ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Şu sağ-sol yerine söz alma sırasına göre bir işleyiş olursa çok memnun olurum, hiç hoşuma gitmeyen tabirler.

BAŞKAN ATAY USLU - Ekranda gözükmüyor.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Şimdi, Komisyondaki az sayıdaki hukukçudan biri olarak biraz hukuki süreçle ilgili bilgiyi tekrarlamakta fayda olduğunu düşünerek öyle başlamak istiyorum.

Dosyanın hâlihazır durumunda 8 şüpheli tutuklu olduğu bilgisine sahibim; Operasyon Başkan Yardımcısı Jain Ronald, Operasyon Direktörü Abdulkadir Cansız, yine Oksit Proses Müdürü Murat Bayraktar, Oksit Proses diğer Müdür Hüseyin Üstündağ, Üretim Mühendisi Şenol Demir, Operasyon Direktörü Kenan Özdemir, Maden Müdürü İzzet Tekin ve Kıdemli Jeoteknik Mühendis Ali Rıza Kalender. 2 şüpheli de adli kontrolle serbest, Anagold Anonim Şirketinin Ülke Müdürü Cengiz Yalçın Demirci ve Kıdemli Borulama Süpervizörü Soysal Doğan. 1 şüpheli de serbest, yine Maden Müdürü Mehmet Türk; bir şüpheli de yakalamalı, Kaan Murat Akpolat.

Tabii, yargılama devam ediyor. ODTÜ, İTÜ ve İstanbul Üniversitesi; 3 üniversitenin akademisyenlerinden oluşan bir bilirkişi heyetinin hâlen raporu hazırlanmakta. Bu rapor beklendikten sonra belki bu tutuklu sayısında azalma veya artma olabilir.

Tabii, Anayasa'nın 38/4'üncü maddesi bizim hukukçuların çok sıklıkla kullandığı bir ilkeyi de ifade eder "masumiyet karinesi" ya da "masumiyet ilkesi" suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılmaz. Ben de bir hukukçu olarak bundan imtina ederek suçluluğu kesinleşmemiş, yargı kararıyla ispat edilmemiş olana kadar hiç kimseyi suçlu addetmememiz gerektiğini, buradakilerin hepsinin kendi duyduklarımız, okuduklarımız, gördüklerimize bir öngörü olduğunu ve hâlâ gerçeğe hizmet eden bir çalışma içerisinde olduğumuzu ifade etmek istiyorum.

Tabii, hepimizin ortak soruları var, bu soruları tekrar etmekte de bir beis yok. Ben de belki tekrar olacak şeyleri vurgulayacağım çünkü hepimizin bu ayrıntılı sunumu, güzel sunumu -teşekkür ediyorum- dinlerken aklımıza gelen ortak şeyler oldu.

Sorularımın bir genel bir de sunuma ilişkin bölümü olacak. İş yerinde genel anlamda Bakanlığınızca yürütülmekte olan teftişler genelde kaç gün sürmekte? Burada ne kadar süreli bir teftiş gerçekleştirildi?

Yine, belki soruldu, öyle hatırlıyorum, eksiklik tespit edilmesi hâlinde süreç nasıl işletilmekte? İdari ve cezai iki müeyyide olduğunu genel bilgilerinizde ifade etmiştiniz.

Teftişte giderilmeyen noksanların olması durumunda bu husus tespit edildiğinde kontrolü nasıl yapılıyor, yani bir süre veriliyor mu, giderilmemesi durumunda idari yaptırım kapatma mı yapılıyor uyarınıza rağmen gidermemişse? 2024 yılında altın madenleri Seveso ve Maden Yönetmeliği kapsamında tüm altın madenlerini denetlemeyi düşünüyor musunuz? Ve altın madenlerini ne sıklıkta denetliyorsunuz? Ben yer altı maden ocaklarının tamamının her yıl bir kere en az denetlendiği bilgisini okumuştum yanılmıyorsam.

Bir de 2 şirkette 2 farklı denetim sonucundan bahsetmişsiniz. Birinde 35 hususun tespit edildiğini ve 32'sinin giderildiğini, 3 tanesinin de giderilmemesi sebebiyle idari para cezası verdiğinizi yazmışsınız. Bu 3 tane giderilmeyen husus neydi? Para cezası vermek tek başına buradaki eksikliklerin vahameti konusunda önleyici bir müeyyide midir, bu konuda belki de mevzuat değişikliği gerekir, bunun ortaya konulması adına soruyorum aslında. Sunumun başka bir sayfasında 59 aykırılık tespit etmişsiniz, orada da verdiğiniz ceza miktarı yüksek çünkü giderilemeyen daha fazlaydı. Bu açıdan da diğer şirket açısından da sizin tespitinize rağmen giderilmeyen eksikler neydi? Bunların kazanın gerçekleşmesine sebep olan hâlleri var mı diye merak ettiğimden soruyorum.

Sunumunuzun 26'ncı sayfası ilk bölümünde genel anlamda Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamındaki teftişler. Bizim birkaç gündür Komisyonun kafasını yetki konusu karıştırmakta. Bakanlıklar arasında yetki aşımı ya da karmaşası var. Ben de bunu okurken tam anlamadım, belki konuya hâkim olmamamdan da kaynaklanıyor olabilir. Teftişlerin uygulanması Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından programlı ya da program dışı denetimler yapılmak suretiyle gerçekleştirilir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN ATAY USLU - Buyurun.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Belki burada bir kere daha sizin teftiş alanınızı ifade etmeniz daha açıklayıcı ve gerekli bir husus olabilir. Siz Çevre Bakanlığı, hangi alanlarda farklı farklı denetim yetkiniz var? Belki sınırlarını bir kez daha çizmenizde fayda var. Çünkü güncel mevzuat çalışmaları bölümünde Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik, Tozla Mücadele Yönetmeliği, Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik bölümü, bunlar henüz uygulamada olmayan yönetmelikler midir? Patlamalara ilişkin bir kontrolsüzlüğün de kazaya sebep olduğuna ilişkin bir tespitiniz vardı, o anlamda soruyorum. Bunlarla ilgili mevcutta bir yönetmeliğimiz var da bunlar iyileştirme çalışmaları mı yoksa bu dediğiniz konularda hiçbir çalışma yok mu? Onu merak ettim. Çünkü açık ocakta yapılan patlamaların devam etmesi tespitiniz var, bu açık ocakta yapılan patlamaların olay öncesindeki etkisi mi, bu tespiti kim yapmalıydı diye sorayım eğer oysa, bu tespitinizin sorumlusu ya da denetleyicisi kim olmalıydı? Yoksa kazanın olduğu esnadaki patlamalar mı kastettiğiniz? Sizin kastınız hangi zamanı içermekte?

İkinci bölüm sayfa 13'te bulunan yönetmeliğe uygunlukta "her yıl denetlenmekte" ve "bir defa denetlenmekte" ibaresi mevzuat gereği midir? Siz bu kaza olan yerde kaç defa denetim yaptınız?

ŞENOL SUNAT (Manisa) - Şikâyet üzerine mi?

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Evet, belki onu da ekleyebiliriz.

Şu anda toparlayabildiklerim bunlar.

Çok teşekkür ederim tekrar sunumunuz için.