ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Bakan, patates ve soğan fiyatlarında artış nedeniyle geçen yıl üretici depolarını Bakanlığınızca basarak üreticiyi stokçu, hatta terörist ilan ettiniz, cezalar da kestiniz. Bu yıl patates ve soğan fiyatları da yerlerde sürünüyor. Bakanlık olarak, bir kere de ürünün üreticide değer bulması için bir çalışmanız şu ana kadar yok, olacak mı? Ayrıca o dönemde çoğu ürün fiyatlarında artış oldu. Yabancı ortaklı su firmalarının su fiyatlarına 3-4 kat artış geldi, hâlen de süt fiyatından daha pahalı ambalajlı ve damacanalı su satılıyor. Bakanlığınıza konuyla ilgili, bir yıl önce, yazılı soru önergeme "Sektörde yer alan ve önemli pazar payına sahip firmalardan fiyat artışları gerekçeleri hakkında bilgi ve belge talep edilmiş olup konuyla ilgili Bakanlığımız çalışmaları titizlikle sürdürülmektedir." demiştiniz. Bir yılda bu çalışma bitmedi mi? Sordum, hâlâ yanıt bekliyorum. Patates ve soğan deposu basmadaki beceriniz bu anlamda neden gerçekleşmedi? Yabancı ortaklı firmaların bu alanda olması

"Uygulama yalnız yerli üreticiye mi yapılıyor?" sorusunu sorduruyor. AVM'lerde yabancı ortaklı marketlerin bazılarına doğrudan üreticiden ürün alıp hale girmeden alım yetkisi sağladınız. Bu tarladan ürünü alan marketler, halden çıkan ürünle aynı fiyatla ürün satıyorlar, hatta daha pahalı ürün satmaları neden önlenemiyor ya da neden yeterli denetim sağlanmıyor?

Hal yasası yine çok konuştuğumuz konu idi. Hak etmedikleri biçimde halci esnafına yüklenildi. Sebze Meyve Ticareti Haller Başlıklı bölümde bu konudan söz etmemişsiniz. Halle ilgili düzenleme ortadan mı kalktı? O konuda hal esnafını mağdur edecek bir düzenlemede kesinlikle olmamalı ve üreticiden tüketiciye ürün erişiminde maliyetlerin düşürülmesi sağlanmalıdır. İthal tohum, ilaç, gübre fiyat denetimleri, yem denetimleriyle maliyeti düşük ürün elde edilmesi yolu açılmalı, mazot, köprü, yol giderleri, elektrik gibi giderlerin

üretici ve aracı üzerindeki etki baskısı düşürülüp tüketicinin daha ucuz ürün almasını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.

Ürün etiketleriyle ilgili yeni bir düzenleme getirdiniz. Malın üretim yerinin belirlenmesi başlığında üretilen ürünler yerli ürün sayılıyordu, üretilen yerin adı yazısı yeterliydi. Yeni değişikliklerle "yerli üretim" logosu bulunan etiketlerde ve fiyat listelerinde "Ayrıca üretim yeri belirtilmesine gerek yoktur." diye bir uygulama getirdiniz etiketlerde. Bu, yerli ve yerel ürüne vurulan bir darbedir, tekelleşmenin yolunun açmaktadır.

Sayın Başkan, Türk ürünlerinin yurt dışında markalaşması, Türk malı imajının yerleştirilmesi için sağladığınız destekler yabancılara şirketler satıldıktan sonra da devam etmektedir ve marka için verilen bu desteklerin Türkiye'ye ne faydası olduğu bugüne kadar görülmemiştir. Türkiye Cumhuriyeti devleti yabancı ülkelere ait firmaların sahibi olduğu marka için kamu bütçesinden nakit yardım yaparken Türk şirketlerin satın aldığı yabancı markada o şekilde bir desteği o ülkeden alamadığı görülüyor.

