EBUBEKİR GİZLİGİDER (Nevşehir) - Sayın Başkanım, teşekkür ederim.

Birkaç konuda ben de fikirlerimi beyan etmek istiyorum. Öncelikle bu 2023 hedefleri bana göre çok önemli. Çok uzun bir süredir belki böyle bir hedef koymamıştı devletimiz; birçok alanda kondu yani sosyal hedefler, insan hakları, ekonomi, kalkınmanın birçok noktası. Tabii, bu hedeflere ne kadar ulaşacağız hep birlikte göreceğiz ve bu hedeflere ulaşmak için hep birlikte çaba sarf edeceğiz iktidarı ve muhalefetiyle. Ama öngörülebilen ve öngörülemeyen elbette siyasi, askerî birçok gelişme yaşanıyor coğrafyada ve bu coğrafyada yaşananların hiçbiri Türkiye'nin kalkınmasından, Türkiye'nin ekonomisinden bağımsız yaşanmıyor yani geçtiğimiz hafta tabii, ilginç gelişmeler oldu özellikle Orta Doğu'da; Suudi Arabistan'da, Lübnan'la ilgili farklı gelişmeler konuşuluyor; Irak, Suriye zaten 1990'lardan bu yana, özellikle Suriye'yi kastedecek olursak 2010'lardan bu yana Türkiye'nin en önemli gündemlerinden biri. Yine İsrail bölgenin en önemli aktörlerinden biri ve bu, ülkemizin enerji kaynaklarının geçiş noktası, ulaşımın en önemli kavşaklarının birleşim noktası olması itibarıyla ekonomimize de ciddi etkiler sunuyor ama tüm bu şartlarda tabii, bir buçuk sene öncesinde büyük bir darbe girişimi atlatmış bir ülke, sanırım, yüzde 5,5 civarında tahmin ediyoruz bu yılın büyümesini, belki daha da fazla olacak. Bence bunun bile tek başına gerek kalkınma bürokrasisinin gerekse ekonomi bürokrasisinin büyük bir başarısı olduğunu düşünüyorum. İnşallah daha iyi rakamları da konuşmaya muvaffak oluruz.

Bölgesel kalkınma projeleriyle ilgili fikrimi beyan etmek istiyorum. Özellikle bu Konya Ovası Projesi Sayın Bakanım, bu konuda öncelikle tüm Nevşehirliler adına teşekkür ediyoruz. İçlerinde Nevşehir'in de bulunduğu artı dört il daha dâhil oldu ama bu genişlemeye paralel olarak, eş güdümlü olarak personel ve bütçesi genişleyemedi. Tabii, bunların hepsi bir bütçe işi ama yaklaşık bir buçuk yıldır, müşahedemiz odur ki Konya Ovası Projesi yetkilileri, Başkanından en alt biriminde çalışan arkadaşımıza kadar canla başla çalışıyorlar. Öncelikle, sizin huzurunuzda onlara samimi bir şükranımı, teşekkürümü ileteyim ve küçük dokunuşlarla bölgeye ciddi etkiler yapabiliyorlar. Bu noktada gerek bütçeleri gerekse teknik ekibin kuvvetlendirilmesi, güçlendirilmesi noktasında desteğinize ihtiyacımız var diye düşünüyorum.

Bunun ardından bu ajanslar meselesi, tabii, daha önce de konuşuldu, bizim de Ahiler Kalkınma Ajansının merkez ili olarak gözlemlerimiz var; bunları paylaşmak istiyorum. Bu ajanslar ilk açıldığında doğrusu büyük bir heyecan oluşturmuştu ama şu an geldiğimiz seviyede, vatandaş-müteşebbis ilişkisi ajansta istenen seviyede değil yanılmıyorsam. Bu konuda mevzuattan kaynaklanan sebepler var, istihdam politikasında yine ilgili yönetmelikleri itibarıyla sorunlarımız var. Nasıl Konya Ovası Projesi ciddi bir şekilde gerek kamu gerek özel noktada -çünkü ortak da çalışılabiliyor- bir heyecan oluşturduysa bu ajanslar noktasında da bu heyecana ihtiyacımız var diye düşünüyorum. Tabii, ajanslarla ilgili bir idare sorununun da varlığını biliyoruz yani şöyle bir idare sorunu: İşte, bütün valilerin, il genel meclis başkanlarının, keza belediye başkanlarının ortak yönetimi olması söz konusu ki her ne kadar komşu iller olsa da bunların birçoğu coğrafi yakınlık arz etse de öncelikleri farklı olabiliyor. Burada da bu kaynakların verimli kullanılması anlamında birtakım sorunların olduğunu gözlemliyoruz, bunları da dikkatinize arz etmek istiyorum.

Bir de bu ajansların verimleri acaba analiz edildi mi? Yani işte, geçtiğimiz yıl ne hedefleniyordu, 2017'de ne hedefleniyordu; bunun ne kadarı sağlandı? Ya da 2010-2016'daki başarı grafiğinde neredeydi, şu an nerede? Sanırım bu analize de ihtiyacımız var. Eğer bu konuda da aydınlatırsanız sevinirim.

