Komisyon Adı | : | DİJİTAL MECRALAR KOMİSYONU |
Konu | : | Google Reklamcılık ve Pazarlama Limitet Şirketi temsilcileri tarafından yapılan sunumlara ilişkin görüşme |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 2 |
Tarih | : | 25 .06.2024 |
SEVİLAY ÇELENK (Diyarbakır) - Sayın Başkan, değerli katılımcılar, değerli misafirlerimiz; hoş geldiniz, bilgiler için çok teşekkürler.
Şimdi, açıkçası, tabii ki Google tarafında ciddi sorunlar var; bu, sık sık medyaya da yansıyor, sosyal medya platformlarında da paylaşılıyor. Ne bileyim, en yakın tarihli göz attığım bir tanesinde, Google'ın sadece Google Chrome üzerindeki "click"lemelerden değil ama başka mecralardan da yaptığımız "click"lemelerden veri topladığı vesaire gibi birçok bilgi gündemimize gelmişti. Bu gelirler meselesi elbette önemli. Devasa bir içerik üretimi var, içerik üreticileri bundan adil bir biçimde paylarını alamıyorlar ama tabii ki Google gibi platformlar buradan devasa gelirler elde ediyorlar.
Dijital Mecralar Komisyonu burası, yine de burada hepimiz aynı yerden ve aynı kaygılarla meseleye bakmıyoruz açıkçası. Nasıl ki Gönenç Hoca "Siz 'mevzuat' dediğinizde benim ödüm kopuyor." gibi bir ifade kullandı, iktidar cenahına yönelik bir şey; aynı şekilde, bir muhalefet partisi milletvekili olarak -DEM PARTİ milletvekiliyim- bir iletişim bilimci olarak benim de ödüm kopuyor "Bir mevzuat çalışması yaparız, getiririz size." denildiği zaman çünkü gerçekten de bu konudaki bir mevzuat çalışmasının bütün paydaşları içeren, kapsayıcı ve gerçekten içerik üretiminde adil, şeffaf bir gelir bölüşümünü hedefleyen bir şey olarak işleyeceğine dair çok kaygım var. Geçen bir toplantıda da söyledim, burada bu kadar yetkin bir Komisyon var ve bu Komisyonun bence tek vazifesi işte TikTok gibi, Google gibi platformların yetkililerini buraya çağırarak kaygıları dile getirmek değil, aynı zamanda bu Komisyona işlerlik kazandırarak dijital telif gibi çok önemli bir mevzuyu en iyi biçimde nasıl ele alırız, sadece burada artık, giderek zaten Hükûmetle özdeşleşmiş, AKP'yle özdeşleşmiş bir devlet çıkarına değil yurttaş çıkarına, haber içerik üretimindeki küçük üreticilere yani büyük sermaye gruplarına değil küçük üreticilere dijital mecra... Çünkü bugün bizim için ifade özgürlüğünün son derece baskılandığı, adil olmayan Hükûmetle mesafesini hiçbir biçimde ayarlayamayan bir medya ortamında, dijital medya ortamı bir alternatif imkân için nefes alıcı bir ortam yaratan da bir yer. Dolayısıyla burada "gelir dağılımı" dendiği zaman da bu yeni gelir dağılımında belki bugün işte, aklıma gelen küçük medyalar, Bianet olsun, Sendika.org olsun, Gazete Duvar olsun, MedyaScope olsun; bunlar bugün Google üzerinden belirli bir reklam ediniyorlar zaten, sayfalarına reklam gelirleri düşüyor ama böyle bir düzenlemede onları nasıl koruyacağız, yoksa birçok başka düzenlemede onları iyice susturan bir şey bu sefer bu küçük gelirden bile mahrum bırakacak bir biçimde mi işleyecek çünkü konvansiyonel medyaya baktığınızda eğer orada bir adil gelir bölüşümü görmüyorsanız burada göreceğimizi nereden bileceğiz? Siz bunu mesela Google tarafı olarak teknik altyapısında bu adil gelir bölüşümünü başka ülkelerde nasıl yapıyorsunuz, burada kendinize bir sorumluluk tanımlıyor musunuz? Mesela sadece şunu hatırlasak: Türkiye'de bugün Basın İlan Kurumu Evrensel Gazetesini çok sudan sebeplerle gelir ve reklamdan dışladı, ilan ve reklam alım hakkı iptal edildi ve de -gerekçeleri şu anda buranın konusu değil- gerçekten son derece partizanca gerekçeler üreterek yapıldı. Şimdi, internet dijital platformlarında bu haber içeriklerini ve gazetecilerin haklarını korumak, ki gerçekten çok önemli, telif konusu gazeteciliğin sürdürülebilirliği açısından çok çok önemli, bu açıdan bir düzenleme geldiğinde biz bu düzenlemenin zaten bir avuç kalmış alternatif medyayı iyice her tür gelirden yoksun biçimde işlemeyecek hâle getirip getirmeyeceğinden emin olamıyoruz. Dolayısıyla ben burada sadece Google'ı soru soracak muhatap olarak görmüyorum, bu Komisyon her toplandığında aynı zamanda Sayın Başkana da, iktidar partisinin üyelerine de bunu sormak ve bunun için de bunu tartışacağımız bir ortam yaratılması gerektiğini de hatırlatmak istiyorum.
Tabii ki, sizlere de birçok konuda hak vermiyorum. Ülkeler bir taleple gelmedikçe bu sistem böyle gitmek durumunda değil. İşte, bildiğimiz örnekler var: Avusturya'da "News Media Bargaining Code" işletiliyor, başka bir yerde başka bir sistem var ama "Bir gün bıçak kemiğe dayansın, bize gelsinler, biz de bir yol bulalım." yerine Google'ın böyle bir sorumluluğu var. Yani bütün dünyanın en yaygın biçimde yararlandığı bir kurum o ülkenin ihtiyaçlarına ilişkin adil bir sistemi kendi de inşa etmek gibi bir sorumluluk taşıyor. Dolayısıyla bütün bunlarla birlikte düşündüğünüzde sizin planınız nedir? Ama bu diğer vergi meseleleri filan açıkçası bana tuhaf geliyor, eğer Google kullanması gereken bir vergi levhası sorumluluğunu yerine getirmiyorsa, vergi ödemiyorsa, gelirlerini açıklamıyorsa -açıklaması gerekirken- ticari şirketler gelir giderlerini açıklamak durumundaysa -ben ekonomist değilim, çok teknik detayları bilmiyorum- ve açıklamıyorsa zaten bunun yeri burası değil yani bununla ilgili her şey yerinde, hukuki müeyyideler neyse işletilmeli. Dolayısıyla biz burada daha çok buna dönük bir şey konuşuyor olmalıyız, hani ne kadar parayı nereden alacağız değil, bütün mesele adil bölüşümse içerik üretiminde haberciyi ve gazeteciyi korumaya dönük bir adil bölüşüm, şeffaflık ve gerekirse de bunları işte bir ara buluculukla en iyi biçimde ele alma meselesiyse burada Google'ın planı nedir; bunu da bilmek isterim.
Teşekkür ederim.