ADALET KAYA (Diyarbakır) - Öncelikle herkesi selamlıyorum, geçmiş Ramazan Bayramı'nız da mübarek olsun. Yeniden burada olmak güzel.

Komisyonumuzun 3'üncü toplantısı ve hatırlarsanız zaten önceki toplantıların birinde Başkanlık Divanı seçimi olmuştu, diğeri de çalışma esaslarının belirlenmesi toplantısıydı. Tabii, yoğun bir süreç geçirdik, 14 Mayıs seçimlerinden hemen sonra yaz tatili başladı, arkasından bütçe dönemi ve yerel seçim nedeniyle bir araya gelmemiz mümkün olmadı; bu nedenle, önümüzdeki iki, üç aylık süreci verimli değerlendirmemiz gerekiyor. Tabii, bu arada sizler boş durmadınız. Yapılmış olan bütün diplomatik faaliyetleri çok kıymetli bulduğumu belirtmek isterim yani uluslararası bütün görüşmeler ve diğer ülke deneyimleri çok önemli, bunların hepsinin bize aktarımı sonucunda da ön açıcı olacağına inancım var. Ancak, Komisyonun özellikle bu iki, üç aylık süreç içerisinde birazcık daha iç meselelere yani işte, ülkemizde neler oluyor, kadınların sorunları neler, buna dair de yoğunlaşması gerektiğini düşünüyorum. Bu Komisyonun yani Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunun diğer komisyonlardan farklı olarak kanun teklifi sunma gibi bir yetkisi var, bu yetkiyi kullanmak nasıl mümkün olabilir? Özellikle de bugün hâlâ devam eden kadın yoksulluğu, iş alanında kadınların karşılaştıkları dezavantajlı durumlar gibi konularda önceki dönem yani 27'nci Dönemde yine sizin Başkanlığınızda oluşturulmuş 2 komisyonun hazırladığı raporlar var; bu raporlar referans alınarak belki bu sorunları giderebilecek bir teklif hazırlayabiliriz. Böyle bir öneri yapmak istiyorum çünkü bu yakıcı bir sorun olarak hâlâ gündemimizde.

Bir de Sapanca toplantısında ben de vardım. Birleşmiş Milletlerle ortak yürütülen bir proje var. Orada yapılan sunumların hepsi çok iyiydi, bizim açımızdan da hepimizin hemfikir olduğu... Yani özellikle toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme konusunun ne kadar önemli olduğunu orada hep beraber dinledik ve görüşlerimizi paylaştık ama ne yazık ki 2024 yılı bütçesi hazırlanırken yine bu konuda eksik kaldı. Dolayısıyla bizim 2025 yılı bütçesiyle ilgili olarak Strateji ve Bütçe Başkanlığıyla şimdiden görüşmeler yapmaya başlamamız gerekiyor çünkü 2025 yılı bütçesi en azından bu konuda birazcık daha duyarlı ve şey olmak zorunda.

Şubat ayına ilişkin işsizlik verilerini açıkladı TÜİK; geniş tanımlı kadın işsizliğinin oranı yüzde 32,9 yani hâlâ her 3 kadından 1'i işsiz. 27'nci Yasama Döneminde 2 alt komisyon çalışmış, bunlardan birinin Başkanlığını siz yapmışsınız Sayın Başkanım. Dolayısıyla Kadın İstihdamının Artırılması, Kadın Girişimciliğinin, Kooperatifçiliğinin Güçlendirilmesi ve Desteklenmesi Kapsamında Mevcut Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi Komisyonunun Başkanlığını yürütmüşsünüz ve hazırladığınız Komisyon raporundaki önerileri de hayata geçirmeyi dilediğinizi belirtmişsiniz. Bunu daha önce de konuşmuştuk, biz de aynısını istiyoruz ve bununla ilgili bir çalışma yapabilir miyiz diye önermek istiyorum, hayata geçirmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Bir de son bir öneri: Kadına yönelik şiddet sorunu hâlâ, ne yazık ki çok yakıcı bir şekilde devam ediyor. Sadece 2024'ün ilk üç ayında, Bianet verilerine göre, 89 kadın ev içi şiddet nedeniyle öldürüldü; neredeyse her gün 1 kadın öldürülüyor demek oluyor bu. Bu şiddeti neden önleyemediğimizi konuşmak zorundayız. Şiddeti önleme mekanizmalarındaki eksiklikleri denetlemek bizim görevimiz. Örneğin, hakkında koruma kararı olan kadınların öldürülmeye devam ediyor olması koruma görevini yerine getirmeyen kurum ve görevlilerin denetlenmesi gerektiğini gösteriyor bize. Bu nedenle İçişleri Bakanlığının da öncelikli olarak bu bakanlıklarla yapacağımız görüşmelere çağrılmasını... Ben duymadım, var mı, varsa süper.

BAŞKAN ÇİĞDEM ERDOĞAN - Tabii, tabii.

ADALET KAYA (Diyarbakır) - Tamam, çok teşekkürler.

Bir de sorular konusunda... Buradaki eksik ve yanlışların tespit edilmesi çok önemli çünkü 2023'te tam 28 kadın koruma altındayken öldürülmüş yakınları tarafından yani bu çok önemli bir şey. Neden önleyemiyoruz bunu? Hem konuşmak hem de Bakanlıkla...

Önerilerim bunlar. Bir kadın yoksulluğu, bir de kadına karşı şiddet meselesiyle ilgili acil önlemler alabileceğimiz çalışmalar yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Farklı başlıklarda çalışmak üzere görev dağılımı yapabiliriz. Sizin uluslararası görüşmeleriniz, yaptığınız diplomatik görüşmelerle ilgili raporları okuduktan sonra birlikte, onlardan da yararlanarak somut birtakım adımlar atmamız gerektiğini düşünüyorum.

Ben saygılar sunuyorum hepinize.

Çok teşekkürler.