SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Sayın Başkan, teşekkür ediyorum söz verdiğiniz için.

Çok Değerli Bakanım, Ticaret Bakanlığımızın çok değerli bürokratları, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri; ben Sayın Bakanımızın sunumları ve hedefleri için teşekkür etmek istiyorum. Piyasa hareketleri gelişmelerine ve sunumunuza göre birkaç konuya değinmek isteyeceğim.

Malumunuz, son üç yıldır tüm dünyada ekonomik hedefler... Başta Covid olmak üzere Rusya-Ukrayna savaşı ve şimdi de İsrail zulmü piyasaları çok olumsuz etkiledi, etkilemeye de devam ediyor. Fakat güçlü olan ülkelerde, hep beraber görüyoruz ki piyasalardaki ekonomik göstergeler üç yıl öncesine göre hızla geriye dönmeye başladı; özellikle enflasyon rakamlarında görüyoruz ve onların üretiminde, ithalatında ve ihracatında görüyoruz. Dünyadaki üretim kendini toparlamaya başladı. Sizin sunumunuzda, üretim olmadan ihracat olmadan ekonomiyi ayağa kaldırmak, büyümek zor olacak gibi gözüküyor Sayın Bakan. Üretimin en büyük kaynağı finansal destek ve istihdamdır biliyorsunuz. Ne yazık ki istihdamda beyin göçü vererek, daha hızlı bir şekilde yetişmiş elemanlarımızı kaybediyoruz. Özellikle sizlerin ve sanayi ve ticaret odalarının ara eleman yetiştirmede meslek liselerini daha çok desteklemesinin ve buraların açılmasının, personel ihtiyacının karşılanmasında çok önemli olduğunu düşünüyorum. Onun için sizden ticaret odalarıyla veya ticaret liseleriyle... Eskiden, biliyorsunuz, vardı, çok gündemdeydi bunlar, çok da verimliydi ama ne yazık ki şu anda önemini yitirmiş durumda. Maalesef eleman sıkıntısı çekiyor reel sektör. Tabii, burada şuna da dikkat etmek lazım: Çalıştırılan yabancı işçi olayına bakmak lazım çünkü malumunuz, biliyorsunuz, göç alan bir ülkeyiz, bir sürü sığınmacı var. Bunların hangi şartlarda nasıl çalıştırıldığını, kanunen nasıl çalıştırıldığını da takip etmeniz bizim için önem arz edecektir.

Sunumunuzda görüyorum Sayın Bakan, 255 milyar... Biraz önce söylendi, ithalat ve ihracat rakamları arasındaki farka bakıyorum, ihracat rakamımız 255 milyar, ithalat rakamımız 274 milyar, orada bir eksi zaten söz konusu biliyorsunuz ama malum, üretimi arttırmaktan geçiyor bu ihracat rakamlarımızı yükseltmek. Dövize bu kadar ihtiyaç olan bir dönemde ithalat rakamlarının bu kadar fazla olması hakikaten sıkıntılı bir dönem durum.

