MEHMET EMİN EKMEN (Mersin) - Sayın Başkanım, çok teşekkür ediyorum.

Sizi ve Komisyon üyelerini saygıyla selamlıyorum. Sayın Bakanımız ve heyetine de Meclisimize bugün hoş gelmişler diyorum.

Bugün çok değerli ve önemli konular ifade edildi. Ben 2007 yılından bu yana düzenli olarak takip ettiğim bir mevzuya dikkatinizi çekmek ve bugün bu toplantıdan sonra Bakanlığa döndüğünüzde bürokratlarla bu mevzu üzerine ek bir çalışma yapılması amacıyla konuşacağım, bunu sağlamaya çalışacağım.

Konuşmamın girişinde küçük bir teşekkürde bulunmak istiyorum Bakanlığınıza. Bu konuşmamın özetini içeren soru önergeme cevap verildi. Hiç cevap vermeyen bakanlarımızı, tek cümleyle "Mevzuatın gereği yapılmıştır." diyen bakanlarımızı dikkate aldığımızda tam bir sayfa boyunca 21 sorumun 3'üne de olsa cevap vermiş olan arkadaşlarımıza şahsınızda teşekkür etmiş olayım. İnşallah bundan sonraki soru önergelerine daha detaylı, soru soranın amacına daha matuf, kamuoyunu bilgilendirici cevaplar verilir.

Ben beden gücüne dayalı tarım işçilerinin sorunları ile bunun en önemli paydaşı olan mevsimlik tarım işçilerinin sorunları üzerine söz almış bulunuyorum.

Sayın Bakanım, bugün, bölgemizde pamuk kırımının ikinci turu yapılamamaktadır çünkü işçilik maliyetleri elde edilecek pamuk gelirinin üstündedir. Bugün, seçim bölgem Mersin'de limonlar bahçeden toplanamamaktadır çünkü bugün itibarıyla 50 kuruşa, 60 kuruşa satılan mayer limonun bahçeden toplanma bedeli kilo başına 4-5 liradan aşağı değildir ve yine TÜİK'in verilerine göre bu yıl narenciyede yüzde 75 civarında rekolte artışı beklenmektedir ancak çiftçi bu narenciyeyi bahçeden nasıl toplayacağını kara kara düşünmektedir. Takdir edersiniz ki bunların tamamı beden gücüne dayalı bir emektir ve bu emeğin karşılığını çiftçi ödeyememektedir. Dolayısıyla mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarına geçmeden önce toplum yararına çalışma programı gibi tarım alanında iş gücünü destekleyen bir programın yürürlüğe girmesi gerektiğini öneriyorum. Aksi hâlde limon ve narenciye tarlada kalmakta, pamuk tarlada kalmakta ve bunlar tarlada kaldığı için de tüketici çok yüksek fiyatlarla da olsa bunları tüketememektedir yani ne üreten memnun ne de tüketen memnun; böyle bir darboğazın içerisindeyiz. Pandemi döneminde limon ihracatının yasaklanması nedeniyle yurt dışı ihracat pazarını kaybeden narenciyeci bu yıl tamamen büyük bir açmazla karşı karşıyadır. Bakanlığınızı doğrudan ilgilendirmemekle birlikte, beden gücü alanında sağlanacak bir desteğe ek olarak satın alınacak narenciyenin deprem bölgesinde okullarda ve Mehmetçik'e dağıtılarak da çiftçinin dolaylı olarak desteklenmesi gerektiğini ifade etmek isterim.

Efendim, mevsimlik tarım işçileriyle ilgili olarak Sayın Ömer Dinçer Bakanımız Başbakanlık Müsteşarı olduğunda bir çaba gösterdik ve 19 maddeden müteşekkil bir şekilde mevsimlik tarım işçilerinin transferi, konaklaması, ücretleri, sağlığı, eğitimi ve daha birçok detayda çok önemli bir genelge, (2010/6) sayılı Genelge yayınlandı. Bu genelge (2017/6) sayılı Genelge'yle Sayın Binali Yıldırım'ın Başbakanlığı döneminde yine bir başbakanlık genelgesi olarak yenilendi ancak cumhurbaşkanlığına geçiş sisteminde biz bu genelgenin izini bulamadık. Bu genelgenin cumhurbaşkanlığı sistemine uygun bir şekilde yenilenmiş bir metni varsa sizden ricamız bunun kamuoyuyla ve bizimle paylaşılmasıdır.

2017/6 sayılı Genelge 36 maddeden müteşekkildir Sayın Bakan ve gerçek anlamda, dört başı mamur, mükemmel bir eylem planı içermektedir ancak gelin görünüz ki bu pratikte uygulanamamaktadır. Mevsimlik tarım işçisi göçü veren 22 il ile bu göçü alan 22 il arasında bir koordinasyon... Ve burada başta eğitim hakkından mahrum kalan çocuklarımız olmak üzere, sağlık ve daha birçok konuda fedakârlık yapmak zorunda olan kadınlar başta olmak üzere, mevsimlik tarım işçilerinin ailelerinin sorunlarıyla maalesef bu genelgenin gereğine uygun bir şekilde ilgilenilmemektedir. Bu genelgenin gereği olarak "Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (METİP 1)" diye bir proje vardır ancak benim soru önergeme verilen cevaptan da anlaşılacağı üzere kesinlikle bu genelge ve bu proje pratikte hak ettiği şekilde karşılığını bulamamaktadır Sayın Bakan. Sizden istirhamımız, bu genelgenin ve bu projenin bütün detaylarıyla 22 ilde uygulanmasına ilişkin, başta ilgili valilerle tek gündemi bu olan toplantı yapmak olmak üzere, ilgili bürokratlarımızın duyarlı hâle getirilmesidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Ekmen, ilave bir dakika süre veriyorum.

Buyurun.

MEHMET EMİN EKMEN (Mersin) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Burada vakit yok, detaylarına girmiyorum ama gerçekten bu genelge ve bu proje yeterlidir.

Sayın Bakanım, dikkatinizi çekmek isterim ki sadece bu sezonda mevsimlik tarım işçilerimizin karıştığı trafik kazalarında 18 ölü, 178 yaralımız var. Gittikleri yerde -biliyorsunuz bu göç daha çok doğudan batıya doğru yapılmaktadır- kimliklerinden dolayı ötekileştirilmek başta olmak üzere, ücret sorunları başta olmak üzere, birçok sosyal problemin tarafı hâline dönüşmektedirler, sık sık adli vakalar yaşanmaktadır. Oysa, valiler bu projenin ve bu genelgenin gereğini uygulayacak olursa hiçbir sorun yaşamadan biz bu dönemi, bu sezonları rahatlıkla kapatabiliriz. Biliyorsunuz, domatesle başlar, narenciyeyle devam eder, fındıkla biter bu mevsimlik tarım işçisi göçü.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Ekmen, teşekkür ediyorum.

MEHMET EMİN EKMEN (Mersin) - Son cümle efendim.

Son olarak, özellikle beden gücüne dayalı tarım işçileriyle ilgili olarak bir proje geliştirilmesine tekrardan dikkat çekmek isterim. Sayın Yegin kapsamlı bir konuşmayla buranın iş birliği içerisinde daha iyiyi ve daha güzeli üretmeye uygun konuşmalarla dolu olması gerektiğini söyledi.

Yeterince eleştiri yapılmıştı, ben de bu konuya dikkatinizi çekmek istedim.

Teşekkür ederim.