KOMİSYON KONUŞMASI

AHMET ÜNAL ÇEVİKÖZ (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, dün bilgi verdiniz bunu acil bir şekilde gündeme alalım diye önceden bilgi verdiğiniz için çok teşekkür ederiz. Acilliğini pek anlamış değilim neden acil olduğunu. Elbette, Türkiye'nin Afrika Kıtası'yla olan ilişkilerini, Afrika'nın Türkiye'nin önemli bir yatırım vizyonu içinde yer alan bir bölge olduğunu biliyoruz ayrıca Türkiye Afrika Birliğinin stratejik ortağı olaraktan kabul edilmiş bir ülkedir. Dolayısıyla bütün bunlar açısından bakıldığında bu gelişmeleri elbette olumlu karşılıyoruz. Afrika Kalkınma Bankası da Afrika'nın kalkınması için ve Afrika'nın geleceği için önemli bir kuruluş. Türkiye, Afrika Kalkınma Bankasına üye olduğundan beri de zaten bütün faaliyetlerini elbette büyük bir memnuniyetle izliyoruz. Yalnız, biraz evvel Sayın Bakan Yardımcımızın da söylediği gibi aslında bu sermaye artırımında belli limitlerin üzerine çıkan olağanüstü bir artırım söz konusu. Şimdi, Afrika Kalkınma Bankasının sermayesi yüzde 125 oranında artırılması için karar veriliyor fakat bu karara bütün üyeler olumlu oy kullanmıyorlar. Dolayısıyla, bütün üyelerin olumlu oy kullanmamış olması belki de bu artırımda bizim üzerimize düşen yükümlülüğü ve payı biraz daha zorluyor. Elimizdeki mevcut bilgilere baktığımızda ülkemizin sermaye iştiraki taahhüdünün Özel Çekme Hakkı olarak, 67 milyon 790 bin Özel Çekme Hakkı olduğunu görüyoruz. Bunu 577 milyon 950 bine yükseltiyoruz yani sermaye artırımı yüzde 125 ancak Türkiye'nin sermaye iştiraki taahhüdü yüzde 752. Yani, bu herhâlde sermaye artırımı için gerekli olan miktarın sadece bizim gibi olumlu oy kullanan ülkelere dağıtılarak bu şekilde bölünmesi sonucu buna yol açmış.

Bir kere dünyada ciddi bir resesyonun yaklaşmakta olduğunun söylendiği bir sırada, çok ciddi bir ekonomik krize doğru gidildiğinin söylendiği bir sırada Afrika Kalkınma Bankasının sermaye artırımına katılmakla biz açıkçası şu sırada çok olumlu hareket ettiğimiz kanaatinde değiliz. Ayrıca, Afrika Kıtası'nın kalkınması için yaptığımız bütün katkıları da desteklediğimizi zaten başında söyledim ama bunun tek yönü de Afrika Kalkınma Bankasının sermaye artırımına böylesine astronomik bir katkı yapmak olmamalı. Türkiye zaten Afrika Kıtası'yla olan ilişkilerini son on yılda çok ilerletmiş vaziyette, altyapı yatırımlarını fevkalade artırmış vaziyette ama böylesine yüklü miktarları, böylesine geometrik bile diyemeyeceğim sanki astronomik bir artışla böyle bir katkı yapması ve bunun da mevcut sistem değişikliği ve rejim değişikliği nedeniyle yetkiyi kullanma hakkının doğduran doğruya bir tek kişiye verilmesi pek doğru gelmiyor bize. 10 Mart tarihli kura göre baktığımızda, bir Özel Çekme Hakkı 1,39 Amerikan dolarına tekabül ediyor dolayısıyla Türkiye'nin bankaya olan taahhüdü Sayın Cumhurbaşkanı tarafından 4 milyar ABD dolarına kadar artırılabilecek demek bu. Elbette böylesine geniş bir yetkinin doğru olduğu kanaatinde değiliz. Onun için biz bu değişikliğe karşıyız ve şerhimiz olacaktır.