AYLİN YAMAN (Ankara) - Teşekkürler.

Sayın Başkan, Sayın Bakan, değerli bürokratlar ve milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Kişi başına hekime müracaat sayısıyla konuşmama başlamak istiyorum zira sağlık hizmetlerinin önemli performans göstergelerinden bir tanesi. 2022'de 10 olarak gerçekleşmiş. Kısacası, 1 kişi ortalama 10 kez ziyaret etmiş bir sağlık kurumunu. OECD ülkelerinde bu ortalama 5,7 ila 6 arasında, onu özellikle vurgulamak istiyorum. Dolayısıyla çok yüksek bir rakam. 2023 yılı hedefi 9,3 olmasına rağmen tahminimiz 10,8'le tamamlanması yani daha fazla gidiş bekleniyor. Dahası, 2024 yılı için 11,1; 2025 için 11,5; 2026 için 11,8 olarak belirlenmiş. Giderek artan sayıda bir sağlık kurumuna başvuru hedefleniyor oysa bu hedeflediğimiz bir şey değil. Daha biz baştan bunun artacağını hedefliyorsak bir yerde yanlış yapıyoruz demektir.

Bunun nedeni çok açık ortada. Koruyucu hekimliğin yara alması, hayat koşullarının ağırlaşması, yoksulluğun derinleşmesiyle yetersiz beslenme ve çevresel etkenlerin yarattığı hasar gibi nedenlerle hastalık yükü çok ciddi bir şekilde arttı ülkede. Ayrıca, son yirmi yılda yaşlı nüfusun artışı, meme, kolorektal tümörler gibi tarama programlarıyla saptanabilecek tümörlerin yıllar içinde tırmanması, kötü beslenmenin yarattığı ve giderek yükselen obez ve obez öncesi nüfus -ki 15 yaş sonrasında ortalama nüfusun yüzde 64'ü obez ve obez öncesi- 20-80 yaş arası nüfusun yüzde 15'inin diyabetik olması hastalık yükünü artıran temel faktörlerden. Üstüne bir de çözüm üretemeyen hastaların sağlık kurumunu defalarca ziyareti eklenince yıllık hekime başvuru kontrol edilememekte.

Bir diğer göstergeniz -sizin bütçe göstergelerinden- 2022'de yapılan hasta muayene oranı MHRS üzerinden yüzde 48 olarak gerçekleşmiş yani hastaların yarısı randevu sisteminden gerçekleşmemiş, ya aradan ya da acil servislerden kayarak... Bakın, bu çok tehlikeli bir gösterge ve bundan sonraki hedefleriniz de hep yüzde 50'lere ancak varıyor.

Bu iki durum için farklı göstergeler önereceğim size, takip etmeniz için. Öncelikle, bir; acilden yansıyan hasta oranı, ilk muayene sonrası ilk on gün ve bir ay içinde aynı uzmanlık dalına başvuru oranları gibi... Hastaların çözüm üretemediğinin gözükmesi anlamında bu göstergelere ihtiyacınız var Sayın Bakan. Aynı zamanda, hastanelerde yatak devir hızı artmış ve yatış gün sayısı azalmış durumda yani devir hızı yüksek vakalara dönmüş durumda, bu da bir tehlike sinyali. Büyük vakalarda azalma var, bunun da dikkate değer olduğunu düşünüyorum.

Bir diğer faktör, bağımlılıkla mücadele. Bakın, hedeflediğiniz her şeyi aşmışsınız harcamada ama bir tek bağımlılıkla mücadelede verdiğiniz rakam -ki yaklaşık 1,7 milyar lira- onun ancak dörtte 1'ini harcamışsınız. Bu şu demek: Size ayrılan bütçe ya başka yerde kullanılmış ya da bağımlılıkla mücadele etmek istemiyorsunuz. Aynı şekilde, önümüzdeki dönemlerde de bu... Aynı şekilde, bağımlılık da bir rehabilitasyon işidir biliyorsunuz, bir rehabilitasyon bütçesi görmek isterdim ben burada; koruyucu hekimlik, tedavi edici hekimlik ve rehabilitasyona nasıl bir bütçe ayrıldığını görmek isterdim. Zira nüfus yaşlanıyor, nörolojik hastalıklar, afet bölgesi burası, depremde çok sayıda engelli oluştu, bu rehabilitasyon sistemine nasıl bir para aktarıldığını görmek isterdim.

Bir diğeri, tıbbi cihaz sektörü. Bakın, çok âciz bir durumdayız artık çünkü dünyada 420 milyar dolarlık bir pazarın sadece yüzde 0,6'sı Türkiye'de. Yüksek teknoloji üretemiyoruz, yüzde 80'i ithalata bağımlı ve çok tehlikeli. Yerli pazarda ürettiğimiz yerli pazarda kullanılmıyor maalesef, o yüzden bunu tehlikeli olarak görüyorum.

Teşvik programları sektörün ihtiyacına paralel değil ve mutlaka sektörel bazlı ve sık kullanılan ürünler için teşvik programı uygulanmalı. Oysa çok münferit teşvik programları var ve onay ve belgelendirme yükümlülükleri çok yüksek maliyetli, mutlaka el atılmalı.

Kanser tarama programları çok önemli. Önümüzdeki yıl meme için yüzde 39'luk bir hedef konmuş, ilk kez konuyor bu hedef.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYLİN YAMAN (Ankara) - Toparlıyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun lütfen, sürenizi uzatıyorum.

AYLİN YAMAN (Ankara) - Oysa bu 40-69 yaş grubu için yılda bir kez muayene ve iki yılda bir mamografi, mutlaka gereken durumlar için bir ultrason da eklenmeli, aile öyküsü olanlara farklı bir yaklaşım gerekiyor, bunu mutlaka atlamamalıyız.

Son olarak, insan kaynağı: Çok sayıda sağlık çalışanı atama bekliyor Sayın Bakanım. OECD ülkelerinin sadece üçte 1'i kadar hemşire şu anda çalışıyor sistemde, bunların mutlaka atamalarının yapılması gerekiyor. Aynı şekilde, aile diş hekimliği uygulaması başlatacaksınız, ağız ve diş sağlığı teknikerlerinin atanması gerekiyor. Sosyal hizmet uzmanlarının, psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının, diyaliz teknikerlerinin, evde bakım teknisyenlerinin, radyoloji teknikerlerinin ve engelli sağlıkçıların mutlaka atamalarının yapılması gerekiyor.

Teşekkür ediyorum dinlediğiniz için.