DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyeleri; nerede kalmıştık? Anagold şirketinin yüzde 80'i Amerika ve Kanada borsalarında işlem gören SSR Mining ve bu şirketin merkezlerinden biri Amerika Birleşik Devletleri Denver Colorado, diğer merkezi de Kanada Toronto; yüzde 20'si de AK PARTİ'ye yakınlığıyla bilinen Çalık Grubuna bağlı Lidya Madencilik.

Şimdi, burada biz Komisyonda dinlemek üzere tabii şirketleri çağıracağız ancak gözden kaçırılmaması gereken bir şirket daha var, sorumluluğu bulunan. Aynı liç sahasına başka bir ruhsat sahasından oksitli cevher getirip yığma işlemi yapan bir şirket daha var. Bu şirketlere aslında tek yumurta ikizi şirketler deniyor, bu şirketin adı Kartaltepe Madencilik. Yani Anagold Madenciliğin yanında aynı liç sahasına oksitli cevherini getirip de yığan ikinci bir şirket, Kartaltepe Madencilik var. Kartaltepe Madenciliğin de yine ortaklık yapısına baktığımız zaman yüzde 80 SSR Mining ve yüzde 20 Lidya Madencilik. Şimdi, bu iki şirketin aynı anda liç sahasına getirip de yığma yapmasını bu felakete giden yolda şöyle çok önemli ve kritik bir etkisi var: Anagold Madenciliğin...

BAŞKAN ATAY USLU - Şimdi, bakın, siz "O şirketi de çağırıp dinleyelim." diyorsanız buyurun dinleyelim.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Zaten oraya gelmiştim, konuşmam bölündü, şu anda da siz bölüyorsunuz Başkanım.

BAŞKAN ATAY USLU - Çağırmamıza gerek kalmadan siz suçluyu buldunuz yani.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Hayır suçlu değil tabii ki sorumlu yani sorumluluğu var ama sorumluluğunun ne ölçüde olduğu ayrıca görüşülecek.

Bakın, Değerli Başkanım, böyle bölüp durmayın, lütfen, buraya gelmeden önce arkadaşlar "suçlu" kavramı ile "sorumlu" kavramı arasındaki farka baksın benim de burada rahat rahat kendimi ifade etme şansım olsun, sorumluluk diyoruz.

BAŞKAN ATAY USLU - Deniz Bey, bakın tekrar söylüyorum, hepimiz siyasetçiyiz, nasıl siyaset yapılır biliriz ama lütfen, bakın, biz ne dediğinizin de farkındayız. İşte "Yüzde 20'si AK PARTİ'ye yakın bir şirket." Ya, Türkiye'de başka maden örnekleri gösterebilirim CHP'ye yakın.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tamam ama felaket burada olmuş yani ifade etmeyecek miyiz?

BAŞKAN ATAY USLU - Sermayeyi, işleticileri bir partiye yakınlıkla itham etmek doğru bir şey değildir, bakın, şunu desem anlarım yani bu, Komisyonumuza yakışmaz, bu doğru bir şey değil.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Ya, önceki Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak Çalık Holdingde görevliydi sonra Hazine ve Maliye Bakanı oldu.

BAŞKAN ATAY USLU - Bir başka şirket CHP'ye yakın olabilir, MHP'ye yakın olabilir, İYİ PARTİ'ye yakın olabilir.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz böyle her cümleye müdahale edecekseniz bu, tamam böyle gider.

BAŞKAN ATAY USLU - Bakın, şunu demek istiyorum, biz de siyaset yaparız, bakın, araştırma komisyonu, adı üstünde.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Beni sansürlemeyin, rica ediyorum.

BAŞKAN ATAY USLU - Sizden ricam şu, şunu diyebilirsiniz, bakın: "Anagoldu çağıralım."

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yani odaklandığınız bu, "İkinci bir şirket daha varmış, yığma liç sahasına yığma yapıyormuş." demiyorsunuz.

BAŞKAN ATAY USLU - Çağıralım, çağıralım.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Diyorsunuz ki: "AK PARTİ'ye yakınlığıyla bilinen Çalık Grubu."

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Demeyin o zaman öyle, demeyin o zaman öyle.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Siz bu soruyu Çalık Grubuna sorsanız "Evet, AK PARTİ Grubuna yakınız." der zaten. Yani utanılacak bir söz yerine niye koyuyorsunuz bunu?

BAŞKAN ATAY USLU - Deniz Bey, bakın, bu, utanılacak bir durum değil ama Araştırma Komisyonumuzda adalete yakışmayan bir durum. Bakın, istediğimiz şirketi, istediğimiz taşeronu buraya çağıracağız.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tamamlayabilir miyim konuşmamı?

BAŞKAN ATAY USLU - Onda şeyiniz olmasın. Siz deyin ki "Şu şirketi, şu taşeronu buraya çağırın veya yerinde inceleme yapalım." eyvallah ama arka planda sürekli bir siyasi, politik bir hareket içinde bulunmak doğru değil.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Tamamlıyorum.

