BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ederim Başkanım.

Öncelikle, Sayın Genel Müdürüme sunumundan dolayı teşekkür ediyorum.

Tabii, Kandilli Rasathanesinin müdürünü dinlerken demişti ki: "İlk depremle ilgili aletler ta Abdülhamit döneminde geldi, Kandilli'ye de yerleşti, oradan da biz Türkiye'deki depremleri izlemeye başladık." O zaman da tahmin ediyorum Kandilli Rasathanesinin müdürü bize o ilk haritaları göstermişti bilmem hatırlar mısınız? Yani neticede yaklaşık yüz yıldır Türkiye'de depremle ilgili iyi veya kötü bir fay hatları biliniyor. Yani fayın nerden geçtiği, nereye gittiği üç aşağı beş yukarı belli. Ama o gün Türkiye'nin nüfusu cumhuriyetin ilk yılları 10-12 milyon civarı.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - 13,5 milyon.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Tamam Bayburtlu olduğun için kabul edelim Gökan Ağabey. 13,5 milyon.

GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Bayburt'un nüfusu da 100 bindi, Gümüşhane'den fazlaydı.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Doğru, onun da bir altını çizmek lazım.

Şimdi, zaten biliyorsun Demokrat Parti döneminde herhâlde zulme uğradı Kırşehir gibi neyse.

Şöyle: Yani o gün 13 milyon nüfus varken şehirlerle ilgili çalışmayı yapmak; bu fay hatları olsun, bunlarla ilgili plan yani en azından MTA'nın bu planları yapıp hiç olmazsa bugünkü şehirleşmenin ilk adımlarını atabilirdi diye düşünüyorum.

Şimdi, bundan önceki Sayın Genel Müdür dedi ki: "Gözlemlerle..." Ben de yazdım buraya, yani bu gözlemsel rapor ne demek? Yani gözlemsel raporlarla herhâlde binaların yapılacağı yere mi karar veriyorlar? Bunu çok da anlayabilmiş değilim. Bence şu anki Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğünün icra etmiş olduğu görev, bundan önce dinlediğimiz 3 genel müdürlük dâhil, bundan sonra dinleyeceğimiz 2 genel müdürlük de dâhil olmak üzere hepsinden daha önemli. Yani bir binanın temeli olmadan üzerine bir bina inşa edilemeyeceğine göre... Şimdi, diğer genel müdürlüklerin tamamı mevcut binalardan bahsettiler. Yani işte, "Binalar orta hasar, az hasar, şöyle yıkıldı, depreme şöyle dayanıklı, böyle dayanıklı, işte kentsel dönüşümlerde şunu yapalım, bunu yapalım." Bunların tamamından önce adam gibi şu mekânsal planlama işini bir bitirmemiz lazım. Dolayısıyla Türkiye'nin böyle, buna ciddi oranda kaynak ayırması lazım Başkanım. Komisyon olarak da bunun altını çizmemiz lazım.

Şimdi, biraz önce bazı vilayetlerden örnekler verildi. İşte, 1/1.000, hatta Bolu üzerindeki...

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI MEKÂNSAL PLANLAMA GENEL MÜDÜRÜ YAVUZ ERDAL KAYAPINAR - Gerede...

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - ...önce kırmızı, sonra yeşil, sonra sarı, işte, "Düşük ölçekli haritalar" dediniz; MTA 1/250.000'i yaptı, biz buna, tam yerine testlerden sonra baktık ki... Gökan Hocamız belki ona tam da cevap alamadı ama tahmin ediyorum hani, göz ucuyla bir ölçeklendirirsek herhâlde 1-2 kilometre var gibi geldi bana.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI MEKÂNSAL PLANLAMA GENEL MÜDÜRÜ YAVUZ ERDAL KAYAPINAR - Yani ona bakmamız lazım, bilmiyorum kaç kilometre olduğunu. Bir şey diyemedim.

ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - 1 kilometre var aşağı yukarı.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Aşağı yukarı. Yani fay hattının bile 1/1.000 ölçeğine indiğimiz zaman yeri değiştiği anda şimdi, siz 30 metre sağı, 30 metre solu derken 1 kilometre sapmanın ne manaya geldiğini ben size bırakıyorum. Yani 1 kilometre sapma çok ciddi bir sapma. Niye bunu söylüyorum? Şu an elimizdeki bütün imkânlarla, bir defa bir, şu mevcut durumu bir tespit etmemiz lazım. Yani işte, bakıyoruz, fay hatlarını veyahut mağaraların üzerini veya heyelan bölgelerindeki binaları bize gösteriyorsunuz. Behemehâl gerekirse her türlü bütçesiyle desteklensin, şu 1/1.000 ölçekli mikrobölgeleme... Yani bunun Türkçe karşılığı var mı bilmiyorum ben? Çok Türkçe bir kelime gibi gelmiyor bana.

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI MEKÂNSAL PLANLAMA GENEL MÜDÜRÜ YAVUZ ERDAL KAYAPINAR - Var, yani küçük küçük bölgeleme, karolaj yapma.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Yani 1/1.000 ölçekli parsel bazlı zemin etüdünden bahsediyorsunuz yani buradaki durum nedir? Ben Türkçe karşılığını öyle anlıyorum, daha minimum ölçekte. Yani bunun bir an önce tespit edilmesi gerekiyor, fay hatlarının sağı, solu, öncelikle deprem kuşağı baz alınmak kaydıyla. Gördüğüm kadarıyla yaptığınız çalışmalarda daha çok depremin vuku bulduğu yerlerden bahsediyorsunuz.

Sonuç itibarıyla bunu bizim... Sadece 3 pilot bölge seçtiniz, 2021 yılı bütçesinde de bir rakam olduğundan bahsettiniz. Bu da işte on sekiz ay süre, şimdi bu, Türkiye'nin yüzde kaçına isabet ediyor? Yani şu an 1/1.000 ölçekli sizin deyiminizle mikrobölgeleme sistemi, aynı zamanda 1/1.000 ölçekli bu fay hattının, fay zonunun tespitiyle ilgili deprem bölgelerinin yüzde kaçında bu yapıldı? Deprem bölgelerinin dışında yüzde kaçında yapıldı? Türkiye genelindeki son durum nedir? Bununla ilgili ne kadar bir bütçeye ihtiyaç var ki Türkiye'nin geneli üzerinde bu planlama bitsin? Çünkü bu çok önemli, bu olmadan hiçbir şey olması mümkün değil. Biz burada her zaman bu acıları tartışmaya da devam ederiz. Dolayısıyla hiç olmazsa şu mevcut durumu bir tespit edip onun üzerinden, fay hatlarının üzerine gelen binalarla ilgili tespitler yapılır, bununla ilgili diğer genel müdürlükler devreye girer, gereken neyse yapılır ama ben bunun altını bir kez daha çizmek istiyorum, bunu çok önemsiyorum. Binanın temeli olmadan üzerine hiçbir şey inşa edemezsiniz. İşte, mevcut durumda da İzmir'de bina yıkıldı, Bayraklı'da yıkıldı. Belki aynı yere yapacaksınız, orada zemin sıvılaşmasından bahsediyorsunuz. Tabii, depreme dayanıklı bina yapılır mı? Yapılır. Yani Türkiye'de inşaat teknolojisi buna uygun mu? Uygun. Bunu mühendislik olarak yapmak mümkün mü? Mümkün. Kazık da çakarsınız, zemini de iyileştirirsiniz, "jet grout" da yaparsınız, ne bileyim ben, radye temel de yaparsınız, yaparsınız da yaparsınız. Çok katlı yapmazsınız az katlı yaparsınız ama bunun çözümü mümkün ama bir maliyeti var. Bizim istediğimiz minimum maliyetle bu işlerin yapılması. Dolayısıyla, Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü bence Bakanlığın diğer genel müdürlüklerinden çok daha önemli bir fonksiyon icra ediyor. Bunların bir an önce yapılıp, bitirilip ona göre de tekrar diğer bakanlıkların bununla ilgili çalışmalara katkı vermesi lazım gelir diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyorum Başkanım.