BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Kurumun değerli yöneticileri, tabii, bugün, yerel yönetimlerin bütün yükünü sizler taşıyorsunuz. Yerel yönetimlerin en büyük gelirleri de vergiden elde edilen miktarın sizin üzerinizden dağıtılması. Dolayısıyla, herhâlde belediye başkanları sizin bulunduğunuz yeri Kâbe gibi tavaf ediyordur diye düşünüyorum.

Buradaki temel mesele şu: Yurt dışından borçlanmalardan bahsettiniz, iç piyasada muhakkak TL bazında borçlanıyorsunuz, yurt dışı piyasalardan da yabancı para birimleriyle borçlanıyorsunuz. Bunların faiz oranları yaklaşık ne kadar? İki, siz borçlandınız, aynı zamanda da belediyeleri projelerinde borçlandığınız rakamlarla destekliyorsunuz. Bu arada, tabii, onlara TL'yle mi bu krediyi veriyorsunuz yoksa yabancı para cinsiyle borçlandığınıza göre belediyeleri de yabancı para cinsiyle borçlandırıyor musunuz? Bunu öğrenmek istiyorum.

İkincisi de özellikle bu çevre konusu. Bugün, belediyeler çok ciddi oranda enerji tüketiyorlar yani inanılmaz. Yer altı suyunu... Özellikle Anadolu'da o pompalar, pompa istasyonları da dâhil gerek pis su gerek temiz su, inanılmaz bir enerji tüketimleri var, çok ciddi rakamları da enerjiye ödüyorlar. Dolayısıyla, bu belediyelerin yenilenebilir, enerji özellikle güneş enerjisi dâhil, rüzgâr enerjisi dâhil veya biyoenerjiler de dâhil... Bunlar çok hızlı geri dönen projeler yani ortalama beş buçuk, altı yılda bu geri dönüyor. Bu manada, bunun desteklenmesi lazım yani mesela, belediyelerden toplam böyle bir istatistiki bilgi var mı? Yani belediyelerin toplam tükettiği enerji, bu tükettikleri enerjinin ne kadarını yenilenebilir enerji kaynakları üzerinden sağlıyorlar veya siz bunlara nasıl bir kredi imkânı sağlıyorsunuz? Yani otomatikman aslında, bunlar Elektrik İdaresine ödedikleri para beş, altı yılda kendi kendini de amorti ediyor, bu da belediyelere çok ciddi kaynak sağlar. Bununla ilgili özel bir biriminiz var mı? Bunu ne oranda destekliyorsunuz?

Tabii, aynı şekilde çevre felaketleri son dönemde Türkiye'nin gündeminde. Marmara Denizi'ndeki müsilaj da bunun en bilinen örneklerinden biri. Hemen onun bir ön tarafında tabii arıtma tesisleri var. Artık belediyelerin de bu imkânları sınırlı olduğuna göre, büyükşehir belediyeleri hariç özellikle belli nüfusun üzerindeki belediyelerin bu arıtma tesislerini yapma şansları zayıf. Gelecekte doğanın daha fazla kirlenmemesi adına bu manada arıtma tesislerinde yönelik bir çalışmanız var mı? Mesela, eskiden bu arıtma sistemleri çok ciddi rakamlara mal oluyordu ama özellikle bu alanda yerli firmalar da bayağı ciddi oranda mesafe kat ettiler. Bu yerlilik, millîlik konusunda. Bu arıtma tesisleri de dâhil bu konuyla ilgili bir çalışmamız var mı?

Tabii İller Bankası, yıllara göre kâr eden bir kuruluş. Bu manada, banka elde ettiği kârları ya sermayesine ilave ediyor ya da ilgili ortakları... Aynı zamanda, İller Bankasının ortakları da belediyeler, bu elde edilen kârlarla ilgili nasıl bir yol izliyorsunuz? Yani bunu sermayeye mi ilave ediyorsunuz veya ortaklara mı dağıtıyorsunuz? Bu konuyla ilgili ben sizden bilgi rica ediyorum.

