SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Sayın Bakan, Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyeleri; hazırunu saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, dün gece saatlerinde Siirt'in Şirvan ilçesinde Cengiz Holdingin işletmesinde olan bakır madeninde meydana gelen faciada 3 maden işçisi yaşamını yitirdi, 2 işçi de yaralı. Hayatını kaybeden emekçilere Allah'tan rahmet, ailelerine ve yakınlarına başsağlığı diliyorum.

Daha geçen hafta, 2016'da aynı yerde yaşanan maden faciasının yıl dönümüydü. 17 Kasım 2016'daki faciada 16 maden emekçisi yaşamını yitirmişti. Maden faciaları "kader" "kaza" "fıtrat" demekle geçiştiremeyeceğimiz kadar kritik ve hassas bir mesele. Bu faciaların ihmal, kâr hırsı, denetimsizlik ve plansızlıktan kaynaklandığını daha önce Soma'da Ermenek'te ve Amasra'da da gördük ne yazık ki.

Şimdi, ben Siirt'in Vekili olarak olay yerinde, oradaki vatandaşlarımızın yanında olmak istedim ama ne yazık ki zaten haftada iki gün olan uçuşlarla, o da şanslıysanız, cuma ve pazartesi iptal olmuyorsa uçabiliyorsunuz. Ama en yakın il olan Batman'dan da benim Siirt'e varmam neredeyse sekizi, dokuzu bulacaktır. İşte, yeni Türkiye Yüzyılı'nın aslında ulaşımda özeti budur diyebiliriz.

Sayın Başkan, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ve internet özgürlüğü konusunda en sonda söyleyeceğimi en başta söyleyip konunun vahametini anlayarak başlayalım istiyorum. Washington merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House'un 2023 yılı İnternette Özgürlük Raporu'nda geçen yıla kıyasla 2 puan gerileyen Türkiye, bu yıl da internetin özgür olmadığı ülkeler listesinde yer aldı. Bu hâliyle Türkiye, internet özgürlüğünde Libya, Tunus, Uganda'nın gerisinde kaldı. Raporun bulgularına göre, iç savaştaki Libya, Tunus, Kenya, Uganda, Endonezya gibi ülkeler Türkiye'den daha özgür internete sahip maalesef. Bu raporlara bakınca dünyada en fazla daralmanın yaşandığı ülkelerden biri olduğumuzu görüyoruz.

Bir sene önce 2023 hedefi koyan ve iddialı konuşan iktidar; yerli üretim çalışmalarını hızlandıracak, 5G teknolojisinde 2023'te önemli bir yol katedecek, ilk yerli haberleşme uydusunu uzaya fırlatmaya hazırlanacaklarını belirtmişti. Tabii, 5G teknolojisiyle yüksek kapasitede mobil internet hizmeti kullanılmaya başlanacaktı bu yıl. Şimdi, internet kullanım özgürlüğüne bakınca esasen hızın da bir anlamı kalmıyor. Türkiye'nin internet özgürlükleri açısından özgür olmayan ülkeler arasında yer alması, elbette temel bir haklar ve hürriyetler sorunu olduğu gibi, uygulamada mağduriyetlerin ve ihlallerin de arttığını gösteriyor.

İnternetin özgürlüğünü konuşuyorken hızının ve altyapısının ne durumda olduğunun farkında mısınız diye sormak isterim. Vekili olduğum Siirt'te bu sorun, halkı maalesef bezdirmiş durumdadır. 21'inci yüzyılda, iktidarın diline pelesenk ettiği Türkiye Yüzyılı'nda, internet ve telefon altyapısının hiç bulunmadığı köy ve yerleşim yerlerinin bulunması bir bölgesel ayrımcılık durumudur. Köy ve kırsal mahallelerin önemli bir bölümünde internet altyapısı ya yoktur ya da kısmen vardır; o da sorunludur, yetersizdir.

Telekomünikasyon alanını düzenlemek ve denetlemekle sorumlu kurum olan BTK, özel bir bütçeye sahip, üyeleri iktidar tarafından atanıyor. Peki, hâl böyle olunca karar alma sürecinin şeffaf olmasını bekleyebilir miyiz diye yine Sayın Bakana sormak isterim. Başta haberler olmak üzere pek çok içeriğe engel getiren BTK, Aralık 2022 itibarıyla 712 binden fazla alan adıyla 150 bin URL'yi engellemiş; özellikle Türkiye'nin askerî operasyonlarını konu alan içerikler, Kürtçe haberler ve Hükûmete yönelik eleştiriler yayınlayan sitelerin bloke edildiğini STK raporlarından anlıyoruz. BTK tarafından Türkiye'de erişimi engellenen "web" siteleriyle ilgili istatistiki veriler ve benzer şekilde Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından da erişimi engellenen "web" siteleri, haberler ve sosyal medya içerikleriyle ilgili istatistiki bilgiler hiçbir zaman açıklanmamıştır. İfade Özgürlüğü Derneğinin Aralık 2022 itibarıyla tespit edilebilen erişim engellenme istatistiklerini paylaşmak istiyorum: Engellenen alan 712 bin, engellenen URL 150 bin, engellenen "tweet" 55.500.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Toparlayınız lütfen.

SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Özetle BTK, iktidarın yargıyla ortak şekilde ifade özgürlüğüne yönelik yaptırımlarının sopası hâline gelmiştir. BTK tarafından engellenen çocuk pornografisi, uyuşturucu madde özendirilmesi, dolandırıcılık faaliyetleri, sanal kumar gibi içerik engellemeleri yerinde olmakla birlikte kurumun iktidar muhalifi kesimlere ve bu kesimlerin iletişim basın ağlarına yönelik sansür ve engellemeleri kabul edilemezdir. Bağımsız kurumların da ortaya koyduğu raporlar BTK'nin iktidarın sansür aygıtının bir parçası olduğunu göstermektedir. Bu anlamıyla Kurum kararlarının, sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere bağımsız kurumlarca denetlenmesi gerekliliği açıktır.

Bu hâliyle birkaç soru sormak isterim Sayın Bakana: 2023 yılında BTK tarafından erişimi engellenen "web" sitesi sayısı kaçtır? Erişimi engellenen sitelerin içerik bağlamında dağılımı ve engelleme gerekçeleri nelerdir? 6 şubat depremlerinde iletişimin kesilmesi hakkında BTK hangi adımları atmıştır?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.

SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Bitiriyorum.

Bu süreçte internet ve telefon iletişiminin kesilmesinin nedeni nedir?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Sarıtaş, teşekkür ediyorum.

SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Deprem gibi doğal afetlere dayanıklı iletişim altyapısı oluşturulması için ne tür çalışmalar yapılmaktadır?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Sarıtaş, teşekkür ediyorum.

Değerli arkadaşlar, bu bir dakikaları ben sözlerinizi toparlayın diye veriyorum; bu bir hak gibi oldu.

SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Sorunlar o kadar çok ki Sayın Başkan ne yapalım, hangi birini...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Mutlaka, mutlaka.

Bir dahaki dönem sizi Plan ve Bütçe Komisyonuna yazalım, burada boyuna Siirt'in sorunlarını iletebilirsiniz daha geniş zamanlarda.

SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Sadece Siirt'in değil bütün ülkenin çok sorunu var.