AYLİN CESUR (Isparta) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, değerli Bakanlık mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Engelli vatandaşlarımızın özel ihtiyaçlarının karşılanması, onların topluma katılabilmelerini teşvik etmek ve engelli vatandaşların bakımını üstlenen fedakâr ailelerini ekonomik olarak desteklemek bir insanlık borcu. Esasen, bizim sosyal yardım sistemimiz de bu yönde kurulmuş. Engelsiz vatandaşların ve engelli olup da çalışan vatandaşlarımızın ödediği vergiler, primlerle bütün engelli vatandaşlarımız ve ailelerini destekliyoruz, öyle olması gerekiyor. E, konu vergi olunca "Bu vergiler nereye gidiyor?" diye sormak da bütçe hakkı. Biz de muhalefet olarak görevimizin gereği, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2019 Sayıştay Denetim Raporu'nu inceledik ve verilen vergilerin hedeflerine gitmediğine dair bulgulara rastladık; şimdi bunları sormak istiyorum.

Bunlardan bir tanesi, kamu idaresince fazla ve yersiz ödendiği tespit edilen alacakların mevzuatına aykırı olarak silinmesi; bulgu listesi A/5 maddesi. İlk olarak, yasa hükmüyle engelli evde bakım yardımı alma şartlarını taşımadığı anlaşılan kişilerden yersiz ödenen tutarların geri alınacağına ilişkin düzenleme yapılmasına rağmen, mevzuata aykırı olarak kamu idaresince yapılan denetimlerde 18 Ocak 2017 tarihinden sonra herhangi bir kanuni düzenleme olmamasına rağmen, Valilik, Kaymakamlık ve il müdürlüğü oluru alınarak takip ve tahsilden vazgeçildiği görülmüş ve silinmiş alacakların 2019 yılı toplam tutarı 10 milyon 575 bin lira. Bu meblağ, yasadan doğan kamu alacağı ve keyfî şekilde silinemez yani ödenen vergiler üzerinden hakkaniyet dışında gelir transferi gerçekleşmiş.

Şimdi, Sağlık Bakanlığı Engelli Sağlık Kurumu Raporu var, ESKR. Burada, veri tabanında kaydı olmayan ya da kaydı olup da ağır engelli ve tam bağımlı ifadesi içeren ESKR'si olmayan kişiler için teyit yapılmadan, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'na göre, bunların bakıcılarına engelli evde ödemesi yapılmış. Karşılaştırma sonucunda Sağlık Bakanlığının ESKR veri tabanında kaydı olmayan aylık 40.746 kişi için, yine ESKR'si olmayan ağır engelli veya tam bağımlı ifadesi içeren kişilerde de aylık ortalama 30.633 kişi için ödeme yapıldığı tespit edilmiş. Şimdi, 2019'un ilk altı ayının ve ikinci altı ayının ortalaması, aylık 1.345 liradan on iki ay için 71.379 kişiye 1 milyar 152 milyon 57 bin 60 lira verilmiş.

Şimdi, bulgu 11 var bir de; yine aynı şekilde Sağlık Bakanlığının ESKR veri tabanında kaydı olmayan ve engel oranı yüzde 40'ın altında olan kişilere gerekli teyit işlemi yapılmaksızın 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun'a göre engelli aylığı ödemesi yapılmış. Sağlık Bakanlığı tarafından yine yıllık ortalama 95.917 kişiye ve engel oranı yüzde 40'ın altında olup engelli aylığı ödemesi alanlara -yıllık ortalama 22.049 kişiye- ödeme yapılmış. Meblağ belirtilmemiş ama en iyimser şekilde, en düşük engelli aylığını baz alsak bile 2019'un ilk altı ayının ve ikinci altı ayının ortalamasını alacak olursak 466 lira, on iki ay için, 117.966 kişiye 659 milyon 665 bin 872 lira yapıyor.

Yani, sonuç olarak, 10 milyon 575 bin 777 lira keyfî olarak tahsilden vazgeçilen miktara 1 milyar 811 milyon 722 bin 932 lirayı da ekleyince -yüksek engelli olmayanlara- bütçeden bu kadar para eksilmiş kanun dışı. Şimdi, bu sistemsel bir sorun da olabilir ama incelemesinin yapılması gerekiyor.

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Son sözlerinizi alalım efendim.

AYLİN CESUR (Isparta) - Bakanlığınız on sekiz yıldır bunu yönetememiş, on sekiz yıldır Hükûmetsiniz, eğer 2 milyar liranın takibini yapamıyorsanız kendinizi revize etmeniz gerekiyor diyorum ve gerçekten de engellilerin normal yaşam içerisinde, sosyal yaşamda çok ciddi ihtiyaçları var. Gerçek engelli olan vatandaşlarımızın ihtiyaçları hâlen karşılanamamışken ve karşılanmazken onlara destek olmak ve bunları karşılamak için bu bütçe açığının hesaplanmasını rica ediyorum.

Saygılar sunuyorum.