Yine, bu görüşten hareketle illerin çok farklı özellikleri var Kıymetli Bakanım yani evet, bölgesel olarak yan yana şehirleriz, işte, biz kendi coğrafyamızdan örnek vermek durumundayız, Orta Anadolu'nun ortasındayız, Niğde, Nevşehir -TR71 bölgesi- Kırıkkale, Aksaray ve Kırşehir birlikteyiz ama önceliklerimiz çok farklı. İnsan yapımız çok benzer ama Nevşehir'de turizm açık ara işte, yüzde 39-yüzde 40 bizim gelirimizin oranı turizmi ifade ederken, Kırşehir ya da Aksaray'da aynı noktada değil ya da Aksaray'da organize sanayisindeki yatırım oranı tüm ekonomisine ciddi bir oran izafe ederken bizde aynı şekilde değil. Bunlar tabii, konuştukça daha açılacak şeyler ama fikirdir, paylaşmak isterim. Sektörel ajanslar -acaba dünyada örneği var mı bilmiyorum, varsa ne kadar verimli olmuştur, bunu da bilmiyorum ama- konuşulabilir mi? Yani mesela, bizim Antalya'yla çok fazla ortak noktamız var ya da Muğla'yla çok fazla ortak noktamız var; tarım noktasında da Niğde'yle ortak noktamız var. Bu sektörel ajanslar, bu sektörel destek noktasında bir fikrimi paylaşmak istiyorum.

Yine, bu ajanslara bir atıfta daha bulunmak istiyorum, o da şu: İllerin aslında bence planlama ve akıl sorunları var yani bunu bir öz eleştiri olarak söyleyeyim, siyaset de bu öz eleştirinin içinde olabilir, bizler de içinde olabiliriz çünkü AR-GE dediğimiz, aslında o iki hece, bu ajanslar itibarıyla çok daha faydalı bir şekilde kullanılabilir diye düşünüyorum. Çünkü oradaki teknik akıl bize çok ciddi yol gösterecek yani siyasetle birlikte -bu, parti meselesi değil, daha üst bir mesele- bu noktada önceliklerimizi belirleme meselesinde ajansların daha etkin, daha verimli olabileceğini düşünüyorum ve bu fikrimi de sizlerle paylaşmak istiyorum.

Yine, bu yatırım teşviklerinde bölge derecelendirmelerimiz oldu hükûmetlerimiz döneminde, kısmen verim de alındı belki ama işte, 6'ncı bölge, 5'inci bölge, 4, 3, 2, 1; bazen bunlar komşu iller arasında problemlere sebep olabiliyor yani her bölge için geçerli bu ve acaba gerçekleşme itibarıyla amaç ile gerçekleşme arasındaki fark ne düzeyde yani ne kadar bir verim alabildik? Kaçırmış da olabilirim sunumunuzda, bunu da biraz daha paylaşırsanız sevinirim.

Bir de efendim, özellikle küçük illerdeki göç meselesi var. Yani bizim illerimiz ebadındaki illerde örneğin bin kişilik bir istihdam aslında o ilin neredeyse bütün sorununu bitirebilecek bir düzeyde. İşte, artık İstanbul yaşanmaz bir yer hâline geldi, 20 milyonları buldu, bu iş nereye gidecek bilmiyorum; gidenlerin de çok mutlu olduğunu düşünmüyorum. Elbette serbest piyasa, elbette bir komünist ekonomi söz konusu değil ama gerek Başbakanlık Yatırım Ajansı vasıtasıyla gerek sizlerin vasıtanızla özel sermayeyi küçük iller noktasında da değerlendirebilirsek doğru bir yatırım yapacağımızı düşünüyorum. Çünkü şu an köylerde ciddi bir kalkınmaya sizlerin çok büyük desteğiyle, sizlerin çok büyük projeleriyle sebep olduk, harika ama köyler bir yandan da boşalmaya devam ediyor. Yani altyapısını yaptık, kanalizasyonunu yaptık, neredeyse şehirle aynı oranda çocuk parklarına kadar yaptık, üstyapısını yaptık ama buna hâlâ engel olamayabiliyoruz. Yani 10 nüfuslu, 11 nüfuslu, 7 nüfuslu köyler var Kozaklı ilçemizde. Çünkü karnı doymazsa bir şekilde doyacağı yere doğru bir akış ne yazık ki gerçekleşiyor. Bu tür küçük illere aslında küçük dokunuşlarla büyük geri dönüşlerin olabileceğini düşünüyoruz. Zaten çok şükür iktidarlarımız döneminde hızlı tren, sıcak asfalt, duble yollar, artık otobanlar... Ki onun için de ayrıca teşekkür ediyoruz, Gölbaşı-Niğde arası zaten Karayolları çizgisindeki o kırık çizgiler artık tamamlanmış olacak. Dolayısıyla ulaşım meselesi de çözüldü. Herhâlde, belki cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana bunu tartışmak lazım ama verimli topraklarımızda ciddi sanayi bölgeleri var; öbür taraftan, verimsiz topraklarımızda tarım yapmaya gayret ediyoruz yani Orta Anadolu'nun ortasında biz tarım yapmaya gayret ediyoruz ama öbür tarafta, işte, Mersin, İstanbul, Kocaeli, İzmir, Adapazarı, sayabileceğimiz birçok humuslu, verimli, nemli topraklarda da fabrikalarımız yeşeriyor. Bunu da en azından fikrimi paylaşma noktasında size aktarmak istiyorum.

Ayrıca, yine Nevşehir'de Ahiler Ajansının harika bir binası yapıldı, bunu da tüm Komisyon üyeleriyle paylaşmak istiyorum. Binayla övünmek değil amacım, yerel mimari ve modernizasyonun çok güzel bir buluşması sağlandı. Bunun açılışını da inşallah zatıalinizle birlikte yapmayı arzu ederim.

Teşekkür ederim.