GARO PAYLAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, biliyorsunuz, bu, rantın vergilendirilmesi konusunda sürekli size çağrı yapıyoruz çünkü ciddi anlamda para ranta doğru akıyor, emlake doğru akıyor, inşaata doğru akıyor ve arsa rantına doğru akıyor. Sizin iktidarlarınızda da bu çok fazla oldu.

Sayın Bakan... Sayın Bakan başka hesap yapıyor.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Dinliyorum, dinliyorum, kulağım sizde.

GARO PAYLAN (İstanbul) - Tamam, peki.

Sayın Bakan, yalnızca son dört yılda pek çok tespit yaptık. Ben emlakçılarla da görüşüyorum. Belli yerlerde rakamlar size verebilirim, 1'e 20 artan yerler var. Yani 100 bin lira değeri olan bir arsanın 2 milyon liraya çıktığı yerler var, 100 bin lira değeri olan bir evin 1 milyona çıktığı yerler var. Şimdi, 100 bin lira değeri olan bir arsa, yeniden değerlemede 2013'ten bugüne taşırsanız, yaklaşık 150 bin lira yapar. Siz diyorsunuz ki "Bu 150 bini de yalnızca yüzde 50 artırabilirsiniz." Ne oldu? 225 bin lira oldu ama açın emlak sitesini, o arsa şu anda 2 milyon lira emlak sitesinde satışta. Şimdi ne yapacak satışa kalksa bu adam? Ne güzel, gidecek belediyeden rayiç bedelini alacak, 225 bin lira verecek, siz sınırladınız ya. 2 milyonluk araziyi 225 bin liraya satabilecek, alım satım kârını inanılmaz bir şekilde düşürmüş olacak ve harcı da tabii ki... Alım satım vergisi en önemli rakam ama harcını da siz düşük rakamdan almış olacaksınız. Şimdi, tabii, bakın, eleştirileri anlıyorum. Şimdi, Beşiktaş'ta bir evi bir emeklinin diyelim ki, dört yıl önce 200 bin lira yapıyordu, onu bir anda Beşiktaş Belediyesi 1 milyon lira yazmayı düşünüyordu. Gerçek değeri de 1 milyon lira hâlbuki, 1 milyon liraya çıkmış, rant gelmiş ama o emeklinin günahı değil ki o evi 200 bin liradan 1 milyon liraya çıkmış. Buna karşı da Batı'da koruyucu yasalar var. Eğer bir kişi...

Sayın Bakan dinliyor mu bilmiyorum ama...

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Dinliyorum, dinliyorum, sonuna kadar dinliyorum, kulağım sizde.

GARO PAYLAN (İstanbul) - Peki.

Batı'da buna karşı koruyucu yasalar var. Bir kişi bir evde oturuyorsa, yalnızca oturmak için kullanıyorsa onunla ilgili vergiyi kısıtlayıcı hükümler var yasada yani onu koruyor çünkü. O rant gelmesi o kişinin günahı değil. O evi almış yıllar önce. "O evin vergisini yılda yüzde 3'ten fazla artıramazsın, yüzde 5'ten fazla artıramazsın." diye Amerika'da, Avrupa'da yasalar var ama sen eğer ki ikinci bir ev almışsan...

Sayın Bakan, dinlemeniz mümkün değil.

Eğer sen ikinci bir ev almışsan... Yani bir ev almışsan, o evle ilgili artışla ilgili sınırlayıcı yasalar var Batı'da Sayın Bakan. Diyor ki "Yılda yüzde 2'den fazla artıramazsın." Oturduğu sürece. İsterse elli yıl otursun, rant gelse bile artıramazsın ama ikinci bir ev alırsan, onu kiraya verirsen, o evin değeri neyse, üç yılda mı iki yılda mı bir toplanan kurullar ranta göre artırıyorlar vergisini Sayın Bakan. Şimdi, bakın, 50 tapusu olan, 100 tapusu olan, 200 tapusu olan, 500, 1.000 tapusu olan insanlar var. Şimdi, bir yere gitmiş, arazisini almış, arsa 100 bin liradan 2 milyon liraya çıkmış, siz diyorsunuz ki "Yok, bunu 150 yükseltebilirsin, 2 milyon lira rayiç koyamazsın."

Sayın Bakan, bu şekilde rantı vergilendiremezsiniz. Emlak sitelerini açalım, bakalım beraberce, mevcut emlak değerlerine de bakalım. Belediyelere "Artıramazsın." dedikten sonra ne harç artış vergisini alabilirsin, değer artış vergisini satışlarda ne de alım satım vergisini artırabilirsin ve rantı vergilendiremediğin sürece bu para inşaata, ranta doğru akmaya devam eder. Çünkü, şöyle efsaneler yarattınız: Ya, ben şurada bir arsa aldım 100 liraya, oldu 1 milyon lira. Fabrika açmıyor insanlar; üçüncü köprü etrafında araziler kapatmaya bakıyor, üçüncü havalimanının etrafında araziler kapatmaya bakıyor çünkü rantı da vergilendirmiyorsunuz, para sürekli olarak ranta akıyor. Sayın Bakan, bu madde çok sakıncalı. Bakın, mutlaka ev sahiplerinin, tek evi olan veya bir dükkânı olan insanın değer artışlarını sınırlandıralım, ekmek teknesini ve evini tabii ki sınırlandıralım ama ikinci evi olan, ikinci dükkânı olan, üç yüzüncü dükkânı olan insanı eğer ki siz bu şekilde vergilendirmezseniz para ranta akmaya devam eder.

Sayın Başkan, bu takdir komisyonlarının da dört yılda bir toplanmasıyla ilgili de sınırı bence değiştirmek gerekiyor. Niye dört yılda bir toplanıyor takdir komisyonları? Ya iki yıl daha makul olabilir, yıl olabilir ama dört yılda bir toplanması da... Dört yıl boyunca rant geliyor ama sen o rantı vergilendiremiyorsun. Veya değer düşüşleri de olabilir tersten. Diyelim ki, yarın emlak değeri yüzde 30 düşer, vatandaş dört yıl boyunca daha yüksekten vergi verir. Bence bunların yeni baştan bir kod yasa üzerinden değerlendirin, böyle "Torba yasayla sınırlandırdım." olmaz ve bu madde kalmış olur Sayın Başkan.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Yok, bir yıl.

GARO PAYLAN (İstanbul) - Ama dört yıl boyunca siz bunun üzerinden vergi alacaksınız. Yani dört yıl boyunca yüzde 50 bir sefer artacak, sonra yeniden değerleme üzerinden artacak. E, dört yıl boyunca sen rantı vergilendiremeyeceksin Sayın Başkan. Yani gelmiş rantı vergilendirmemiş olacaksın. Bunu yeniden değerlendirin, bunu geri çekin diye öneriyorum.