Tabii, zaten binayı konuştuk. İnşallah 2021, 2022'de tez zamanda bu 4 birimin hepsi toparlanır, siz de kendi binanızda bu faaliyetlere devam edersiniz.

Siz, doğal olarak teminat mektubu veriyorsunuz. Bu teminat mektuplarını da belediye başkanlarımız, belediyelerimiz zaman zaman özellikle bitüm alımında kullanıyorlar. Ben de aynı zamanda yerel yönetimlerden sorumlu olduğum için bunu da biliyorum, bol miktarda bu konuda talepte geliyor. Tabii, bunlar, bu mektupları aldığı zaman doğal olarak özel bankalara gidiyorlar. Özel bankaların faiz oranları da bilinenlerden daha yüksek çünkü sizin bu büyüklükte borçlanma rakamınız başka bir şey, onların küçük bütçeleriyle yani yerli finansörlerden kredi bulma imkânları size nazaran daha zor. Dolayısıyla, orada belli rakamları da ödüyorlar. Acaba bu ara yerde bir çözüm bulabilir miyiz? Teminat mektuplarını bankalara verip oradan kredi alıyor ya belediyeler, o araya biz girebilir miyiz yani bankalardan bir toplu kredi alınabilir mi? Mesela, mektup yerine bankalarla özel görüşme yapılarak faizler biraz daha aşağı çekilebilir mi diye düşünüyorum. Çünkü bazen belediye başkanları sadece hizmeti devam ettirebilmek için bile özel bankaların hiçbir şekilde faizine maizine bakmadan bunları otomatikman kullanıyorlar ve yüksek rakamlara mal oluyor. Bazen bunu sizin sisteminizin dışında bazen kendi gelirlerini de temlik ederek kullandıkları krediler var, işte, belediyeler kendine özgü borçlanıyorlar, yani bu özel bankalar maalesef, Türkiye'de belli dönemlerde devreye girmesi gerekirken, mesela, bu olağanüstü şartlarda -pandemi süreci şu an olağanüstü şartlar var- devlet bankaları bu konuyla ilgili bir miktar yaklaşım gösterirken özel bankalarda bunu görmek zor ama devlet bankalarında bunu karşılama şansı, İller Bankasının da zaman zaman karşılama şansı olmadığına göre otomatikman özel sektörden bu ihtiyaçlarını karşılamak zorunda kalıyorlar, orada da belli sıkıntılar yaşanıyor.

Tabii "KÖYDES Projeleri" diyorsunuz, aynı zamanda bunların paralelinde Türkiye'de altyapı projeleriyle ilgili -bu raylı sistemler de dâhil, arıtma tesisleri de dâhil- epeyce bir mesafe katedilmesi lazım.

İhalelerin şeffaf olması -siz de ifade ettiniz- hakikaten bu çok önemli. Özellikle Karayollarında, Devlet Su İşlerinde biri gidip bir itiraz ediyor, ihalenin tarihinden bir buçuk sene sonra, iki sene sonra hâlâ bu süreç devam ediyor, yatırımlar bu manada gecikiyor. 557 ihalede 13 itiraz, 3 tanesinde düzeltici işlem, diğer kurumlarla ilişkilendirdiğimiz zaman ihmal edilebilecek rakamlardır.

İLLER BANKASI AŞ GENEL MÜDÜRÜ YUSUF BÜYÜK - Ciddi bir oran yani çok ciddi bir oran.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Tabii çok ciddi bir oran.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Söz vereceğim, Genel Müdürüm size daha sonra söz vereceğim.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Dolayısıyla, bu konuyla ilgili çalışmalarınızı da destekliyoruz. İnşallah, size çok işler düşüyor, ben çalışmalarınızda başarılar diliyorum. İnşallah, sizlerin de desteğiyle özellikle olağanüstü şartlarda depremdir, doğal afetlerdir, bu konularla ilgili müdahaleleri zaman zaman biz de görüyoruz, inşallah bundan sonra da bu mücadeleler devam eder.

Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.