ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Çok teşekkür ederiz.

Siz FAO adına mı çalışıyorsunuz, Tarım Bakanlığı adına mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Ben FAO adına çalışıyorum.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi daha somut bir duruma geçersek, bir defa FAO'nun bu projede yer alması projeye bir prestij kazandırıyor değil mi, işleri daha rahat yürütüyorsunuz, herkes daha bir önem veriyor?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bizim değerlendirmemiz güzel bir sinerji ortaya çıkarıyor, Tarım Bakanlığıyla FAO'nun birlikte çalışıyor olması.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Ne bileyim "Biz FAO adına geldik." dediğiniz vakit Isparta'da pek çok kapı önünüze açılıyordur.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Evet, evet.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Bunun neticesinde hani ne oldu, gülde ne bileyim işte "Onlar şu kadar gül hasadı yapıyorlardı, şu kadar kazanıyorlardı, biz projeye girdik sonuç şu oldu." diyecek elinizde sonuç var mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Şu durumda proje yürütülme aşamasında. Şöyle diyeyim: Projenin geçmişi de çok fazla değil. Şöyle söyleyeyim: Dört aylık bir proje. Dolayısıyla şu anlamda...

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - 2019 diye göstermişsiniz, 2020'de de mi devam edecek?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Evet, mayıs ayına kadar bazı faaliyetler devam edecek.

Şöyle söyleyeyim: Somut anlamda, fiziksel anlamda şunu yaptık, şunu başardık, şuradayız diyemeyeceğim, şu an itibarıyla o durumda değiliz. Ancak edindiğimiz izlenim, aldığımız tepki şu şekilde: Bir paydaş çalıştayı gerçekleştirdik Isparta'da başlangıçta ve çoğu paydaş hem kamudan hem özel sektörden kurumlar, girişimciler yer aldı çalıştayda ve sorunları, görüşleri dinleme, gözlemleme fırsatımız oldu. Bu ortak paydaş çalışma, değişik grupları bir araya getirme yaklaşımımız, ortak çalışma yaklaşımımız gerçekten olumlu tepki gördü, ilk aldığımız tepki olumlu. Beklentilerin olduğu bu anlamda ortaya çıktı, bir ihtiyaca cevap verdiği görüldü. Burada özellikle özel sektörün işin içerisine katılmış olması özellikle takdir edildi, o şekilde diyebilirim. En büyük katkısı bizim orada yaptığımız çalışmalarda şu şekilde: "D zinciri" diyoruz ya işte tarladan üreticiye olan -ciltlerimize kadar, artık kozmetik sanayi de diyebiliriz ya da bünyemize kadar- o süreç içerisinde tabii bu uluslararası standartları ürünlerimizin yakalayabilmesi gerekiyor. İlde 30'a yakın rakam aşağı yukarı olabilir, orta ve büyük ölçekli ürün işleyici firma veyahut da girişim mevcut, özel ve kamu olsun. Görülüyor ki bunların uluslararası standartları yakalama konusunda bir eksikliğimiz var yani ürünün standartları ötesinde üretim sürecinin yakalanması...

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi bu, bilgi eksikliğinden mi yoksa maddi yetersizlikten mi?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - İkisi de değil diyebilirim aslında bilgi var, aklın yolu birdir.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - O zaman paraları mı yok?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Burada bir araya gelme ve birlikte bir şeyler yapma kültüründe bir eksiklik var bizim gözlemlediğimiz. Dolayısıyla bu proje çerçevesinde önemli ve spesifik çalışma konularından bir tanesi bu 30 kadar girişimciye Avrupa ve dünya standartlarının üretim sürecindeki standartları ve uygulamaları konusunda eğitim çalışmaları düzenlemek.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Onlar bunu biliyorlardır zaten, bilmiyorlar mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Profesyonel anlamda demeyeyim, bilgi var ama uygulamaya aktarılması konusunda sıkıntı var.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi, mesela şunu söyleyebilir miyiz: Orada bu işle uğraşan 30 tane firma var, bunların en az 25 tanesi bu işi dünyada en iyi kim yapıyorsa gidip onların işletmelerini görmemiş midir?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bunların hepsinin gördüğünü söyleyemeyiz, birkaç tanesi bu bilince sahip, gözlemlediğimiz o ama bunun diğer üreticilere de yaygınlaştırılması, aktarılması gerekiyor.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Peki, Türkiye'deki lavantanın geleceğiyle ilgili bir çalışmanız oldu mu? Yani Türkiye'de ne kadar lavanta yetiştirilebilir, dünya pazarı nedir, biz bunun için ne kadar dekar arazi açabiliriz, kullanabiliriz, böyle bir çalışmanız oldu mu?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bu, çalışmanın hedeflerinden bir tanesi. Bu konuda değişik bir kazanım da görülüyor, riskler de var tabii ki, bunların etraflıca analiz edilmesi ve değerlendirilmesi gerekecek. Bu da çalışma konularından bir tanesi.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi bununla ilgili bize verebileceğiniz bir rakam var mı? Mesela biz şu kadar litre lavanta yağı çıkarırsak bunu pazarlayabiliriz, şu kadar para getirir falan diye.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Şu an itibarıyla bir şey söyleyemeyeceğim bu konuda.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Teşekkür ederim.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Çok teşekkür ederiz.

