NEJLA DEMİR (Ağrı) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Halklarımızı saygıyla selamlıyorum buradan.

Konuşmam, kadın istihdamı, kadın işsizliği ve ev emeği üzerinedir. Cinsiyet temelli eşitsizlik ve ayrımcılığın Türkiye'deki derinleşen yoksulluk üzerindeki etkilerini dikkate almak zorundayız. Özellikle kadınlar arasında bu eşitsizlik ve yoksulluk, ekonomik krizler, savaş politikaları ve sermaye odaklı politikaların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bugün burada cinsiyet temelli eşitsizlik ve yoksulluğun Türkiye'deki etkilerini ele alırken aynı zamanda bu sorunların Kürt kadınlarını nasıl etkilediğine de odaklanmak istiyorum. Kürt kadınları hem genel kadın sorunlarıyla hem de bölgesel dinamiklerle şekillenen bir dizi zorlukla karşı karşıyadır. Bölgedeki çatışma ortamı, göç, ekonomik sıkıntılar, Kürt kadınlarını daha belirgin bir şekilde etkilemektedir. Bu bağlamda kürdistanda kadın istihdamının artırılması, sosyal güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesi ve bölgedeki kadınların ekonomik ve sosyal anlamda güçlenmelerini sağlayacak destek programlarının hayata geçirilmesi Kürt kadınlarının yaşadığı zorlukları hafifletebilir ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadelede önemli bir adım olabilir.

Ülkemizdeki ekonomik kriz ve savaş politikaları tüm halkı etkilemesine rağmen kadınlar üzerindeki etkilerinin daha ağır olduğunu görmekteyiz. Kadın yoksulluğu bir dizi etkenle şekillenmiştir. İş gücüne katılımı zorlaştıran patriarkal kapitalist sistem, ücretli işlerde çalışan kadınların düşük ücret, güvensizlik ve cinsiyet temeli ayrımcılıklara maruz kalmasına neden olmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği kadınlara ev işleri ve bakım emeğini dayatırken bu durum kadınların iş dünyasına girişini engelleyen bir başka faktör hâline gelmiştir, bu sorunları daha da derinleştiren kayıt dışı istihdam oranlarındaki artış, kadınların karşılaştığı sorunları derinleştirmektedir. DİSK-GENEL İŞ'in 2023 Kadın Emeği Raporu bu sorunların ciddiyetini gözler önüne sermektedir.

Türkiye genelinde kadın istihdamı erkek istihdamının yarısı kadardır, 12 milyon kadın çeşitli sebeplerden dolayı çalışma hayatına dâhil olamamaktadır. Bu sorunları daha da derinleştiren kayıt dışı istihdam oranlarındaki artış, sorunun boyutlarını daha da karmaşık hâle getirmektedir.

Bu çerçevede önerilerimiz şunlardır: Kadın istihdamını artırmak için kamuda ve özel sektörde önlemler alınmalıdır; kadınların kayıt dışı çalıştırılmalarına karşı yasal düzenlemeler yapılmalıdır; tüm kadınlar sosyal güvenceli ve tam zamanlı işlerde çalışabilme imkânına sahip olmalıdır; kadınların sendikalara katılımını arttırmak ve sendikalaşmalarını desteklemek için çaba sarf edilmelidir; iş yerlerinde kadınlara yönelik şiddet, taciz ve mobbinge karşı koruyucu düzenlemeler hayata geçirilmelidir; kadınlara yüklenen ev içi sorumluluklar kamusal desteklerle hafifletilmelidir; ücretsiz kreş ve bakımevleri açılmalıdır; kadın ve erkek arasındaki ücret eşitsizliği giderilmeli, eş değer işe eşit ücret politikası uygulanmalıdır; ev içi emeğin değersizleştirilmesine karşı çalışmalar yürütülmelidir; son olarak, deprem bölgelerinde kadınların yoksulluğuyla baş etmeye yönelik alınacak tedbirlerde toplumsal cinsiyet eşitliği gözetilmeli ve kadın işsizliğiyle mücadele edilmelidir.

İyi akşamlar diliyorum herkese.