AYLİN CESUR (Isparta) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, Sayın Bakan, değerli milletvekilleri, değerli bürokratlar, basınımızın değerli temsilcileri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakan, işçimiz, memurumuz, tüm çalışanlarımız giderek artan vergi yükü ve enflasyon karşısında ezilmeye devam ediyorlar maalesef ve bizler -aslında sizler- vatandaşımızı enflasyon karşısında ezdirmemek için tedbir almak zorundayız. Memuru, işçisi, çiftçisi, esnafı, kim varsa çalışan herkes dertli ve dolardaki artışla ürünlerin fiyatları yükselirken alım gücü de paralel olarak düşüyor; asgari ücretli de öğretmen de işçi de geçinemiyor Sayın Bakan.

Aralık ayı içerisinde Meclise EYT'lilerle ilgili düzenlemeyi sunacaksınız. Zannediyorum, Türkiye'de ilk "EYT'lilerin hakkı gasbedilmiştir." diyen kişi benim. O günden bugüne Türkiye Büyük Millet Meclisinde ve bu Komisyonlarda sürekli dile getirmeye devam ediyoruz. Şimdi, aralıkta bir düzenleme yapacaksınız ancak kamuoyuyla paylaşmadan ve ilgili taraflarla müzakere etmeden, şeffaf olmayan bir şekilde müzakerenin sürdürülmesi yine kamuoyunda kaygı yaratıyor. Bu sebeple, EYT'liler beklentilerinin karşılanamayacağı şeklinde endişe içindeler.

Yine, Küresel Emeklilik Endeksi raporuna göre Türkiye, 43 ülkenin yer aldığı listede 39'uncu sırada. İçinde bulunduğumuz bu ekonomik krizde en düşük emekli aylıklarının da en azından asgari ücretin üzerinde ve insan onuruna yakışır şekilde düzenlenmesi gerektiğinin her zaman olduğu gibi tekrar tekrar altını çizmek istiyoruz ve sizden bu konuda istirham ediyorum. Emekli vatandaşlarımızı sahada görüyoruz, perişanlar, perişan vaziyetteler. Bu konuyu ele almanızı rica ediyoruz Sayın Bakan.

On iki yıl önce 500 dolara denk gelen asgari ücret artık 300 doların altında. TÜİK'in 2021'e ilişkin açıkladığı geçici Satınalma Gücü Paritesi (SGP) değerine göre kişi başı gayrisafi yurt içi hasıla endeks değeri geçen yıl 64'tü; Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP'ye göre kişi başı endeks değerinin 27 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken biz 36'nın altında kaldık maalesef. Üstelik temel ihtiyaçları dahi karşılamakta zorlanan vatandaşlarımız eriyen gelirleri için gece gündüz çalışıyorlar, hem de nasıl çalışmak ama karınlarını doyuramıyorlar; çalışan-çalışmayan herkes ekmek derdine düşmüş vaziyette.

Türkiye'de istihdamda olanların yüzde 15'i haftada 60 saat veya daha fazla çalışıyor. OECD verilerine göre, ülkemiz yüzde 15,1'le 38 ülke içerisinde ilk sırada ve OECD ortalaması 4,4; haftalık ortalama çalışma saatinde 45,6 saatle OECD ülkeleri içinde Kolombiya'dan sonra 2'nciyiz, maalesef bu sayenizde oldu ve OECD ortalaması 37.

Şimdi, Türk işçilerimizin gelirini düşüren, işsizliği artıran önemli bir faktör var; bu, kayıt dışı istihdam. Biliyorsunuz ki ülkemizde yaklaşık 4 milyon Suriyeli sığınmacı var. Göç İdaresi verilerine göre, ülkemizdeki sığınmacıların 2,1 milyondan fazlası çalışma yaşında. Şimdi, büyük çoğunluğu maliyetleri düşürücü etkisi nedeniyle kayıt dışı çalıştırılıyor ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayınlanan Türk İşgücü Piyasasında Suriyeli Mülteciler Raporu'na göre Suriyelilerin yüzde 97'si kayıt dışı çalıştırılıyor. Yine, Dünya Bankası tarafından yayınlanan Türkiye İşgücü Piyasasında Suriyeli Sığınmacıların Yeri ve Etkileri Raporu'na göre, ülkeye giriş yapan 10 mülteciye karşılık enformel sektörde istihdam edilen 6 Türk işçisi işsiz kalmakta. Buna karşılık, enformel sektörün dışında kalan Türk işçilerinin formel sektöre geçişi ve maliyet düşüşünün işleri büyüteceği etkisiyle birlikte her 10 mülteci başına formel sektörde 3 yeni Türk işçisi istihdam ediliyor. Raporda, mültecilerin iş gücü piyasası üzerine net etkisinin negatif olduğu, toplamda ise her 10 mülteci başına 2 Türk işçisinin işini kaybettiği ifadelerine yer veriliyor. Sayın Bakan, Türkiye'deki istihdam problemlerini ve işsizlik problemlerini dikkate aldığınızda ülkemizin iş gücü piyasasını böylesine olumsuz etkileyen kayıt dışı istihdama karşı gerekli önlem ve tedbirleri almadığınızı görüyoruz üzülerek söylüyorum; bu konuda uyarılarımızı tekrar burada size sunmuş olalım.

Sayın Bakan, asgari ücretle ilgili bir açıklamanızda "Enflasyonun emekçiler üzerindeki tahribatını ortadan kaldıracağız." demiştiniz. Demek oluyor ki siz de çalışanların bu kadar ağır şartlar altında çalışmalarına rağmen artan enflasyon ve Türk lirasının değer kaybetmesiyle alım gücünün eridiğinin farkındasınız. O zaman, çalışanlarımız üzerindeki bu tahribatı her yıl artan vergi yükünü azaltmaya giderek ortadan kaldırmaya başlayabiliriz mesela.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son yarım dakikanız.

AYLİN CESUR (Isparta) - Vergi uzmanlarının hesaplamalarına göre 2022 yılında 300 milyar lira gelir vergisi tahsilatının olacağı öngörülüyor, 2023 bütçesine bakıldığında 503 milyar lira gelir vergisi, geçen yıla oranla yüzde 68 bir artış bekleniyor, 2023 yılında vatandaş 512 milyar lira özel tüketim vergisi ödeyecek. 2023 yılında her 100 liralık verginin 56 lirası ÖTV ve KDV'den.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Sayın Cesur, süreniz dolmuştur.

AYLİN CESUR (Isparta) - Cümlemi tamamlayayım.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son bir cümle alayım.

Buyurun.

AYLİN CESUR (Isparta) - Milyonlarca ücretli devletin kasasını doldurmak için gece gündüz çalışmasına rağmen 2023'te beklenen bütçe açığı 660 milyar lira Sayın Bakan. Yeniden vergi düzenlemesi için işçi ve işveren konfederasyonları aylardır size sesleniyor ama cevap vermiyorsunuz. Vergi diliminde 5 puanlık indirim yapmanın devlete maliyetinin de 40 milyar lira olduğunu söyleyeyim. Holdinglerin gece yarıları silinen vergilerini de hatırlatayım ve buna çözüm istediğimizi belirteyim.

Teşekkür ederim.