BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Öncelikle, tabii, Sayın TOKİ Başkanına sunumlarından dolayı teşekkür ediyorum.

Asli görevi, tabii, konut, özellikle de sosyal konut. Benimde üzerinde durduğum sosyal konutun yanı sıra... Bugün de tabii, Deprem Komisyonu var; depremle ilgili dönüşümlerden, kentsel dönüşümden, deprem konutlarından bahsediyoruz. Tabii -gecenin ilerleyen saatleri- Başkanım, ben Sayın Başkana soru hakkımı daha çok KİT Komisyonunda kullanacağım, nasılsa KİT Komisyonuna gelecek. Onun için burada kendisini fazla yormak istemiyorum ama hakikaten 975 bin konut fena bir şey değil on yedi on sekiz senede ama haberi olsun, Mekânsal Planlama Genel Müdürümüz "7 milyon 600 bin konut" dedi yani yirmi yılda, ben de şöyle bir hesap ettim, sizin bu hızınızla yüz yirmi beş sene sürüyor.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Ama onun hepsini biz yapmayacağız, onu sunumunda da söylemişlerdir. Şöyle: Kamu eliyle...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Ben size ipucu veriyorum ki hazırlanıp gelesiniz diye, şey olmasın yani.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Türkiye hazırsa biz hazırız yani bu işler sadece...

Kusura bakmayın.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - İnşaat, tabii, sektör olarak belki yapılabilir.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Sektör olarak hazır olmak lazım bazı şeylere. Yani şöyle: İnanın, dertleniyoruz, yani ben...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Hiç itirazım yok, finansman çözülürse yapılır.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Ben geçen gün var ya çimentocuları aradım... Yani inanın var ya çimento... Mesela, ne yapıyor? Adam hemen ihracata yöneliyor. Elâzığ'da kaç tane çimento fabrikasını aradım Elâzığ ve civarlarında. Ondan sonra nedir? Yani bu, tek yönlü bir şey değil yani sadece TOKİ'yle olacak bir şey değil, tüm sektörleriyle... Özel sektörü de dışarıda tutamayız. Bu verilen rakam yani 6,5 milyon konut, acil dönüştürülmesi gereken 1,5 milyon İstanbul, 300 bin falan bunlar... TOKİ olarak biz 30 bini niye dedik? 30 ila 50 bin ama keşke sahadaki çözümleri üretebilsek de biz onu 100 bin yapabilsek. Bunda hiçbir şey yok yani biz sahada vatandaşla anlaşabildiğimiz sürece bu rakamı artıracağız. Onun için Sayın milletvekillerim, rakamsal olarak yani diyelim ki düz mantıkla çarpanlarla giderek bu işi değerlendirmek doğru olmaz ama dediğim gibi sadece TOKİ değil, en başta yerel yönetimler... Yani bu AFAD toplantısı olduğu için ben müdahil olmak istiyorum.

Şimdi, burada aslında herkes bazen sorumluluktan kaçıyor. Şimdi, yerel yönetimler, mesela kendi şehrinde kaç tane yapının riskli yapı olduğunu çok çabuk beyan edebiliyor mu? Ya bir kişi de çıksın beyan etsin. Çünkü beyan etmediği için biz o şehre giremiyoruz. Şehre girince kovalanabiliriz o durumda.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Biz, herkesle uğraşmak zorunda kalıyoruz yani onun için aslında sadece bizim değil...

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Hep birlikte.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - ...yerel yönetimlerin sorumluluğu aslında bu işte daha fazla çünkü hastalık neyse onu önce teşhis etmek gerekiyor. Hangi bina sağlam, hangi bina sakat? Yani Bakanlığın var ama Bakanlık bunu tek başına yapmak zorunda değil, bunu ilgili belediyeler -bu kanunda çıkar- bir şehirde şey yapar ama kimse vatandaşla karşı karşıya gelmek istemiyor onu söyleyeyim Sayın Vekilim.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, alalım Bedri Bey'in sorusunu.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Ama bir şey söyleyelim: Vatandaş her zaman haklı. Başta oradan işe başlayalım. Ben şunu söyleyeyim: Bu mümkün mü? Finansmanı sağlanırsa şu veya bu şekilde yapılabilir mi? Yapılabilir. Neticede Türk inşaat sektörü çok güçlü bir sektör. Ben biraz da kestirmeden gidiyorum. Mesela, TOKİ bence uzmanlaştığı alanlarda fena götürmüyor; diyelim işte, mesela, Millet Bahçelerini yapabilirsiniz, okullar yapıyorsunuz, hastaneler yapıyorsunuz ama son dönemde sulama ihalelerine çıktınız, ben hiçbir mana veremedim, yani sizin ne işiniz var sulamayla? Yani misal. Yani hep uzman olunan alanlarda faaliyet gösterilmesinin ben daha faydalı olacağına inanıyorum.

MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Baraj işi de var sanki?

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Onu bilmiyorum ama baraj işi geçmişte yapıldı diye hatırlıyorum, özellikle bu güvenlik amaçlı barajların ihalesini bilmiyorum siz mi yaptınız o şey, çayı üzerinde? Yine fazla detaya da girmeyelim.

Tabii, ben, şimdi geçmişte de Gümüşhane Milletvekilliği yaptım; o dediğiniz yeri de gayet iyi biliyorum, hastaneyi de iyi biliyorum. Bence bazen "yanlışa yanlış" demek çok büyük bir erdem. Yani orada hakikaten hastanenin yer seçimi yanlış. İki: Siz, Hastane kaymıyor." diyorsunuz ama o olduğu gibi orada farklı bir yapı var, altı taşa falan değmiyor oranın yani -jeologlar var, onu ben çok izah edemem ama- komple bir heyelan gibi duruyor. Daha önce yolu tutmak için kazık çakıldı oraya, belki siz çakmadınız farklı kaynaklarla beraber orada forajlar yapıldı.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Yolu değil, arkadaki dağı tutmak için.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Efendim?

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Arkadaki dağı tutmak için.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Şimdi, o geçti, yolu biraz tutturmaya başladılar, şimdi bir de hastaneyi tutmak için yeni forajlar yapılıyor.

Yani, bence şöyle: Bakın, iş yaparken... Mesela, Samsun'daki olaydan bahsediyorsunuz, 2 can kaybı var. Bazen iş yaparken bu tür olaylarla karşılaşmak mümkün yani bununda hiç garipsenecek bir tarafı yok, ben işe böyle bakıyorum. Olmasa çok iyi olur ama olunca da hani bu dünyanın sonu değil.

Dereli... Dereli'de de biliyorsunuz orada feyezanın gelip köprünün önünü tıkamasıyla o resmin bir ikinci caddesini olduğu gibi... Bunlar saniyeler içinde olan bir hadise, derenin önü kapanınca caddeye döndü su. Otomatikman, belki de beş on dakika içerisinde 3-4 metre yüksekliğinde o dükkânların neredeyse birinci katına kadar doldu, o dik gelen dereden kaynaklandı. Onun da sebebi belli: Her gelen asfalt attığı için -eski köprüler biliyorsunuz kemer şeklinde altından gayet rahat su gidip geliyor ama özellikle dikdörtgen kesitli köprülerde üzerine her asfalt attıkça köprü daha bir aşağıda kalıyor- orada önünün tıkanmasıyla bu hadise oldu. Aynı şeyle Samsun'da da Terme'de de sık sık karşılaşıyoruz. Ha, elli yıllık, altmış debilere göre köprülerin yükseklikleri dizayn ediliyor ama elli yılda gelmeyen feyezanlar da geliyor olabilir, oluyor da.

Dolayısıyla Sayın Başkanım, ilerleyen saatte ben size daha fazla bir soru sormayayım.

Bu arada Gümüşhane'yi de Bayburt'a taşıma sevdasından vazgeçin, aramızda uzun süredir hadiseler var. Gümüşhane zaten Süleymaniye'den vadiye indi, Harşit Vadisi'ne.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Gümüşhane'yi katacaklarmış.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Efendim...

Yani buna bizim rıza göstermemiz mümkün değil, bunun altında kalırsınız, onu da buradan hatırlatalım.

Bu deprem, hiçbir siyasi partinin değil hepimizin, bu memleketin millî meselelerinden biri. Önümüzde katedeceğimiz çok mesafe var, dolayısıyla biz her konuda size katkı vermeye hazır olduğumuzu buradan ifade edelim.

Ben daha çok şehirlerin ruhuyla ilgileniyorum yani ruhsuz şehirler oluştu. Caddede, sokakta birbirine benzeyen kibrit kutularından ibaret binalardan çok yorulduk. Temalı binalar, ruhu olan binalar, şehirlerle özdeşleşen binalar, şehirlerin dokusuyla uyum içinde olan binalar zaman zaman görüyoruz, bu da hoşumuza gidiyor, işin tarihî dokusuna da uygun olmasında fayda var. Orada da biraz daha işin önü açılırsa daha iyi olur kanaatindeyim.

Ama Merkez Ankara hakikaten bir ucube, arkadaşlar değindiler. Hakikaten kaç kat olduğunu bir tarafa bırakın sizin... Not aldım işte zemin taban alanı 0,20-0,25'den bahsettiniz, o artık eski klasik parsellerdeki çekme mesafelerini bir tarafa bırakıp hakikaten 0,20-0,25 gayet iyi bir oran ama bunu tabii her yerde uygulamak lazım. Size daha çok arsalar devlet arsalarından devirle geldiği için bu arsa işi önemli.

