YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Bakan, kıymetli milletvekilleri; Bakanlığımızın değerli bürokratları; Kültür ve Turizm Bakanlığının bütçe görüşmelerinin öncelikle hayırlara vesile olmasını diliyor, Gazi Meclisimizin siz değerli üyelerini saygıyla selamlıyorum.

Bacasız sanayi benzetmesi yapılan turizm gerçekten ülkemiz için büyük bir döviz kaynağıdır. Özellikle yurt dışından ülkemize gelen turistler zor günler geçiren ülke ekonomisinin bir nebze de olsa ferahlamasına büyük katkı sağlamaktadır. Seçim bölgem Trabzon'da turizm âdeta sahipsiz kalmış ve güzel beklentilerle dolu bir sezon heba edilmiştir. Gelen turist sayısında artış olmasına rağmen ticari işletmelerimiz gereken verimi elde edememiştir. Bu durumun en büyük sebebi kayıt dışı işletmelerin varlığı ve bu kayıt dışı işletmelerin fahiş fiyat politikası uygulamalarıdır. Kayıt dışı işletmelerin kanuna aykırı bir şekilde yaptıkları ticari kazançlar hiçbirimizin kabul edeceği bir durum değildir fakat Ortahisar Belediyesine ait olan Trabzon Akvaryumu bile yerli turiste farklı, yabancı turiste farklı giriş tarifesi uygulamaktadır. Esnafa farklı fiyat uyguluyor diye ceza kesen belediyenin kendi bünyesine ait olan akvaryumda farklı fiyat uygulaması anlaşılır gibi değildir. Bu durum, yabancı turistlerin kendi ülkesine gittiğinde ülkemiz hakkında olumsuz yorumlar yapmasıyla sonuçlanmaktadır.

Sayın Bakan, turizm sektöründe kayıt dışı işletme sayısı her geçen gün artmaktadır. Başta Suriyeliler olmak üzere ana dili Arapça olan yabancı vatandaşlar yaz sezonunda tabiri caizse cirit atmakta ve sektörde kayıt dışı olarak çalışmaktadırlar. Vergi kayıtları, esnaf odası kayıtları ya da ticari sicil kayıtları olmadan faaliyet göstermektedirler. Bu durum hem ülke turizmini büyük zarara uğratmakta hem de esnafımızın turizmden elde edeceği kazanca engel olmaktadır.

Dünyaca ünlü tabiat harikası Uzungöl'de birçok işletmenin çalışma ruhsatı bulunmamasına rağmen belediye bu işletmelerin suyunu ve elektriğini bağlamış, hatta çöp vergisini dahi almıştır. Kayıt dışı olan işletmeden vergi almak ne demektir? Bunun cevabını sizlerden duymak istiyorum.

Sayın Bakan, Uzungöl'ün imar sorunu bir an önce çözülmeli ve orada hakkıyla bu işi yapan esnafımızın önü açılmalıdır. Şehrimize gelen yabancı turistler doğal olarak kendi ana dilleri olan ve kendilerini rahat hissedebileceği Arapçayı bilen personellerin olduğu işletmeleri tercih etmektedir. Peki, yabancı dil bilen personel yetiştirme konusunda nasıl bir çalışma yapılmıştır? Bu ihtiyacı giderdiğinizde kayıt dışı çalışmayı kendine görev edinmiş kişiler Arapça bilen personel sorununu çözmek için devreye girmektedir. Üstelik bu kişilerin turistlere niteliksiz davranışları ilimizin hizmet kalitesini düşürmektedir. Kayıt dışı işletmeler, Trabzon insanının misafirperverliğine gölge düşüren tavırlarıyla turizmin geleceğine de gölge düşürmektedir. Sayın Bakan, sormak istiyorum: Gelecek turizm sezonunda aynı sorunlarla tekrar karşılaşmamak için ne gibi önlemler almayı planlıyorsunuz? Bahsi geçen işletmeler hakkında caydırıcı cezalar önümüzdeki turizm sezonunda uygulanacak mıdır? 2024 yılı turizm sezonu başlamadan önce yani şubat-mart aylarında Trabzon'un bütün dinamikleriyle bir turizm çalıştayı yapmayı düşünüyor ve planlıyor musunuz?

Sayın Bakan, esnafımızı ve bu sektörden para kazanan vatandaşlarımızı koruyacak önlemler almanız atılacak en önemli adımdır. Bir diğer önemli konu: Kayıt dışı turizm acentelerinin gelen turistleri havaalanında karşılayıp direkt olarak farklı şehirlere ulaştırması ve bu şehirlerde günlük kiralık dairelerde konaklama sağlamasıdır. Bu durum hem kayıtlı işletmelerimizin kazancına engel olmakta hem de kayıt dışı işletmelerin yasal olmayan yollardan kazanç sağlamasına sebebiyet vermektedir. Buna çözüm olarak denetimler sonucu maddi olarak ceza yaptırımının dışında valilik kararıyla işletmenin kapatılmasına karar verilmelidir çünkü turizm sezonunda kesilen ceza miktarı kişiye caydırıcı değildir. Bu nedenle, sadece maddi yaptırım uygulayarak geçici çözümlerle soruna çare aramaktan vazgeçmelisiniz.

Ezcümle ülke turizminin gelişimi ve bu sektörde çalışan vatandaşlarımızın refahı için Bakanlığa büyük görev düşmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinin bu hedeflere ulaşmamıza yardımcı olacak şekilde hazırlanmasını diliyor, bütçenin ülkemize ve gelecek nesillere fayda sağlamasını temenni ediyor, saygılar sunuyorum.