NERMİN YILDIRIM KARA (Hatay) - Sayın Başkanım, Değerli Bakanım, değerli hazırun, milletvekili arkadaşlarım; herkese iyi akşamlar diliyorum.

Sayın Bakanımıza da tekrar teşekkür ediyoruz.

Hatay'da hâlihazırda fosil yakıtların kullanımından dolayı çok ciddi bir kirlilik yükü var. Burada hem ulaşımdan kaynaklı hem de sanayinin ağır karbon emisyonlarından dolayı ciddi bir kümülatif etki varlığından söz edebiliriz. Özellikle sivil toplum örgütleri -sürekli- emisyon ölçüm sistemleriyle alakalı birtakım verilere ulaşmak istediği zaman maalesef bu emisyon istasyonlarıyla ilgili, hava kalitesi izleme istasyonlarıyla ilgili, özellikle PM10 ve PM2.5'le ilgili kayıtsız kalınabiliyor. Bazı günlerde bu istasyonlar maalesef çalışmıyor. Bununla ilgili olarak Bakanlığımızın gerekli denetimleri yapmaları hususunda ciddi endişelerimiz oluyor ve taleplerimiz açık. Kirlilik yükünün özellikle ulusal sınır değerlerinin ve Dünya Sağlık Örgütünün sınır değerlerinin, referans değerlerinin üzerinde çıktığını biz birçok kez tecrübe ettik.

Bir başka husus da şu ki Amanos'ları biliyorsunuz, tamamen taş ocakları ve maden ocaklarıyla örülmüş vaziyette. Sayın Bakanım, bu maden ocakları, rezervlerini bitirdikten sonra maalesef bulundukları bölgeyi rehabilite etmeden yani o çorak ve çıplak hâliyle bırakarak bölgeyi terk ediyorlar, kaldı ki imzaladıkları taahhütlerde de biliyorlar ki kendileri bu bölgeleri ihya etmeliler ve rehabilite etmeliler. Maalesef bu iş yüklerini yapmıyorlar, gerekli denetimlerden dolayı da cezai müeyyidelerle karşılaşmıyorlar ki dolayısıyla sürekli bunu bir gelenek hâline getirdiler.

Seçim bölgem Hatay, Sayın Bakanım da bölgeyi çok iyi biliyor ve Bakan Yardımcılarımızla birlikte birçok kez bölgede istişare etme fırsatımız oldu. Şu anda en önemli sıkıntımız, insanların konteynerleriyle alakalı kış şartlarına uygun olmayan maalesef bazı hususlar var. Ben bunlar için tekrara düşmek istemiyorum, AFAD Başkanımıza konuyu ilettim geldiğinde buraya. Ancak az hasarlı evleri olan ve hasarsız evleri olan vatandaşlarımızın da gerçekten depremzede yurttaşlarımız olduğu bilinciyle.. Bugün, mesela Hassa'dan bir vatandaşımız aradı, Antakya'dan, Narlıca'dan aradılar; evleri hasarsız veya az hasarlı fakat itiraz sürecini yapmışlar. Ancak biliyorsunuz ki iki gün evvel 4,9 şiddetinde tekrardan deprem oldu ve bu insanlar konteynere yerleşmek istiyorlar ama ben biliyorum ki -burada birbirimizle konuşuyoruz- daha ağır hasarlı ve evleri yıkılmış olan insanları bile -özellikle Antakya'da, Defne'de ve Samandağ'da- yerleştirmede sorun yaşıyoruz. O bakımdan, az hasarlı evi olan ve hasarsız evi olan insanların da bu konuda bu hak sahipliğine gerçekten çok ihtiyaçları var, bunu bilmenizi istiyoruz çünkü insanlar zor durumda.

Onun dışında söylemek istediğim şey... Bölgemizde Atlas, Hunutlu, Sugözü ve Tufanbeyli olmak üzere 4 tane kömüre dayalı kurulu gücü olan termik santrallerin çalıştığını biliyoruz. Bu termik santraller havaya ciddi şekilde karbon salımı yapıyorlar. Kümülatif sağlık maliyetleriyle ilgili, bunların 2030 yılında -net- şebekeden çıkışları sayesinde HEAL'ın, Sağlık ve Çevre Birliğinin yapmış olduğu araştırmalarda 100 erken ölümden 86'sının önlenebileceğiyle ilgili elimizde referans bulgular mevcut. Eğer bununla ilgili çalışmak istersek birlikte bunu münazara edebiliriz. Bu santrallerin bacasından yayılan kirleticiler, emisyonlar, atmosferde diğer kirleticilerle birleştiğinde genellikle hava kirliliğine bağlı olarak ciddi bir sağlık etki maliyeti ortaya çıkıyor. Bunu şundan dolayı söylüyoruz. Biz, birçok kirleticinin, özellikle maden ocağı, taş ocağı veya termik santralin özellikle çevresel etki değerlerine baktığımız zaman bunlara ilişkin birtakım çalışmalar yapıyoruz, değerlendirmelerde bulunuyoruz ama Bakanlıktan şunu istiyoruz ve talep ediyoruz; bunu ciddi şekilde, bunu STK'ler ve çevre örgütleri de çok anlamlı buluyor: Sağlık etki maliyetleri yani SED. SED, sağlık etki değerlendirmelerinin yapılmasını...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Kara, teşekkür ediyorum, süre uzatımı vermeyeceğim, çok fazla milletvekilimiz var.

Sözlerinizi toparlayın, mikrofonunuzu açıyorum.

NERMİN YILDIRIM KARA (Hatay) - SED, Sağlık etki maliyetleri bizim için çok ciddi, önemli. İnsanlar şunu düşünüyorlar: Depremden ölmedik ama hava kirliliği, asbest dolayısıyla ölmek istemiyoruz. Bakanlığın, mutlaka, denetimlerini bu tesislerle ilgili nüfuz ettirmesini özellikle talep ediyoruz.

Teşekkür ederim.