Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/1264) |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 1 |
Tarih | : | 07 .07.2023 |
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Değerli milletvekilleri, aslında bu, gerekçemizde de var zaten yani bir hukuki güvenlik ilkesi var. O güvenlik ilkesine göre sonuç itibarıyla bütün bu süreçler, vergilerin nasıl konulacağı, harcamaların nasıl yapılacağı en ince ayrıntısına kadar hem Anayasa'da hem de ilgili yasalarda düzenlenmiş. Bu anlamda, yaptığınız bir şeylerin ona uygun olması gerekiyor yani burada verginin belirliliği, vergi kanunlarının geriye yürümezliği, kıyas yasağı gibi birtakım ilkeler var. Bu, vergi hukukuna gittiğiniz zaman, en temelde vergi hukuku derslerinde hocaların anlattığı şeyler, bunları söylemezseniz sınıfı geçemezsiniz yani vergi sistemi öyle "Kafama göre istediğim zaman vergi koyayım." denebilecek bir hikâye değil, onu söyleyeyim.
İkincisi, şimdi, bakın, tabii, motorlu taşıtlar vergisi artık bütün toplumu ilgilendiriyor yani burada bir ayrım yok, belli bir tarih yok, herkese geliyor. Fakat bugün zaten insanlar zor geçiniyor. İnsanlar araba almışlar ama zaten devamlı akaryakıt fiyatlarına artış geliyor, motorlu taşıtlar vergisi ödüyor. Burada bir ayrım yapılmış olsa, lüks araçlardan alınmış olsa anlaşılır, o da gelir dağılımı... Deminden beri bu seyyanen zamla ilgili gelir dağılımı söylüyorsunuz, o gelir dağılımını da düzeltir ama buradaki öyle değil, bütün toplumun hepsine gelen bir hikâye; burada sıkıntı var.
Diğer taraftan, baktığınız zaman, yönetim, merkezî yönetim ve yerel yönetimler bir bütündür ve bugün vatandaş birçok hizmeti yerel yönetimler kanalıyla alır. Bu anlamda, burada "Alalım, biz bunu istediğimiz gibi, işte, deprem bölgesine ilişkin harcayalım." dediğiniz zaman bunun bir anlamı yok.
Bakın, biraz önce ben depremle ilgili deprem vergisi, özel iletişim vergisiyle ilgili bilgi notu istemiştim, hemen geldi, çok teşekkür ederim. İlginçtir, orada 1999-2003 arası rakamlar var fakat ondan sonra diyor ki: Başka bir kanuna eklenmiş "Söz konusu verginin yürürlüğe ilk konulduğu tarihteki gerekçesi depreme ilişkin giderlerin karşılanması olsa da 1/1/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5035 sayılı Kanun'un 45'inci maddesiyle değiştirilen 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu'nun 39'uncu maddesinde yapılan düzenlemeyle özel iletişim vergisi sürekli hâle getirilerek vergi kapsamına alınmış." Yani "Biz sonrasında bunu depreme harcamadık." diyorlar. O zaman deprem için bugün getirdiklerinizin yarın da başka bir kanuna eklenip deprem için harcanmayacağının ne garantisi var? Bunlar olabilecek işler değil yani burada baktığımız zaman bir süre var belki ama bu olacak bir iş değil. Orada toplanan para da var, 85 milyar gibi bir para var. Benim buradan anladığım, bunun çok az bir kısmı depreme harcanmış; hâlbuki bunların hepsi depreme harcanabilirdi, onlar belli bir fonda tutulabilirdi. O fon şu ana kadar değerlendirilmiş olsaydı şu anda bu 85 milyar değildi belki 250 milyardı ve bugün oturup da burada önümüze birtakım vergileri, bu değişiklikleri, artışları, zamları getirmeyecektiniz, buradaki paralardan harcayacaktık bunları.