Siz FAO adına mı çalışıyorsunuz, Tarım Bakanlığı adına mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Ben FAO adına çalışıyorum.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi daha somut bir duruma geçersek, bir defa FAO'nun bu projede yer alması projeye bir prestij kazandırıyor değil mi, işleri daha rahat yürütüyorsunuz, herkes daha bir önem veriyor?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bizim değerlendirmemiz güzel bir sinerji ortaya çıkarıyor, Tarım Bakanlığıyla FAO'nun birlikte çalışıyor olması.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Ne bileyim "Biz FAO adına geldik." dediğiniz vakit Isparta'da pek çok kapı önünüze açılıyordur.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Evet, evet.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Bunun neticesinde hani ne oldu, gülde ne bileyim işte "Onlar şu kadar gül hasadı yapıyorlardı, şu kadar kazanıyorlardı, biz projeye girdik sonuç şu oldu." diyecek elinizde sonuç var mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Şu durumda proje yürütülme aşamasında. Şöyle diyeyim: Projenin geçmişi de çok fazla değil. Şöyle söyleyeyim: Dört aylık bir proje. Dolayısıyla şu anlamda...

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - 2019 diye göstermişsiniz, 2020'de de mi devam edecek?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Evet, mayıs ayına kadar bazı faaliyetler devam edecek.

Şöyle söyleyeyim: Somut anlamda, fiziksel anlamda şunu yaptık, şunu başardık, şuradayız diyemeyeceğim, şu an itibarıyla o durumda değiliz. Ancak edindiğimiz izlenim, aldığımız tepki şu şekilde: Bir paydaş çalıştayı gerçekleştirdik Isparta'da başlangıçta ve çoğu paydaş hem kamudan hem özel sektörden kurumlar, girişimciler yer aldı çalıştayda ve sorunları, görüşleri dinleme, gözlemleme fırsatımız oldu. Bu ortak paydaş çalışma, değişik grupları bir araya getirme yaklaşımımız, ortak çalışma yaklaşımımız gerçekten olumlu tepki gördü, ilk aldığımız tepki olumlu. Beklentilerin olduğu bu anlamda ortaya çıktı, bir ihtiyaca cevap verdiği görüldü. Burada özellikle özel sektörün işin içerisine katılmış olması özellikle takdir edildi, o şekilde diyebilirim. En büyük katkısı bizim orada yaptığımız çalışmalarda şu şekilde: "D zinciri" diyoruz ya işte tarladan üreticiye olan -ciltlerimize kadar, artık kozmetik sanayi de diyebiliriz ya da bünyemize kadar- o süreç içerisinde tabii bu uluslararası standartları ürünlerimizin yakalayabilmesi gerekiyor. İlde 30'a yakın rakam aşağı yukarı olabilir, orta ve büyük ölçekli ürün işleyici firma veyahut da girişim mevcut, özel ve kamu olsun. Görülüyor ki bunların uluslararası standartları yakalama konusunda bir eksikliğimiz var yani ürünün standartları ötesinde üretim sürecinin yakalanması...

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi bu, bilgi eksikliğinden mi yoksa maddi yetersizlikten mi?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - İkisi de değil diyebilirim aslında bilgi var, aklın yolu birdir.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - O zaman paraları mı yok?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Burada bir araya gelme ve birlikte bir şeyler yapma kültüründe bir eksiklik var bizim gözlemlediğimiz. Dolayısıyla bu proje çerçevesinde önemli ve spesifik çalışma konularından bir tanesi bu 30 kadar girişimciye Avrupa ve dünya standartlarının üretim sürecindeki standartları ve uygulamaları konusunda eğitim çalışmaları düzenlemek.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Onlar bunu biliyorlardır zaten, bilmiyorlar mı?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Profesyonel anlamda demeyeyim, bilgi var ama uygulamaya aktarılması konusunda sıkıntı var.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi, mesela şunu söyleyebilir miyiz: Orada bu işle uğraşan 30 tane firma var, bunların en az 25 tanesi bu işi dünyada en iyi kim yapıyorsa gidip onların işletmelerini görmemiş midir?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bunların hepsinin gördüğünü söyleyemeyiz, birkaç tanesi bu bilince sahip, gözlemlediğimiz o ama bunun diğer üreticilere de yaygınlaştırılması, aktarılması gerekiyor.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Peki, Türkiye'deki lavantanın geleceğiyle ilgili bir çalışmanız oldu mu? Yani Türkiye'de ne kadar lavanta yetiştirilebilir, dünya pazarı nedir, biz bunun için ne kadar dekar arazi açabiliriz, kullanabiliriz, böyle bir çalışmanız oldu mu?

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Bu, çalışmanın hedeflerinden bir tanesi. Bu konuda değişik bir kazanım da görülüyor, riskler de var tabii ki, bunların etraflıca analiz edilmesi ve değerlendirilmesi gerekecek. Bu da çalışma konularından bir tanesi.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Şimdi bununla ilgili bize verebileceğiniz bir rakam var mı? Mesela biz şu kadar litre lavanta yağı çıkarırsak bunu pazarlayabiliriz, şu kadar para getirir falan diye.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ TARIM UZMANI FAZIL DÜŞÜNCELİ - Şu an itibarıyla bir şey söyleyemeyeceğim bu konuda.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Teşekkür ederim.