| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a)Tarım ve Orman Bakanlığı b)Orman Genel Müdürlüğü c)Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ç)Türkiye Su Enstitüsü d)Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 13 .11.2023 |
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Bakan, kıymetli milletvekilleri, Bakanlığımızın değerli bürokratları; bugün Türkiye'nin temel sektörlerinden biri olan Tarım ve Orman Bakanlığının bütçesini ele alıyoruz.
Tarım ve orman sektörü ülkemizin ekonomik kalkınması, gıda güvenliği, çevre koruması ve doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimi açısından kritik bir rol oynamaktadır. Ülkemiz tarım alanları bakımından avantajlı bir konuma sahip olmasına rağmen maalesef bu avantajı doğru kullanamamıştır. Türkiye geneline bakacak olursak üreticilerimizin borçları çığ gibi büyümüş, tarlaları haczedilme noktasına kadar getirilmiştir. Çiftçimize destek olmak yerine, zulmeden bir anlayış yüzünden Bakanlığa ve politikalarına güven kalmamıştır. Tarım ve orman sektörü ülkemizin büyümesine ve istihdamına önemli katkılarda bulunmaktadır. Bütçenin bu sektöre yeterli kaynak sağlamaması tarım ve orman politikalarının başarıya ulaşması açısından önemli bir konudur. Bu vesileyle, çiftçilerimizin ve ormanlarımızın daha iyi koşullarda çalışabilmesi ve üretimlerini artırabilmesi için desteklerin etkili bir şekilde dağıtılmasını talep etmekteyiz. Öyle ki Karadeniz Bölgesi'nin yerli ve millî ürünü olan fındık ve çayı ele aldığımızda, Amerika'da 1 dekardan ortalama 225 kilogram fındık alınırken bu sayı İtalya'da 155 kilogramdır; Türkiye'de ise 1 dekardan ortalama sadece 100 kilogram fındık alınmaktadır. Bu rakam Doğu Karadeniz'in bazı kesimlerinde ise 60-70 kilograma kadar düşmektedir. Bu tabloya bakıldığında fındık tarımından alınan verimin çok da iç açıcı bir durumda olmadığı anlaşılmaktadır. Fındık tarımıyla ilgilenen çiftçilerimiz üretim maliyetlerinin fahiş miktarlarda artması, fındık taban fiyatlarının artan üretim maliyetlerini bile karşılamayacak kadar düşük olması, fındık üreticilerinin yeterince desteklenmemesi gibi konularda önemli sorunlar yaşamaktadır. Ayrıca, fındık, gayrimillî şirketlerin tekeline bırakılarak üreticilerimiz yalnız bırakılmıştır.
Sayın Bakanım, sizlere sormak isterim: Önceki yıl fındık taban fiyatını 54 liradan açıkladık, bu yıl fındık taban fiyatını 84 lira olarak açıkladık. Ülkemizde yüzde 200'lere yakın bir enflasyon yaşandı. Aradaki artış oranı yüzde 56. Şimdi, Sayın Bakanım, buradayken size sormak istiyorum: Bu, fındık üreticisine ve çiftçisine reva mıdır, bunu özellikle sizlerden duymak isterim.
Şimdi, bir emekli milletvekili 5 bin lira ikramiye maaşı alırken ÇKS kaydı olan bir emekli çiftçimiz alamamaktadır. Dönüm başı fındığa 170 lira destekleme verilmektedir. 10 dönüm bahçesi olan, fındık bahçesi olan bir çiftçi yaklaşık 1.700 lira gelir elde etmektedir destekleme anlamında ama emekli ÇKS kaydı olduğu için 5 bin liradan mahrum kalmıştır, bu durumda 3.300 lira zarar etmektedir.
Şimdi, fındık üreticisi tarlasına ne yazık ki küsmüştür çünkü ekonomik gelir olarak baktığınız zaman aile işletmesi hâline gelememiş ve karşılayamamıştır. Biz, Sayın Genel Başkanımız Meral Akşener, seçim döneminde fındık fiyatının 4 dolar olmasını ve fikslenmesini talep etmiştik.
Şimdi, yine fındıkla ilgili konuya devam ettiğimiz zaman, bölgesel olarak baktığımız zaman batı bölgesinde yani Ordu ve Batı Karadeniz'e kadar olan bölgelerde makineli tarım yapıldığı için kilogram başına olan maliyet, üretim maliyeti daha düşük fakat Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin'in bir bölgesine doğru yürüdüğümüz zaman, baktığımız zaman burada coğrafyanın zorluğundan kaynaklı üretim maliyeti artmaktadır. Fındık fiyatı açıklanırken belki bu bölgeye pozitif ayrımcılık yapılamayabilir fakat Sayın Bakanım, özellikle istirham ediyorum, bu bölgenin en azından desteklenme noktasında bir katkı payı alması gerektiğini düşünüyorum çünkü batıdaki fındık üreticisi ile Giresun, Trabzon, Rize'nin bir bölgesi ve Artvin'in bir bölgesindeki fındık üreticileri ne yazık ki aynı şartlarda ve aynı imkânlarda fındığını üretememektedir.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın, toparlayın sözlerinizi.
Buyurun lütfen.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Şimdi, yine, baktığımız zaman, daha önce FİSKOBİRLİK fındık üreticisiyle temasa geçiyordu ve aynı zamanda hem üreticiye destek oluyor hem de alımlarda kolaylık sağlıyordu. Şimdi son yıllarda, AK PARTİ iktidarında bu, TMO'ya verildi. Özellikle Sayın Bakanım buradayken bunu da size belirtmek istiyorum: FİSKOBİRLİK'in personeli konusunda deneyimli personel olduğu için, fındık alımlarında üreticinin diline tercüman olabiliyordu fakat TMO personeli bu konuda çok deneyimli değil ve bilmiyor yani randımana bakmasını bilmeyen TMO çalışanları ne yazık ki fındık alımıyla karşı karşıya. Bu konuda tüm ilçelerde şubesi olan, deposu olan FİSKOBİRLİK'i neden etkisiz hâle getirdiniz? Özellikle bunu sormak istiyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.
Şimdi de değerli milletvekilleri...
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Başkanım, son bir dakika daha istiyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın, hiç...
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Ama artırma kararı aldınız.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Artırma kararı almadım Sayın Aydın.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Biraz önceki konuşmacı arkadaşımıza verdiniz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın... İşte, bundan dolayı kimseye söz vermek istemiyorum.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Ama verdiniz, benden önce verdiniz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın, Sayın Gürer tarıma çok meraklı bir milletvekili -herkesin çok kanaati var- arkadaşların ısrarı üzerine bir dakika uzattık. Şimdi size verirsem herkese aynısını vereceğim.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Son bir dakika rica ediyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın, siz...
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Başkanım, son bir dakika rica ediyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Aydın, kurallar olmasa bir dakika değil on bir dakika vereyim size.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - İstediğiniz zaman kuralı çiğniyor, istediğiniz zaman uyguluyorsunuz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir daha esneklik yapmayacağız Sayın Aydın.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Adamına göre.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Adamına göre değil Sayın Aydın; bu, beni kırıyor.
YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Çayı konuşacağız, çayı konuşamadık.