Diğer taraftan, bakın, vergi harcaması diye bir şey var. Vergi harcaması önemli. Vergi harcaması, bu istisna ve muafiyetler nedeniyle vazgeçilen vergiler demek. Vergi harcaması 2023 yılında toplam ne kadar biliyor musunuz değerli arkadaşlar? 994 milyar lira. Devlet 2023 yılı bütçesini yaparken bütçe açığının 1,5 katı kadar, 994 milyarlık bir vergiden vazgeçiyor. Niye? Mesela, bu vergi harcamaları nerelere harcanıyor, nereye gidiyor? Zamanında bunlar konulmuş olabilir, belki konulduğu zaman amaçlar açısından belli hedeflere ulaşmak için konulmuş olabilir... Çünkü ben her zaman şunu söylerim, vergide şu önemlidir: Verginin amacı sadece para toplamak değildir, aynı zamanda birtakım iktisadi amaçların gerçekleştirilmesidir ama bunların hiçbirinin bir şeyi yok. Baktığımız zaman, bunların büyük bir kısmı, vergi harcamaları emek kesimi üzerine değil, sermaye kesimine ilişkin gelmiş gibi gözüküyor. Israrla vergi harcamaları raporunu istiyoruz, bir türlü vergi harcamaları raporunu tüm şeffaflığıyla görmüyoruz; bu da büyük bir sıkıntıdır. Bu bütçe döneminde de özellikle vergi harcamalarının çok ayrıntılı bir biçimde gelmesini istiyoruz Plan ve Bütçe Komisyonuna, buna göre konuşalım.
Diğer taraftan, son bir konuya değinmek isterim. Şimdi, değerli arkadaşlar, ben böyle cevap vermeyi seven bir kişi değilim -24'üncü Dönemde de milletvekilliği yaptık, burada oradan da arkadaşlarımız var beraber çalıştığımız- ama hep birkaç şeyi duydum böyle -cevap vermek için söylemiyorum ama- "Biz seçimi kazandık, vatandaş bizi tercih etti." Seçimi kazandınız, doğru; iktidarsınız, biz de muhalefetiz. Bir kere, iktidar ve muhalefetiyle bir bütündür ülke yönetimi, sadece siz yoksunuz, biz de varız; birincisi bu. İkincisi, siz seçildiğinizde yaptığınız her şeyin doğru olduğu anlamına mı geliyor? Birçok yanlış yapıyorsunuz. Eğer yanlış yoksa niye bugün ekonomi bu durumda?
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Türeli, toparlayalım lütfen.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Bitireceğim.
Yani neden cari işlemler açığı bu noktada? Neden büyüme hızı yavaşlıyor? Neden bütçe açığı artıyor? Baktığınız zaman, göstergelerin hepsinde ciddi problem var.
Şimdi, burada biraz önce Sayın Yegin de söyledi "Zamanı ve zemine göre uygundu." diye. Uygun da olmayabilir. Niye, her şey doğru mu yani? Siz şöyle diyorsunuz: "Biz yaptık, o zaman için doğruydu, şimdi doğru değil." Hayır, o zaman için de doğru değildi; bunu söyledik hep, konuşuldu bu, Türkiye'nin her yerinde, akademide, basında, Parlamentoda konuşuldu ve baktığımız zaman bugün bir kısım yüklerle karşılaşıyoruz. Bu anlamda, bu yanlışlardan dönmek güzel bir şey yani bir yanlış yapıp... Kur korumalı mevduat saatli bomba, saatli bomba ve yarın öbür gün nasıl tasfiye edileceği belli değil, o kadar büyük bir para birikmiş ki orada yani bir anda "Tasfiye edeyim." deseniz, oradaki insanlar alsa ellerine ve dövize gitse döviz, dolar, euro kim bilir kaça çıkar? Bu yüzden yapılan şeyler var. O zaman, demek ki önemli olan, doğruyu yapmak, doğru kararlar almak.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Bitiriyorum, iki cümle...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.
RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - O zaman, doğru olan doğru politikaları uygulamak. Biz de burada bunun için beraberiz; burada gördüğümüz zaman bu yanlışları söylüyoruz ve özellikle de bunların dikkate alınmasını istiyoruz ki hep beraber kanun yapıyorsak yapalım, düzgün kararları çıkaralım, yanlış olan şeyleri yapmayalım.
Teşekkür ederim.