülkeden, Nijerya, Rusya ve Azerbaycan... Hatırladığım kadarıyla doğal gaz alım anlaşmalarının bir kısmı sona ermiş olmasına rağmen bu anlaşmalar zamanında yenilenmedi. Ruslar geldi bize yalvardılar neredeyse "Anlaşmaları yenileyelim." Diye, 60 milyar metreküp kabaca tüketimi olan Türkiye tarafından 15,9 yani hatırladığım kadarıyla 16 milyar metreküp anlaşma yenilenmedi, yaklaşık dörtte 1'lik bir kısım. Bir defa bu, enerji arz güvenliği açısından vahim bir hataydı. Ha, orada iki tane şey söyleniyor, deniliyor ki: Enerji Bakanlığındaki bir kısım arkadaşlarda, spottan bazen çok daha ucuza mal bulunabiliyor, doğal gaz bulunabiliyor, bunların bir kısmını spottan alırsak önümüzdeki dönemde belki daha ucuza mal ederiz şeklinde bir anlayışın olduğunu iletiyorlar. Bu, iyi niyetli yaklaşım; kötü niyetli yaklaşım da şu, kötü niyetli demeyeyim de, Türkiye'deki uygulamaya bakınca akla gelen yaklaşım: Şimdi, dünyada karşılıklı ülkeler arası anlaşmayla aldığınız doğal gazda herhangi bir aracı yok, bir komisyoncu yok, orada kimsenin kâr etme imkânı yok veya bir yolsuzluk yapılma imkânı yok ama iş spotta olduğu zaman, bir sürü işte, etraftan tanıdıklar giriyor, o malı zaten size getirenler bir özel sektör firması oluyor. Yani bu amaçla bunun yenilenmediği ifade ediliyor. Şu veya bu, o önemli değil yani ciddi, vahim bir hata yapıldı. Yani ülkenin doğal gaz ihtiyacının yaklaşık dörtte 1'lik kısmının anlaşması yenilenmedi.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ERHAN USTA (Samsun) - Bitireceğim Başkanım.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bu anlaşmalar kaç yıllık yapılıyor?

ERHAN USTA (Samsun) - Bu anlaşmalar on yedi, yıl yirmi yıl önce yapılmış anlaşmalar.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Yapılan anlaşmaların kaç yıllık bağlayıcılığı var?

ERHAN USTA (Samsun) - İstediğiniz kadar yapabiliyorsunuz. Karşılıklı anlaşmaya bağlı; üç yıl, beş yıl yaparsın. Bunun dediğiniz şeyle alakası yok.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Yani doğal gaz da bulduk ya...

ERHAN USTA (Samsun) - Bulduğumuz doğal gaz bizim toplam tüketimimizin, söylenilen o Sakarya gaz sahasından çıkan -bakın, ben bu rakamları biliyorum- günlük 10 milyon metreküp çıkmış olsa bile bizim toplam tüketimimizin yüzde 2'si; sen estirilen havaya bakma. 10 milyon metreküp yerine de şu anda işte -ay ay söyleyeyim size rakamlarını- 2,5 milyon metreküp civarında bir doğal gaz çıkıyor, o da hava civa oldu, dörtte 1'i. Anlatabildim mi? Yani yüzde 2'nin dörtte 1'i şu anda çıkan doğal gaz. Ben bir bitireyim şeyleri yani sen merak etme, yanlış bir şey söylemeyiz.

Şimdi, bir defa problem, BOTAŞ'ın böyle bir finansman sıkıntısı içerisinde... Yani 170 dolardan alabileceğimiz doğal gazın bir kısmını, dörtte 1'lik kısmını, 15-16 milyar dolar için yaklaşık 1.350 dolardan aldık. Tabii, bunun önemli bir kısmını sanayiye yansıttık, hatırlarsanız sanayide 7 katına çıktı doğal gaz fiyatları, konutlarda çok fazla yansıtamadık, ondan sonra tabii BOTAŞ ciddi bir finansman sıkıntısına girdi, Ruslara para ödeyemedik falan filan derken -neyse- onların şimdi göreli olarak ödenmesi gündeme geldi. İşte geçmiş iki yılda mahsuplaşma bütün itirazlarımıza rağmen yapıldı, şimdi tekrar bir mahsuplaşma ihtiyacı var değerli arkadaşlar. Bir defa, hani bir milletvekilimiz yine söyledi ya, yani hakikaten irdelenmesi gereken şey burada, BOTAŞ'ın yaşadığı bu sıkıntılar, bunlara kim neden oldu? Yani normal demokratik bir ülkede, hukukun olduğu bir ülkede bunların sorulması lazım ama ülkeyi milyarlarca, belki yüz milyarlarca dolarlık zarara sokan hiç kimseye burada, Mecliste bizim bağırmamıza rağmen bir hesap sorulamıyor. Hani bu işin birinci boyutuydu. Hadi bunların hepsi yapıldı, bu hatalar oldu, BOTAŞ zarar etti; işte, onun karşısına sübvansiyon yapıldı. Şimdi, buradaki kâğıda bakarsak, 181 milyar dolar BOTAŞ'ın alacağı oluşmuş.

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - 181 milyar.

ERHAN USTA (Samsun) - 181 alacak mı?

YAŞAR KIRKPINAR (İzmir) - Vergi borcu.

ERHAN USTA (Samsun) - Vergi borcu.

181, 232 de hazineden alacağı var -neyse- yani "Bunları karşılıklı mahsup edelim." deniliyor. Ben bunun mantığını anlayamıyorum, buna bütün itirazlara rağmen yani buradan hakikaten tabiri caizse siyaseten dayak yenilmesine rağmen bu yapılıyor. Ya biz eski teknisyeniz ama yani bizim bilmediğimiz başka bir şey var? Yani burada, mesela, bu görev zararlarının görev zararı olabilmesi için onların bir kısım denetimden filan geçmesi gerekiyor yani bir kısım murakıpların veya müfettişlerin denetlemesi gerekiyor. O denetimden falan mı kurtuluyorsunuz? Israrla bu niye yapılıyor arkadaşlar? Kanunla yapıldığı zaman hiçbir bürokratın artık hiçbir şeyi kalmıyor. Yani görev zararı oluştu, oluşmadı, o hesaplara hiç kimse bakmadan muhtemelen bu mahsuplaşmalar yapılacak. Bu konuda bizi de bir aydınlatın yani niye bu yapılıyor? Çok zor bir işlem değil. Karşılıklı parayı bir anda girdi gösterirsiniz, öbür taraftan çıkartırsınız, bu işlemler yapılabilir. Yani devletin esası -Aşkın Bey de söyledi arkadaşlar- ya, temel bütçe ilkelerine aykırı bir şey bu. Yani burada gayrisafi usul vardır yani şeffaflık açısından hem harcamamızı görelim hem de sizin övüneceğiniz mesela sosyal yardımsa, sosyal yardım olarak bu sübvansiyon varsa bir kısmı yani garibanlara, fakirlere yapılan bir şey varsa onları da sosyal yardım, sosyal hizmet kalemine yazabilirsiniz ama bunlar yapılmıyor. Burada böyle bir mahsuplaşmadır gidiyor. Dolayısıyla iki yönüyle de bunun üzerine gerçekten düşünmemiz lazım, hem BOTAŞ'ın finansman sıkıntısı hem de yapılan yöntem son derece de yanlış bir yöntem. Dolayısıyla biz de bu maddeye karşıyız.

Teşekkür ederim.