Bir de Anadolu'da, aynen süper marketlerin bakkallarla rekabeti gibi Anadolu'daki inşaatçılar ile sizinle rekabet eden firmaların çoğu da battı. Yani yüzde 49 Anadolu'da konutlar yapıyorsunuz da bu Anadolu'da küçük küçük, 8 daire, 10 daire yapan insanlar var. Onlar belli bir arsanın karşılığında onu yapıyorlar. Yani şu an Türkiye'de en yüksek maliyet arsa maliyeti. Müteahhitler yüzde 50'yle, 40'la yapıyor, minimum Anadolu'da bile bugün 30-35'le yapılıyor. Anadolu'da siz 1.000 konut, ne bileyim, Gümüşhane'de 1.000 konut, 1.500 konut yaptığınız zaman oradaki firmaların daha ayakta duracak hâli de kalmıyor.

Gerisini KİT Komisyonunda sormak üzere... Sunumunuzdan dolayı başarılar diliyorum.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, teşekkür ediyoruz zaten gerisini de Sayın Başkan yazılı cevaplayacak büyük ihtimalle.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Sayın Başkanım, birikmeden biraz devam edeyim.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Cevap beklemiyorum.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Karışacak sorular ama Sayın Başkanım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Soruları tutanaklardan alacaksınız.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - 2'nci 12'yi de geçti Başkanım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Soruları çok net bir şekilde tutanaklardan alırsınız. Daha detaylı, daha doğru cevaplar verirsiniz.

Evet, İlyas Şeker'in de bir sorusu var.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Ama Sayın Van Vekilimiz, bazı...

MUAZZEZ ORHAN IŞIK (Van) - Ben bir soru daha sorabilirdim.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Başkanım, benim bu arada bir talebim var.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Sizin mesela bir tespitiniz var.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Başkanım, bir saniye müsaade eder misiniz?

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Diyorsunuz ki "Zenginlere farklı, fakirlere farklı mı?" Evet, zenginlere farklı, fakirlere farklı; fakirlerden yana tavır takınıyoruz, zenginlere kârlı konut satıyoruz ama fakirleri kesinlikle sübvanse ediyoruz.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Başkanım, aracılığınızla sorularıma yazılı cevap istiyorum.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Evet, zaten Samsun Vekilimiz Bedri Bey de yazılı cevap istiyor sorulara.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Ben yazılı cevap istiyorum Başkanım.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Zaten çoğu tavsiye niteliğindeydi. Tavsiye niteliğindekilere zaten uyacağım.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Olmayanlara da yazılı olarak... Tutanaklardan sonra detaylı alırsınız.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Ben yazılı cevap istiyorum.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Kocaeli Milletvekilimiz İlyas Şeker'e söz veriyorum, onun da bir sorusu var.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Başkanım, özür dilerim. Bir düzeltme yapamazsam tutanaklara girdi.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Peki, buyurun.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Genişleme alanı Bayburt değil, Kelkit olmalı.

BAŞKAN RECEP UNCUOĞLU - Tamam, tutanaklara geçti.

TOKİ BAŞKANI ÖMER BULUT - Sayın Başkanım, kamuoyunun da bazen gündeme getirdiği bir konu var, Van'la ilgili bir konu; Sayın Vekilimize de diğer şeylere de cevap vermek bakımından.

Bu, bizim site yönetimleriyle ilgili bir soru oldu. Bir defa AFAD konutlarıyla ilgili konutların yapımı bizde, ondan sonraki süreç, borçlandırılması da dâhil olmak üzere, tamamen AFAD tarafından yürütülüyor ama ben bugüne kadar borcunu ödemediğinden dolayı hiçbir vatandaşımızın evinin elinden alınmış olduğunu bilmiyorum. Yani, dolayısıyla orada devlet kendi şefkatli elini gösteriyor zaten.

Site yönetimleriyle alakalı konuya gelince, tabii, orada özel bir durum... Çünkü sonuçta eğer öyle bir usulsüzlük varsa zaten ilgililerle ilgili savcılığa suç duyurusu yapılarak devam edecek. Ama genel site yönetimleriyle ilgili, sadece Van değil Türkiye genelinde, biz başlangıçta sitelerin yönetimini iştirakçimiz olan Emlak Yönetim tarafından yürütüyoruz. Hatta, Emlak Yönetim bizim dışımızda da bazı özel siteleri alıyor, işletiyor ama vatandaş "Bu siteyi artık biz yöneteceğiz." dediği zaman biz kesinlikle bunda ısrarcı olmuyoruz, devrediyoruz. Ama şunun da bilinmesini istiyorum: Bizim ortalama site aidatları 100 lirayı geçmez ki doğuda bu daha da aşağıdadır ama maalesef, biz site yönetimlerini devrettikten sonra daha farklı durumlarla da karşı karşıya da kalıyoruz. Ama vatandaş "Biz site yönetimini istiyoruz." dediği zaman kesinlikle biz orada site yönetiminde ısrarcı olmuyoruz.