Sunumunuzun bir kısmındaki TURQUALITY'le ilgili programınızı çok yakından takip eden, sektörden gelen bir milletvekili olarak söylüyorum, aksamalar olduğu görülmekte; başvuruların değerlendirilmesinde problem olduğunu ve ilk çıktığı döneme göre TURQUALITY'nin eski cazibesini yitirdiğini görmekteyim. Tabii, bu arada da 177 tane firmanın TURQUALITY'den yararlandığını duymakla birlikte, sizlerden öğrenmekle birlikte, bunlardan bazılarının da yurt dışındaki faaliyetlerine ara verdiğini hatta durdurduğunu... Bunlarla herhangi bir alacak-verecek ilişkisini nasıl takip ediyorsunuz? Burada zarar olduğunu bilmekteyiz. Ama tabii, buradaki desteğiniz TURQUALITY açısından, firmalar açısından çok önemli. Bu ay içinde Almanya, Avusturya ve İtalya'da hakikaten Türk sanayicisini, Türk üreticisini överek, onları takdir ederek 3 tane fuara gittim. Özellikle üretimden memnun olmakla birlikte krediye ulaşımda, ondan sonra; maliyetlerin artmasından, enerji fiyatlarının artmasından dolayı sıkıntılar olduğunu görmekteyim. Bu da bizim bu firmalarımızın rekabet gücünü diğer ülkelere karşı etkilemektedir. Malumunuz, özellikle tekstil için söyleyeyim, ondan sonra endüstriyel mutfak konusunda söyleyeyim, atraksiyonla ilgili, üretimlerle ilgili fuarlara gittiğimde bunların hakikaten zorlandığını mal sahiplerinden duydum ama İtalya'da son gittiğim fuarda çok gurur duydum; 74 tane Türk firması İtalya'ya kafa tutuyor. Yaklaşık 1 milyondan fazla kişinin katıldığı bir fuardı, çok memnun oldum ona da.

EXIMBANK reeskont kredilerinin -siz de bahsediyorsunuz ama- faiz oranları biraz düşmekle birlikte, malumunuz, piyasadaki faiz artışından dolayı faiz artışı 35 ila 40 bantlarına geliyor. Orada da bazı dönemlerde sanayicilerimiz ve özellikle turizm şirketlerimizden gelen taleplerde kaynak probleminin olduğunu, biraz da cevap almakta zorlandıklarını duyuyoruz arkadaşlar. Kurun böyle bir dönemde yatay gitmesi, maliyetlerin artması döneminde doğal gaz ve elektrik zamlarından dolayı şirketler önünü göremiyorlar, üretim durma noktasına geliyor veya vardiya eksiltmeye başladılar. İhracatçının, hizmet ihracatçısının -biraz önce söylediniz, sizdeki rakamlar da belli- en önemli kaynaklarından bir tanesi -Maliye Bakanımız ve Merkez Bankası Başkanımız da sık sık telaffuz ediyor- turizm gelirleri ama turizmciye gereken desteği ne yazık ki göstermiyorsunuz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Başkanım, bir dakika daha rica edebilir miyim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çorabatır, toparlayalım lütfen.

SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Toparlıyorum efendim.

Turizmciler ihracatçı sayılmakla birlikte, sanayi ve ticaretten gelen kesimin yararlandığı ihracatçı desteklerinden ne yazık ki yararlanamıyor, bunu biz yıllarca söylüyoruz; bu, sektörün en büyük kanayan yarasıdır ve Türkiye'nin en önemli, en stratejik sektörüdür.

Şirketlerin kapandığını hep beraber görüyoruz ama hemen toparlamak için söylüyorum: İhracat finansmanı için "İGE" (İhracatı Geliştirme) diye bir yapı kurdunuz. Burada, hangi şartlarda nasıl krediler veriyorsunuz? Bu kredilerden nasıl yararlanılacak? Biraz sektörlerle bunu anlatmak lazım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Rusya-Ukrayna çatışma ortamının devam etmesi ve İsrail olayları nedeniyle ticarette ne gibi tedbirler alacaksınız? Bunları da sizlerden öğrenmek isterim ama turizmle ilgili hakikaten, sizden turizmci arkadaşlarımızın çok büyük beklentisi var.

Güvenli ürün çok önemli, özellikle ihracata gönderdiğimiz ürünlerde. Burada, akreditasyon kriterleri önemli helal ürünle ilgili...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Çorabatır, toparlayalım; ilave süreyi de geçtik.

SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Bitiriyorum efendim.

Bir de gümrükle, uyuşturucuyla ilgili -bir vekilimiz değinmişti- kontroller çok önemli; hakikaten, uyuşturucuyla mücadele için çok önemli.

Bir de özellikle piyasadaki yurt dışından gelen, turizm sektörünün etrafında gelen kaçak içki olayının sizden daha çok kontrol edilmesini talep edeceğim.

Teşekkür ederim Başkanım.