Sayıştayın belirttiği Türk marka ama sahibi yabancı şirket sayısı kaçtır? Ne kadar destek sağlanmaktadır. Dâhilde işleme rejimi kapsamında ülkemize gelen ithal ürünlerin işlenip ihracı esastır ancak tarımda bu sürecin işleyişinde sorunlardan söz edilmektedir. İthal buğday, arpa ve benzerlerinin tamamı DİR kapsamında ihraç edilmekte midir? 2018 Ocak-Ekim döneminde dahilde işleme rejimi kapsamında 77 firma 308 milyon dolar tutarında mısır ithalatı gerçekleştirmiş. Ne kadar ihracat yapıldığını sorduğumuzda yanıt yok. Yurt içi pazarında DİR kapsamında getirilip haksız rekabete yol açacak biçimde iç piyasaya ürün satılmakta mıdır? Farklı kaynaklarda bunun yapıldığı ifade edilmektedir. Neden doğru bilgi verilmekten kaçınılıyor?

Çok sayıda soru önergemizde ya ticari sır ya da TÜİK adres gösterilmektedir. TÜİK'in çoğu bilgileri güncel ya da yeterli değildir. Bu bilgiler Bakanlığınızda olmadığı için mi verilmemektedir?

Bakanlığınızda neden 89

üst düzey bürokrat vekâleten görevdedir? Asaleten atanmamaları bu işlerin işleyişinde aksamalar yaratmakta mıdır?

"Ülkemize ne kadar ton ceviz, badem geldi?" diyoruz, TÜİK adres gösteriliyor. GDO'Iu ürünlerin ithali yasak ama 30'a yakın hayvan yemi geliyor; nerden geldiğini, içeriğini, miktarını soruyoruz, yanıt yok. "Her ithal ürün içerik olarak GDO incelemesine alınıyor mu?" diyoruz, yanıt yok. "Ne kadar kasaplık sığır, damızlık koyun, besili dana, karkas et, lop et, soya vb. geldi, bitkisel ilaç aşısı geldi, tropikal meyve geldi, ne kadar döviz ödedik?" diyoruz, yanıt yok. Kim bu ticareti yapanlar? Verilen yanıtsa "Ticari sır." Et ithal eden firma adı "Ticari sır." Sonra gazetelerde firma adları, hatta ithal eden firma sahibi televizyonlarda konuşuyor, milletvekiline ise bilgi yok. Değiştirin bu uygulamayı. Kim bu ithalciler? Ülkemizdeki firmanın adı var da ithalci firma neden sır?

Artık ülkemizde Suriyeli esnaf şirketler var. Esnaf odaları dert yanıyor "Aynı şartlarda iş yapmıyoruz." diyorlar. Soruyoruz "Suriyeli işçilerin durumu?" Yanıtınız: "Suriyeli sermaye şirketlerinin sayısı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği internet sayfasında yer alan 'istatistikler' sekmesinin altında bulunuyor." İyi de kayıtlı olmayan firmaların, Suriyeli esnafın odalardaki kaydını nasıl göreceğiz?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Evet, süreniz tamamlandı.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Bitiriyorum Başkanım.

BAŞKAN - Beş dakikada on dakikalık konuşma yaptınız zaten, maşallah!

Buyurun, tamamlayın.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Tüketici lehine yeterli denetim ve kontrolün de yapıldığı kanısında değilim. Ülkemizde tüketicinin korunması yönünde düzenlemelerin yeterince işlevli kılınması için yapılması gereken çok çalışma olduğunu düşünüyorum.

Sayın Bakan, esnaflar için verilen kredilerde şartlar çok ağır olduğu için esnaflar yeterince yararlanamıyor. AVM'ler kent merkezi dışına alınacaktı, ne oldu? Esnaflar bu nedenle kapanıyor. İcralık kaç esnaf şirketi var? Esnaflar için can suları, can suyu anlamına gelmiyor.

Bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.