Şimdi, şirketi ve ilgili bakanlıkları neden davet etmemiz gerektiğiyle ilgili bir değerlendirme yapacağız...

BAŞKAN ATAY USLU - AK PARTİ'li olduğu için mi davet ediyoruz?

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - ...sonra diğer arkadaşlar da konuşmalarını zaten yaparlar. Şimdi, bu Anagold Madenciliğin 2'nci kapasite artışıyla ilgili olan ÇED raporunda şöyle bir ifade var; "Mevcut durumda toplam 58 milyon ton kapasite olarak ilk 4 fazın inşası tamamlanmış, Mayıs 2020 itibarıyla bu alana 53,7 milyon ton cevher serimi yapılmıştır." deniyor yani yığın liç sahasının kapasitesi 58 milyon ton, Mayıs 2020 itibarıyla 53,7 milyon tonluk kapasite dolmuş ve ÇED raporunda devam ediyor, diyor ki: "2'nci kapasite artışı projesiyle yığın liç tesisi -4 fazı var- faz 5 ve faz 6 inşasıyla birlikte 27,3 milyon ton ek kapasite sağlanarak toplam kapasitenin 85,3 milyon tona çıkması planlanmaktadır." Tamam. Şimdi gelelim bu Mart 2021'de yayınlanan ÇED raporuna; raporda verilen bu bilginin üzerine bu 2'nci şirket dediğim Kartaltepe Madenciliğin 2022 yılında, Şubat 2022'deki ÇED raporunda şu ifade geçiyor, diyor ki: "Ekim 2021 itibarıyla yaklaşık 58 milyon ton cevher yığın liç sahasına serilmiştir." Şimdi, Anagold'un ÇED raporunda "Kapasite 58 milyon ton" diyor, Kartaltepe'nin ÇED raporunda da "Ekim 2021 itibarıyla 58 milyon ton cevher liç sahasına yığılmıştır." diyor. Kapasite dolmuş. Şimdi biz neye bakıyoruz, diyoruz ki: Ha, o zaman, faz 5 ve faz 6 inşa edildi mi yığın liç sahasında, o ek kapasiteyi sağlayacak olan? Evet değerli milletvekilleri, faz 5 ve faz 6 inşa edilmedi. Dolayısıyla bu kapasitenin Ekim 2021 tarihinden itibaren felaketin gerçekleştiği tarihe kadar yani 13 Şubat 2024 tarihine kadar aşırı yükleme yapıldığını tespit etmiş oluyoruz. Dolayısıyla da bu şirketlerin yetkililerinin Komisyona gelmesini istiyoruz.

Diğer taraftan, biliyorsunuz, felaketten bir süre sonra Çevre Bakanlığı bir açıklama yaptı ve dedi ki: "Biz işletmenin çevre izin ve lisansını iptal ettik." Bunun yanında bir de Enerji Bakanlığının verdiği işletme ruhsatları var, 6 adet ruhsat var verdiği. Bunların geçerlilik süreleri de 2026, 2028, 2029, 2031 yıllarına kadar devam ediyor ve işletme ruhsatı verdiği madenler de gümüş, altın, bakır, civa, manganez, mobidyum, kil ruhsatları gibi ruhsatlar. Dolayısıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yetkililerinin de biz buraya gelmesini istiyoruz.

Aynı zamanda -son, topluyorum- 27 Mart 2022 tarihinde aynı liç sahasında başka bir kayma olayı yaşandı ve 21 Haziran 2022'de de bir siyanür borusu patladı. Dolayısıyla bu olayların ardından da tekrar buraya faaliyete açılma izni veren Çevre Bakanlığı olduğu için de yine Çevre Bakanlığının hem dönemin hem mevcut yetkililerinin buraya gelmesini istiyoruz.

Bir son konu olarak söylüyorum. Şimdi bu siyanür borusu patladığında bir ceza kesildi şirkete, 16 milyon 441 bin liralık bir ceza kesildi. İliç'teki maden ocağıyla ilgili şirketin Türkiye'de silinen vergi, faiz ve ceza tutarı da -bu da SSR Mining'in resmî verilerinin içinde var- 7 milyon 218 bin dolar...

ŞAHİN TİN (Denizli) - Niye silinmiş ki?

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - ...yani güncel kurla 222 milyon lira. Dolayısıyla bu süreç nedeniyle de Maliye Bakanlığının yine aynı şekilde buraya gelerek yetkililerinin de çağrılmasını talep ediyoruz. Bir çağrıyı da Sağlık Bakanlığına yapıyoruz. İşin halk sağlığı yönü itibarıyla olan boyutlarını da dikkate alarak yine Sağlık Bakanlığının yetkililerinin de buraya gelmesini sadece Çalışma Bakanlığına bu konuyu tevdi etmekle kalmayıp kendilerinin de burada yetkili bulundurmasını ve bize birçok değerlendirme yapmasını istiyorum. Söyleyeceğim bunlardı zaten, konuşmama aynen devam ettim.

Teşekkür ediyorum.