AYŞE SİBEL YANIKÖMEROĞLU (İstanbul) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Sayın Bakan, Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Şimdiye kadar yapılan konuşmalarda Bakanlık bütçesinin geneline dair birçok görüş beyan edildi. Bu sebeple ben de kadın kooperatifleri özelinde bir konuşma yapmak istiyorum.

Bütçe teklifinde yer alan verileri incelediğimizde 2023 yıl sonu tahminlerine göre faal olan kooperatif sayısı 14.800 iken, kadın kooperatifi sayısı 950 olarak planlanmaktadır. Ancak söz konusu kadın kooperatiflerinden kaç tanesi aktif olarak ticaret yapmaktadır, kaç tanesi yalnızca isminden ibarettir; bu veriye ulaşılamıyor. Bütçe teklifi detaylı incelendiğinde 2023 yılında KOOP-DES kapsamında sağlanan destek tutarlarının 30 milyon TL ve bu destekten yararlandırılan kooperatif sayısının 170 adet olduğu görülmektedir. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, yapılan yardım tutarının toplamı ve yararlandırılan kooperatif sayısı çok çok düşüktür. On Birinci ve On İkinci Kalkınma Planlarının her ikisinde de kooperatiflere aynı ifadelerle gereken desteklerin verileceği tekrar tekrar belirtilmesine rağmen vadedilen desteğin sadece sözde kaldığı çok açıktır.

Bütçede Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü için bir bütçe belirlenmiş ancak bu bütçenin ne kadarının kadın kooperatifleri için ayrılacağı detaylandırılmamıştır. Ayrıca, kadın kooperatiflerine verilmesi planlanan eğitimlerden yararlanacak kadın sayısı 2026 yılı sonuna kadar hiç artırılmadan her yıl için sabit bin kadına eğitim verileceği görülmektedir. TÜİK Temmuz 2023 verilerine göre, 15 yaş üstü kadınlarda istihdam oranı 31,5; iş gücüne katılım oranı ise 36,1'dir. Bu oranlar erkeklere kıyasla çok geride kalmaktadır. Kadınların istihdama ve iş gücüne katılamaması kadın yoksulluğunun derinleşmesine neden olmaktadır. Kadın yoksulluğuyla mücadele etmek için kadınların istihdama katılımını artırmak ve kayıt dışı istihdamın önüne geçmek gerekmektedir.

Kadın kooperatiflerinin desteklenmesi toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması hususunda önemli bir adımdır. Kooperatifler yoksul, emekli ve evinde ürettiği ürünleri satma şansı olmayan kadınlar için ciddi bir gelir kaynağı olmaktadır. Kadınlar gelir elde etmek ve aile ekonomilerini güçlendirmek için bu kooperatifler aracılığıyla iyi bir fırsat yakalamaktadır. Kadınlar kooperatiflerde kendi ürettikleri ürünleri satmakta, bu ürünlerin nasıl pazarlanacağını öğrenmekte, e-ticaret ve e-ithalat konularında eğitimler almaktadır; uygun ham madde ve girdi temini sağlamakta, topluca ürün veya hizmet arzı sunabilmektedir. Bu sayede ekonomik özgürlüğünü elde eden kadınlar yasal haklarına sahip çıkmaları konusunda kendilerini güçlü hissedeceklerdir. Bu şekilde güçlenen kadınların yetiştirdiği çocuklar da mutlu, güvenli ve sağlıklı büyüyeceklerdir.

Kadın kooperatiflerinin sayısının artırılmasını ve güçlendirilmesini destekleyen politikaların oluşturulması kooperatiflerin sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Bu kapsamda, kadın kooperatiflerine vergi indirimi veya muafiyeti sağlanmalıdır; ödenebilir, düşük faizli ve uzun vadeli krediler verilmelidir. Özellikle, kira gibi işletme giderlerine destek olunmalıdır, kurumsal destek mekanizmaları oluşturulmalıdır, lojistik ve paketleme problemleri çözülmelidir, kooperatifler arası iletişimin güçlendirilmesi için network ağı oluşturulmalıdır.

Biz, İYİ Parti olarak güçlü kadın, güçlü Türkiye anlayışıyla kadınların ekonomik hayata katılımları ve topluma katkı sağlamaları amacıyla 14 adet kadın kooperatifinin kuruluşuna ve güçlenmelerine destek verdik. Bu kooperatifler şu an faal olarak ticaretine devam etmektedir. Bu sayede, kadınların üretim yapabilmek için organize olmalarını ve küçük yatırımlarla ciddi katma değer elde etmelerini sağladık.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYŞE SİBEL YANIKÖMEROĞLU (İstanbul) - Bir dakika daha rica ediyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - İlave bir dakika süre veriyorum, toparlayın lütfen.

AYŞE SİBEL YANIKÖMEROĞLU (İstanbul) - Toparlıyorum Başkanım.

Ancak kooperatiflerin hem kuruluş aşamasında hem de faaliyetlerine devam ettikleri esnada yaşanan olumsuzlukları göz önüne aldığımızda daha bütüncül, kararlı ve sürdürülebilir politikaların ivedi bir şekilde geliştirilmesi ve bütçelerin bu doğrultuda belirlenmesi gerekmektedir.

Çok teşekkür ediyorum Başkanım.