HÜSEYİN OLAN (Bitlis) - Sayın Bakan, değerli milletvekilleri; sağlık hizmeti sunan profesyonellerin yaşadıkları şiddet hem psikolojik hem de fiziksel olarak ciddi problemlere neden olmaktadır. Yaşananların boyutu her geçen gün büyümektedir. Sağlık çalışanları günde en az 100 sözel ve fiziksel şiddetle karşılaşmakta. Hekimlerin yüzde 84'ünün en az bir kere şiddete maruz kaldığı çalışma koşulları vardır. Genç hekimlerin yurt dışına gitme nedenleri arasında ekonomi ve sağlıkta şiddetin öne çıktığı aşikârdır. Her ne kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan "Doktorlar az para aldıkları için ayrılıyorlarmış, varsın gidiyorlarsa gitsinler." dese de sağlık çalışanlarının yurt dışına gidebilmek için aldığı iyi hâl belgesi başvuruları 2023 yılının ilk sekiz ayında şimdiden 1.964'ü bulmuştur. Bu yıl sonuna kadar 3 bin hekimin yurt dışına gitmeyi tercih edeceği tahmin edilmektedir. Sağlık alanında meydana gelen şiddet olayları araştırıldığında, şiddet mağduru olanların çoğunluğunu da hastane ortamı çalışanları, doktorlar ve hemşireler oluşturmaktadır. Oysa sağlık hizmeti sunumunun önemli bir bölümü de eczacılar tarafından yerine getirilmektedir. Türkiye'de eczacıların maruz kaldıkları şiddet türlerine ilişkin yeterli bir araştırma bulunmamaktadır. Ancak eczacıların mesleki anlamda daha farklı sorunları vardır.

E-Reçete Sistemi'ne eklenmeyen Kürtçe, bölgede bulunan hastanelerde hastaların dertlerini anlatmada büyük sıkıntılar yaratıyor ve yanlış teşhislere sebebiyet vermektedir, dolayısıyla hasta ile eczacıları eczanelerde karşı karşıya getirmektedir. Bakanlığınıza vermiş olduğumuz soru önergesine verilen cevapta âdeta Kürtçe yok sayılıyor. Sayın Bakan, E-Reçete'ye eklediğiniz 5 dili, vekili olduğum Bitlis ilinde acaba kaç kişi konuşuyor? Oysa nüfusun büyük bir çoğunluğu Kürtçe konuşmaktadır. Bu anlamda E-Reçete Sistemi'ne Kürtçenin de eklenmesi elzemdir.

Eczanelerde ilaçlara erişim sorununun en büyük nedeni avro kurunun 14,0387 TL olarak sabitlenmesidir ve reel döviz kuru ile ilaç kuru arasındaki farkın artarak devam etmesidir. İthal ilaç fiyatlarındaki artış sorununun bir an önce çözülmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere, ithal ilaç dövize bağlıdır. Dövizdeki dalgalanmalar, ithal ilaç fiyatlarındaki yükseliş halkın ilaçlara ulaşmasındaki makası daha da açmaktadır. Bu durum, ilaçları temin edemeyen eczacılar ile hastaları karşı karşıya getirmektedir. İlaç Fiyat Kararnamesi'nde 2023 yılında yapılan değişikliklerle eczacı kâr oranları artırılmıştır ancak sorunun bütünüyle aşılabilmesi ilaç fiyatlandırma politikalarının yeniden gözden geçirilmesiyle mümkündür. İlaç fiyatlarının finansal baskılanmasına dayanan mevcut ilaç fiyatlandırma politikaları eczacıyı da halkı da mağdur etmektedir. Bugün aşırı enflasyonist ortamda artan maliyetlerin altında ezilen eczacılar, ilaç fiyatlarının yükselmesiyle, bırakalım kâr etmeyi halka veresiye ilaç verecek bir konuma doğru itilmişlerdir. Hem piyasa koşullarına tabi kılınan hem de kârlılık oranları devletçe belirlenen eczanelerin sürdürülebilir sağlık ve ilaç hizmet sunumu verebilmesi her geçen gün zorlaşmaktadır.

Bugün ülkemizde 59 eczacılık fakültesi bulunmaktadır, son yirmi-yirmi bir yılda bu sayı 8 kattan fazla artmıştır. Arz fazlası oluşturacak olan, eğitimin kalitesini düşürecek olan yeni eczacılık fakülteleri kesinlikle açılmamalıdır. Türkiye'de kamuda ve hastanelerde istihdam oranları maalesef düşüktür, gerek devlet hastanelerinde gerekse özel hastanelerde hasta ve yatak başına eczacı istihdamı gözetilmemektedir. Oysa hastane eczacısı, ilaçların hasta yararına güvenli, etkili ve uygun kullanımı açısından vazgeçilmez bir sağlık personelidir.

Eczacıların taleplerine gelirsek, İlaç Fiyat Kararnamesi'nde belirlenen limitler euro kuru güncellendiğinde otomatik olarak güncellenmelidir. İlaç fiyatlandırmasında kullanılmakta olan sabit avro kuru ile güncel avro kuru arasında sürekli açılmakta olan makasın kapatılması gerekmektedir. İlaç Fiyat Kararnamesi'nde belirtildiği üzere yılda bir kez şubat ayında yapılan avro kuru güncellemesi yılda en az 3 kez gerçekleştirilmelidir. Farmasötik formda üretilen gıda takviyelerinin eczane dışında ve internetten satış ve reklam uygulamalarının önlenmesi gerekmektedir. Ölümlere neden olabilen bu sağlık ürünlerinin üretimden tüketime kadar, tüketim sonrası beklenen ve beklenmeyen etkilerine kadar uzanan süreçte tek yetkili olması gereken kurum Sağlık Bakanlığıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Olan, toparlayın lütfen.

HÜSEYİN OLAN (Bitlis) - Tamam Başkanım.

Kamuda emekli eczacılarla ilgili 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun ek 84'üncü maddesine eczacıların da eklenmesi gerektiği değerlendirilmektedir. Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği'nin ve Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik'in ilgili tablolarında eczacı katsayılarının diş hekimi katsayılarıyla eşitlenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Son olarak, vekili bulunduğum Bitlis ilinin Tatvan Devlet Hastanesinin yerleşkesinde bulunan ve 2018 yılında yapılan Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi ile Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi beş yıldır hizmete açılmamaktadır, bunun da gerekçesini öğrenmek istiyorum Sayın Bakanım.

Teşekkür ediyorum.