ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Sayın Bakan, esnaf ve sanatkârlarımız çok zor şartlarda iş yerlerini açıyorlar, dükkânını siftahsız kapattığını anlatan esnaflarımız var. Elektrik, doğal gaz zamları, girdi maliyetlerinde ciddi artışlar yanında, tüketicilerin alım gücünün daralması esnaflarımızı iş yapamaz duruma getirmiş; destekler esnaf ve sanatkârlarımıza yeterli olmamıştır.

Esnaf ve sanatkârlar diyorlar ki: "Sattığımız ürünü toptan gidip alıp yerine aynı fiyatta koyamıyoruz. Elektrik faturasındaki artış elimizi elektrik düğmesine dahi götürmeye korkutuyor. Vadeli fiyat için fiyat veremez durumdayız." Tüketici ise nasıl yaşayacağını düşünür durumdadır, giderlerini alabildiğine kısmak zorunda kalıyorlar. Bu durum esnaf ve üreticiyi doğrudan etkiliyor.

Sayın Bakan, kapanan iş yeri verileri açıklanırken açılan iş yeri rakamlarıyla sorun yokmuş izlenimi yaratılmaya çalışılıyor. Bu durumu farklı esnaf ve sanatkâr odalarında araştırdım. Kapanan iş yerlerinin gerçek ama açılan iş yerlerinin ise yıllardır faal olup zabıta marifetiyle kayıt altına alınan iş yerleri olduğunu öğrendim. Hizmet sektöründe açılan çok sınırlı iş yeri olsa da gerçek yeni iş yeri değil, mevcudun kayıt altına alınmasından ibaret olduğunu gördüm. Bu veriler sizi yanıltmasın. Ayrıca, kayıt dışı, kontrolsüz, denetimsiz, yabancı ülkelerden gelen başta Suriyeliler olmak üzere iş yeri açanlar nedeniyle işini doğru yapan, vergisini ödeyen komşu esnaf ne yazık ki rekabete dayanamadığından iş yerini kapatmak durumunda kalıyor. Bu tür yerleri açanlara ise "Dokunmayın." talimatı verildiği ifade ediliyor. Esnafımız, sanatkârımız çok yönlü mağduriyet yaşarken yabancı firmalara ise destekler sağlanması akıl almaz bir durumda devam ediyor. Şöyle ki 2006 yılında Türk ürünlerinin yurt dışında markalaşması, Türk malı imajının yerleşmesi için Turquality destek programı uygulanmaya başladı. 277 firma desteklenip 2006-2019 döneminde 3,4 milyar destek ödemesi yapıldı. Hâlihazırda kaç firma ve marka bu desteği almaktadır? Desteklenen şirketlerin en az yüzde 51'i ya da tamamı yabancı firmalara satıldığı hâlde bu destekler neden sürdürülmüştür? Bu destekler ne kadardır? Yabancılara verilen bu destek marka yabancıların olduğu, Türk ürünü olmadığı hâlde neden devam ettirilmiştir? Böylece esnaflarımızdan esirgenen yabancı firmalara satılmış, onların markalarına verilmiştir.

Sayın Bakan -Ticaret Bakanlığı olarak- ithal edilen ürünleri, örneğin "Ne kadar canlı hayvan geldi, kim getirdi?" diye soruyoruz, "Ticari sır." denilip bilgi verilmiyor. Hayvan ithalatının neresi ticari sır? Market denetimi yapıyorsunuz; borsada olan firma, iş yerini denetleyip ceza kesiyorsunuz ve onu davul zurnayla kamuoyuna duyuruyorsunuz. Burada "ticari sır" diye bir kavram yok da hayvan ithalatında mı ticari sır kavramı var. İktidarınız serbest piyasa ekonomisi uyguluyor. Sistemde fiyat denetimi var mı? Yapılan açıklamada "kartel cezası" diye açıklanıp fiyat denetimi süsü verelim. İktidarın yaptığı zamların sorumluluğunu gizleme politikasından başka bu yapılanın bir anlamı var mı? Biz fahiş fiyatların mutlaka denetlenmesinden yanayız ama siz serbest piyasa ekonomisi uyguluyorsunuz. Ticari yaşamda sorunları çözmede gerçekçi düzenlemeler ve uygulamalar hızla devreye alınıp esnafı, üreticiyi, tüketiciyi koruyan uygulamalara ihtiyaç vardır.

Vatandaşı doğrudan ilgilendiren bir konu da tartım aletleri; belediye kontrolündeyken serbestleştirildi. Çarşı pazar, iş yeri tartım aletleri denetimin de artık o iş yeri işletenin insafına kaldı. Fiyatların katlandığı, tüketicinin zor alım yaptığı, durum da gram da, kilo da kontrolsüzlük de tüketicinin aldığı üründe daha pahalıya ürün almasına yol açıyor. İşin doğrusu, işini düzgün yapan satıcıda sorun yok. Ya, haksız kazanç peşinde olanları kim kontrol edecek? Her gün zam üstüne zam gelirken tüketiciyi kim koruyacak? Tüketiciyi yanıltıcı reklamlar ya da hileli ürün piyasada cirit atıyor. Bu anlamda denetimler yetersiz, vatandaş korunmuyor. Hiçbir ürün bir hafta önceki fiyatıyla artık rafta satılmıyor. Üretici, çiftçi, inekçilik yapan besici, sanatkâr, esnaf, emekli mağdur; aracılar, ithalatçılar kazançlarını katlıyorlar. Tüketici kahvaltılık alamaz durumda, bu gidiş iyi gidiş değil.

Sayın Bakan, bugün siz açılışta tek tek tüm Komisyon üyelerinin dışında milletvekillerini de gezerek ellerini sıktınız. Biz bütçe başladığından beri buraya gelen hiçbir bakandan böyle bir davranış görmedik. Nezaketinizden dolayı teşekkür ederiz. Bu da gösteriyor ki Parlamentodan giden bir bakanın davranış biçimleri daha farklı oluyor. Onun için de size bu konuda teşekkür ediyorum. Ülkede her kesimin sorunlarının arttığını bir kez daha vurguluyor, bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.