KOMİSYON KONUŞMASI

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Ziraat Bankasının yurt dışı şubelerinden bahsettiniz, 100 civarında irtibat noktası olduğunu söylediniz. Bunlardan bir tanesi de Türkmenistan'daki Türkmen Türk Ziraat Bankası. Ben de sekiz, on yıl kadar Türkmenistan'da kaldım. Orada -geçmiş itibarıyla- 600 civarında Türk firması vardı. Bugün, Cumhurbaşkanımızın da teşvikleri mümkün olduğunca yerel paralarla ticaret yapılmasına yönelik ama Türkmenistan'da özellikle yerel parayla ticaret yapan, iş yapan kişiler -ben, aynı zamanda DEİK Komisyonundayım, dostluk grubundayım- buradan, bizden bir haber de tabii bekliyorlar, son dönemde bu yerel paralarla yapılan işlerle ilgili tahsilatların tamamı, önemli bir kısmı Ziraat Bankasında olmasına rağmen bunu Türkiye'ye getirmekte çok ciddi zorluklar yaşıyoruz. Yani Türkmenistan, bugün "Bizim iki yıldır bankada paramız var, Türkiye'de ödemelerimiz var ama o parayı konverte edip buraya getirmede zorluğumuz var..." Tabii Ziraat Bankasının yarısı onların, yarısı bizim. Yüzde 50 bir oranı var, yaptırım gücümüz zayıf gibi algılıyoruz ama Türkiye Cumhuriyeti'nin de bir yaptırım gücü olmalı. Bunun yanı sıra, özellikle kendi firmalarına yani orası Türkmen-Türk Bankası ama kendi firmalarına imkânları ölçüsünde, bazen haftada yüzde 2, bazen ayda yüzde 3, yüzde 4 gibi rakamları konvertasyon yapıyorlar. En azından Türk firmalarına da, devletin imkânları ölçüsünde yüzde 2'ye, 3'e cevaz veriyorsa aynı oranla Türk firmalarına da bu rakamlar yapılsın. Bundan dolayı çok ciddi mağduriyetler var. Zaten sürekli oradaki aldığımız ihaleler de dolar bazında belli bir rakamdaydı, onlar da ciddi oranda düştü ama yerel bazda şu an oradan ihale almamız neredeyse mümkün değil yerel rakamlarla, yerel para birimiyle. Çünkü onları buraya konverte edip getiremediğimiz sürece bir anlamı yok. Türkiye'nin içinde bulunduğu durumu da şöyle bir düşündüğümüz zaman, bizim kesinlikle yurt dışında bir şeyler yapmamız lazım. Yurt dışından ülkemize bir şeyler getirmemiz lazım. Bunlar da dikkate alındığı zaman -Sayın Cumhurbaşkanımız da ha bire teşvik ediyor "Yerel paralarla bu işi yapın." diye- "En azından Ziraat Bankası bizim oradaki mevduatlarımızı esas alarak burada sorunlarımızın çözümüne yönelik bize bir yol gösterebilir mi?" diyor iş adamı arkadaşlarımız. Ben, ayrıca burada, Sayın Genel Müdür Yardımcısına da özel teşekkür ediyorum, bu konuyla ilgili bir çalışma yaptı ama henüz ciddi bir sonuç almış değiliz. Dışişleri Bakanımız da... Onunki özel bir teşvikti. Dışişleri Bakanımız da ayın 8'inde oradaydı, sonuçlarının ne olduğu konusunda bir fikrimiz yok ama bu, çok ciddi bir problem. Özellikle Türkmenistan'la ilgili bu problemin halledilmesi konusunda en azından bir şeyler yapabilirsek iyi olur yoksa çok ciddi mağduriyetlerin oluşacağı kesin.

Bunun devamında, biraz da yapılandırılan kredilerden bahsetmek istiyorum. Yani kredileri yapılandırıyoruz, bunlar hangi oranda düzenli ödeme yapabiliyorlar? Buna bir yazılı olarak cevap verirseniz memnun oluruz. Yani ha bire yapılandırdığımız kredilerden olumlu dönüşler alabiliyor muyuz? Bunu görmek istiyorum.

