BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, Sayın Bakanım, kıymetli milletvekilleri, Ticaret Bakanlığının değerli bürokratları; ben de 2022 yılı bütçesinin hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.

Sayın Bakanım, özellikle son dönemdeki fiyat istikrarsızlığından dolayı özellikle iç piyasada ciddi sorunlar yaşıyoruz yani bugün alüminyum fiyatlarında, çimento fiyatlarında, demir fiyatlarında, MDF fiyatlarında; boru, seramik, cam fiyatlarında yani bütün emtia fiyatlarında çok ciddi oranda artış var. Bu da otomatikman iç piyasada bir durağan döneme doğru gidiyor. Bütün malzeme fiyatları alabildiğine arttı, bırakın vadeli alışverişi, mal temininde bile ciddi sorunlar yaşanıyor. Dolayısıyla, özellikle iç piyasaya süratle müdahale etmeniz gerekiyor. Yoksa, özellikle inşaat sektörü için söylüyorum -bu 5 firmayı bu işin dışında tutarsanız- yıl sonuna kadar bunlarla ilgili fiyat farkına yönelik bir çalışma yapmadığımız takdirde bunların önemli bir kısmının batacağından hiçbirimizin şüphesi olmasın. Muhakkak bu şikâyetler size de ulaşıyordur. Şimdi, ham maddesinin Türkiye'de olduğu ürünlerde bile bu var. Mesela çimentonun yurt dışına dayalı neyi olabilir veya seramik, hadi alüminyum bir miktar diyebiliriz ama MDF... Yani hangi emtiayı düşünürseniz düşünün, inanılmaz şekilde fiyat artışları var. Buna behemehâl müdahale etmeniz lazım.

Tabii, bunun devamında yurt dışıyla ilgili bir şeyler daha söylemek istiyorum; özellikle ticaret ataşeleri... Mesela bu ticaret ataşelerimizin gideceği ülkelerle ilgili daha önceden bir çalışma muhakkak yapmaları lazım, dil sorunlarının olmaması lazım. Özellikle iş adamlarımızın yurt dışındaki hukuki hakları nedir yani o ülkenin hukuk düzeni nedir, muhasebe düzeni nedir; o ülkelerden neler alırız, neler satarız; bunlarla ilgili çok ciddi donanımlı olmaları lazım. Kaldı ki bize gelen bilgilere göre yurt dışı ticaret ataşeleri ile iş adamlarımızın diyalog kurmasında da belli sorunların yaşandığını zaman zaman müşahede ediyoruz. Aslında onların oradaki görevi, onların randevuları dâhil, iş görüşmeleri dâhil, otel rezervasyonları dâhil bunların tamamını yapacak bilgi, birikim ve deneyime... Bunların bir işi olması lazım. Bugün yurt dışında Çin'i örnek alacak olursak; büyükelçiliklerde çalışan insan sayısı kadar ticaret ataşeliklerinde de çalışan insanlar var. Aynı şekilde, aynen turizm sektörü gibi yurt dışı müteahhitlik hizmetleri de... Biliyorsunuz, bizim yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde hem o ülkede hizmet verirken sattığımız mallardan dolayı bir döviz girdimiz var hem de bu hizmetlerinin karşılığı elde ettiği döviz girdileri var. Bununla ilgili zaman zaman sorunlar yaşanıyor, çalıştıkları ülkelerle ilgili tahsilat sorunu yaşanıyor. Burada da muhakkak devletler arası ilişkilerde bunlara "Gidin, sonuna kadar gidin, dünyanın her ülkesine gidin; biz arkanızdayız." demeniz yetmiyor, bu konuyla ilgili gerekli destekleri muhakkak suretle vermemiz lazım. Bazen alacaklarına karşılık o ülkelerden bazı emtialar alınıyor. O emtialar alınıyor, aynı zamanda bizim iç piyasayı korumak açısından bunlarda da bir fon var. Hem bu fon hem alacağına karşılık malzemeyi getiriyor buraya. Dolayısıyla, burada iş, işin içinden çıkılamaz bir hâl alıyor. Yani burada da en azından devletimiz araya girip bu konuyla ilgili bir katkı sağlarsa çok ciddi faydası olacağını düşünüyoruz.

Üçüncü husus da bu yap-işlet-devretlerle ilgili. Mesela yap-işlet-devretlerle ilgili biz her ne kadar "Cebimizden 1 lira çıkmıyor." desek bile neticede devletin verdiği garantilerle bunlar uluslararası arenada kredi alıyorlar. Doğal olarak bunların kâr marjları bir miktar yüksek olduğu için bizim devletimiz LIBOR +4'lerle, 5'lerle borçlanırken özel sektör çok daha yüksek rakamlarla borçlanıyor. Aslında her iki tarafta da devletin garantileri var, devletin gücü var. Bu hadise, otomatikman bizim uluslararası arenada devlet olarak borçlanma limitlerimizi de artırıyor, uluslararası arenada maalesef bizim güvenilirliğimizi de düşürüyor.

Tabii, bunun yanı sıra yurt dışına çok ciddi oranda sermaye akışı var. Biz yurt dışından iş adamları, yatırımcılar buraya gelsin derken maalesef şu an içinde bulunulan durumda önünü göremiyor insanlar, ne kur olarak görebiliyor... Siz de biliyorsunuz, 2024 yılı devletin açıkladığı kur 10,24; bugün zaten 10,40 yani üç yıl sonrasının kurlarına biz bugünden ulaşmışız. Bugün, mevduatta, biliyorsunuz, yaklaşık yüzde 55'ler civarında yabancı sermaye yani bugün Türkiye'de dolar bir yatırım aracı. Paranın yatırım aracı olduğu bir ülkeden bahsediyoruz. Bu olmamalı, paranın üretime gitmesi lazım. Dolayısıyla, sizlerin koyduğu hedefler muhakkak gerçekçi olmalı ki özel sektör de adımını buna göre atsın, yolunu buna göre belirlesin. Bu belirsizliğin bir an önce önüne geçmemiz lazım.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Yaşar...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Toparlıyorum Başkanım, hemen toparlıyorum.

Dolayısıyla, işin özü, bu iç piyasaya muhakkak müdahale etmelisiniz, yoksa dışarıya ihracatımızı artıralım derken içerideki ticaretimizi bitirme seviyesine geliyoruz.

Ben, 2022 yılı bütçesinin hayırlı uğurlu olmasını diliyor, başarılar diliyorum.