ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, elektrik ve doğal gazda Bakanlığınız enerji üreten şirketleri koruduğu kadar son tüketiciyi korumuyor. Enerjide bu yıl yapılan zamlar tüketicinin belini büktü. Enflasyonla mücadelede esnafın kapısına gönderilen zabıtanın esasında Bakanlığınıza uğraması lazım. Yüksek Planlama Kurulu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun elektrik tarifesini üç ayda bir düzenlemesi gerektiğini belirlediği hâlde iki ayda üç kez zam yaptınız. Vatandaşın bir de kayıp kaçak bedelleri sırtına vuruldu ve vatandaşın elektriği kullanırken yaşadığı dram arttı.

Bu arada özelleştirme öncesi TEDAŞ borçlarının -çiftçiler sulama amaçlı elektrik borçlarının- faizleri de katlandı. Ödeme gücü olmayan çiftçilerden icra yoluyla tahsilata gidiliyor. Bu faizler silinmezse çiftçiler ekim yapamaz duruma gelecek. Özelleşen yerde firma daha acımasız. Enerji bedelini süresinde ödenmeyince elektrik kesiliyor ve ürün tarlada. Sulama suyu da enerjiyle çıktığı için çiftçi ektiği ürünü dahi hasat edemez duruma getiriliyor. Geçmişte hasat sonu beklenirdi, ona dahi olanak tanınmıyor.

Kesintisiz ve kaliteli enerji sağlanması kapsamında canlı bakım şeklinde süreci izlediğinizi ifade ediyorsunuz. Ama Anadolu'da elektrikli aletler ciddi zarar görecek kadar kesintiler sürüyor. Taşrada yeterince altyapı yenilenmediğinden köylerin yanında kentlerde dahi enerji düzenli sağlanamıyor.

Sayın Bakan, "Enerjide dışa bağımlılıktan kurtulacağız." sözü on altı yıldır söyleniyor ama dışa bağımlılık azalmıyor. 2018 yılının ilk dokuz ayında 74 adet petrol arama kuyusuyla 155 bin metre sondajda sağlanan fayda nedir? Bunun da yansıtılmasının masraf-sonuç neticesi açısından önemli olduğunu düşünüyorum. Bir örnek: Yunanistan'ın egemenlik bölgesinde olmayan Taşoz Adası ki kıta sahanlığı ve münhasıran ekonomik bölge olarak Türkiye Cumhuriyeti'ne ait iken burada Yunan enerji şirketi tarafından hiçbir engelle karşılaşmadan yapılan, 2015 yılında başlatılan arama çalışmaları sonucu 7 petrol kuyusunda 2017 yılında 11 petrol kuyusu daha ekleyerek 3.823 varil ham petrol çıkarmaya başladı. 111 milyon varil petrol rezervi olan ve Türkiye'nin bölgesi sayılan alanda buna kim izin veriyor? Bunun Türkiye'yle bir bağı var mı? Bu konudaki çalışmalar hangi aşamada?

Keza, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu bugüne kadar verdiği lisanslarından kaçı yatırıma dönüştü, iptal edilen var mı? Elektrik, doğal gaz ve petrol işletmelerinde lisanslı kaç şirket bulunuyor? Lisansla ilgili düzenlemeye sınırlar getirilmişti, ona uygulanıyor mu? İptal edilen lisans var mı? EPDK tarafından piyasaya faaliyetleri takibi sırasında yaptırım uygulanan şirket bulunuyor mu?

Madenlerde iş kazalarıyla oluşan iş cinayetlerine yönelik sorunlar devam ediyor? Bu bağlamda Bakanlığınızın önleyici önlemler konusunda yaptığı yeni çalışmalar bulunuyor mu? Eti Maden'in, mülkünü boşaltıp yüksek fiyatlarla kiraya çıktığı biliniyor. Yıllık 20 milyona yakın kira neden ödeniyor? Hâlâ neden bir türlü Eti Maden'in kendisi binasına kavuşmadı?

EÜAŞ'ın alım ihalelerinin birçoğunda ihaleler arasında aynı bölgede yüzde 25'lere varan farklar var? Bununla ilgili yapılan açıklamada da aynı bölgede aynı koşulda yapılan tekliflerin maliyetin altında gerçekleştiği yönünde garip bir yansıma var. Oysa daha aynı bölgede yapılan bu değerlendirmelerde niye farklar oluşuyor?

Borlu çimento uygulamasına yönelik DSİ-Eti Maden-çimento firmaları iş birliğiyle yapılan çalışmalar hangi noktada? Borlu fren balatası, odun plastik kompozitler, borlu bileşiklerin yara iyileşmesi kullanımı ve borlu kaplamalar konusunda mesafe alınabildi mi? Bu konuda sürdürülen çalışmalar yine hâlâ devam noktasında mı? Demir-çelik sektöründe bor kullanımının kok kalitesini artırması, gübre kullanımında yararlanılması gibi çalışmalarda istenilen verim alındı mı? Etimatik olarak çıkarılan borlu temizlik ürünü piyasada neden yeterince pazar bulamadı?

Bir de Sayın Bakan, son olarak da şunu belirteyim: Bir soru sordum. Bu soru sizin Bakanlığınızla ilgili. EÜAŞ'ın Afşin-Elbistan Havzası'nda yapılan çalışmalarında tespit edilen 12 adet kültür varlığı var. Buranın gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, yani bilimsel kazı alanı olup olmadığı bununla ilgili çalışmalardan sonra sizin çalışmaların devamı gerekiyor. Bununla ilgili Afşin Elbistan Havzası'nda ve Konya-Karapınar sahasında 6 adet kültür varlığı kurtarma kazılarının yapılabilmesine yönelik Bakanlığınızın durumunu sordum, ne yapıldığını? Verilen yanıtta deniyor ki: "Önergede yer alan hususlar Bakanlığımızın görev, yetki ve sorumluluk alanında yer almadığından söz konusu önergeye ilişkin muhatap değişikliği yapılmasını arz ediyor." Bizim sorduğumuz, kömür çıkarılan alanlarda bilimsel kazı yapılması gerektiği yönünde. Orada yapılan çalışmaların durdurulması var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Gürer, toparlayın lütfen, son cümlenizi alayım.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Bitireyim Sayın Başkan.

Bununla ilgili de çalışmalar başlatılamadı. Çünkü bu konuda yapılan bir çalışma olmadığı için bu sizin doğrudan Bakanlığınıza ait bir alanda yapılması gereken çalışma. Bununla ilgili arkadaşların herhâlde bilgisi yok. Bu vesileyle ilgili genel müdürlükle de görüşülürse bilgilendirileceklerini düşünüyorum.

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Bizim yazılı sorularımıza da kapsayıcı ve açıklayıcı yanıtlar verilirse bundan da memnun oluruz.

Teşekkür ediyorum Sayın Bakan.