İkincisi, bu yüksek montanlı kredilerden -biraz önceki önerilerde de gördüğümüz gibi- birinde sorun yaşadığımız zaman bu çok ciddi bir rakama tekabül ediyor. İşte, görüştüğümüz gibi alışveriş merkezi de dâhil, diğer her biri 100 milyonun üzerinde olan krediler de dâhil çok ciddi risk oluşturuyor. Yani Türkiye'nin şartlarında da maalesef hukuk bizim istediğimiz gibi işlemiyor, geciken adalet de adalet olmuyor, tahsilatlar gecikince de bankalarda da ciddi mağduriyetler oluşuyor yani bir firmanın riski neredeyse bizim çiftçilerimizin riskine denk geldi. Daha önce de konuştuğumuz gibi 1,3'ten 700 küsur milyona tekabül ediyordu çiftçilerin riski ama bir tane firmanın riski milyar TL'lere ulaşıyor. Dolayısıyla, muhakkak bankacılar, sizler buna çok dikkat ediyorsunuzdur ama sermayenin tabana yayılması konusunda daha iyi sonuçlar alınacağı malum, bu yüksek montanlı kredilerin biraz daha gözden geçirilmesinde çok ciddi fayda var.

İkincisi, tabii takibe düşen alacaklar var. Bunun sonucu itibarıyla da bu kredileri varlık şirketlerine satıyoruz. Ziraat Bankası, en son ne zaman varlık şirketine bu batık kredileri sattı, hangi oranda sattı? Ona yazılı olarak cevap verirseniz memnun oluruz.

Yine, bu çerçevede, kiralık araçlar konusunda -diğer arkadaşlarımız da sordu ama- kurumun kendi ihtiyacı dışında kiralayıp başka kurumlara verdiğimiz araçlardan bahsediliyor. Böyle bir şey var mı? Yani, kendi bütçemizden kiralayıp farklı kurumlarda görev yapan araç var mı? Varsa bunun sayısı ne kadar?

Son olarak, tabii, yurt dışından sendikasyon kredileri alıyoruz, bunları da yurt içerisinde TL'ye çevirip vatandaşa kullandırmaya çalışıyoruz. En son yaptığımız sendikasyon kredisinin oranı nedir veya miktarı ne kadar?

Bir de bu arada, tabii, sendikasyon kredilerinin oranlarının düşük olmasına rağmen, piyasada kullandırılan kredilerin faiz oranları çok yüksek. Şu an siz yüzde 25'le kullandırdığınızı ifade ettiniz ama diğer kurum ve kuruluşlarda bu yüzde 30'lar mertebesinde devam ediyor. Bu rakamlarla da piyasada bir şey yapmak mümkün değil. Türkiye'de de belli dengeler var. Siz, aynı zamanda Bankalar Birliği Başkanısınız. Bu faizlerin bir an önce düşmesi lazım, piyasaya paranın girmesi lazım ki en azından bugün içinde bulunduğumuz durumu bir miktar düzeltelim. İnsanlar bir miktar içine kapandılar, harcama yapmıyorlar, harcama yapmadıkları sürece de ekonomide ciddi düzelmeleri beklemek pek doğru değil.

Bir de tabii, bu kart sayısının çok olması önemli ama bu plastik kartlar insanların cebinde olduğu sürece de borçlanma oranları inanılmaz bir seviyede artıyor. 1 kart, 2 kart, 3 kart derken, artık Türkiye bir kart mezarlığına döndüğü gibi bunlar da artık ödenebilir olmaktan çıktı. Bununla ilgili de... Sizin vadeleri bir miktar geri çektiğinizi biliyorum ama hazır sizi yakalamışken, Bankalar Birliğindeki görevinizden dolayı, hem bu faizlerin indirilmesine yönelik, bu sendikasyon kredileri, Bankalar Birliği, bununla ilgili bir çalışma yapıp aynı oranda TL faizlerini de aşağıya çekmek mümkün mü? Bu kart sayısına da yani taksitlerine, vadelerine biraz daha düzenleme getirmek mümkün mü?

Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.