GARO PAYLAN (İstanbul) - Sayın Bakan, esas meramıma geleyim.

Şimdi, bu esas amacımız nedir? Eminim sizin daha fazla amacınız, vergi ahlakını geliştirmek yani bu vergi aflarıyla da elbette bunun ciddi yara aldığını hepimiz biliyoruz ama hep böyle üst üste üst üste geliyor şartlar, işte zorlanıyoruz ve buraya sürükleniyoruz. Biz de sizi zorladık ki aman da iyi ödeyene de, pekiyi ödeyene de bir indirim getirelim diye biz sizi zorladık aynı şekilde. Ama şimdi burada gelir ve kurumlar vergisi boyutunda baktığımızda yani doğrudan vergilerde son derece kötü olduğumuzu biliyoruz yani oran olarak son derece düşük durumdayız. Özellikle de yani geniş kesimlerde o tabana yayılmış vergilerde gelir ve kurumlar vergisi oranı son derece düşük ve burada koyduğunuz rakam 230 bin mükellef yani mükelleflerin tamam eyvallah ama şimdiki duruma göre durumu pekiyi olan bu kadar bir mükellefimiz var. Yani 500 milyon lira indirime göre baktığımızda yani 10 milyar liralık bir gelirden bahsediyoruz, yani 10 milyar liralık bir gelir yalnızca pekiyi durumda yaklaşık olarak baktığımızda; bunun da büyük çoğunluğu herhâlde daha yüksek oranlı gelir bildirenler olarak bakabiliriz.

Sayın Bakan, şöyle: Şimdi, vergi ahlakını geliştirmek istiyorsak bunu da nasıl geliştireceğimize dair bir stratejiniz olması lazım, bununla ilgili de önerileriniz olduğunu söylemiştiniz. Yalnızca bu yetmez çünkü yalnızca gelir ve kurumlar vergisi boyutundan baktığımızda çok az sayıda mükellefi ilgilendirdiğini görüyoruz ve geçen sene yaptığınız aftan sonra dahi mevcut durumda söyleyeyim, piyasada çok elim kolum vardır, pek çok dostum vardır, inanın şu anda dahi nasıl olsa bu Hükûmet bir yıl sonra bir af daha getirir, biz yapılandırmamızı ödüyoruz, yenisini yine beklemeye aldık mecburen çünkü finansmanımız yok. Vardır, görüyorsunuzdur, belki gözlemliyorsunuzdur rakamlardan da yani yapılandırmayı ödeyenler ödüyor eski borcunu, yenisini tekrar finansman olarak kullanıyor çünkü esas yük KDV, stopaj vergileri biliyorsunuz yani esas işçinin stopajını alıyor emaneten ödemiyor, KDV'yi vatandaştan alıyor elinde tutuyor, finansman olarak tutuyor ödemiyor ve siz de bu şartlarda yani ekonominin böyle dara girdiği şartlarda mükellefin üzerine gidemiyorsunuz; bir kısır döngü. Sonra, altı ay sonra, bir sene sonra tekrar bir af söylentileri devreye giriyor, o af söylentilerinin basıncıyla da Hükûmet bir af daha çıkartıyor. Bir türlü gerçekleştiremediğimiz bir vergi ahlakıyla karşı karşıyayız.

Şimdi, Sayın Bakanım sizden beklentim şu: Şunu tartışacaktık çünkü geçen sene bunu konuştuk. Bu vergi ahlakını geliştirmek üzere yalnızca bu hani alamadığınız zaten gelir vergisinden, doğru düzgün bildirilmeyen kurumlar vergilerinden "Yüzde 5 indiriyorum." demekle olmayacağını biliyoruz biz. Bu anlamda da başka bir plan bekliyoruz yani bu yetmez. Bu çok cüzi, çok marjinal.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Öneriniz var mı?

GARO PAYLAN (İstanbul) - Elbette var; vergi ahlakı konusunda -bir sefer önerimi söylemiştim, defalarca söyledim- vergi ombudsmanlığını geliştirmek. "Asla ve asla, vergi affı bir daha bu ülkede asla olmayacaktır." demeniz. Yalnızca gerçekten dara girmiş insanların başvurabileceği bir vergi ombudsmanlığı geliştirip o ombudsman eğer ki karar veriyorsa ki "Bu vatandaş zora girmiştir kurtarılması devlet için de millet için de sosyal anlayış için de gereklidir -binlerce işçi çalıştırıyordur diyelim ki- bu anlamda desteklenmesi gerekir." diye yapılandırılırsa öyle yapılandırılsın yoksa "Herkese ben vergi affı getiriyorum." derseniz milletin o elinde tuttuğu esas vergiler şunlardır; KDV ve muhtasarlardır ki onları finansman kaynağı olarak kullanırlar, size de "Arkadaş, kriz var ödeyemiyorum." deyip gönderirler gelen vergi memurunuzu, sizden de altı ayda, bir yılda, bir buçuk yılda bir vergi affı beklerler Sayın Bakan ve bu kısır döngüyü bir türlü aşamayız.

Benim Hükûmetimizden beklentim, bunu net bir şekilde bir daha asla olmayacak demeniz vergi affının, ombudsmanlık kurumunu geliştirmeniz ve ödemeyenin de üzerine gitmeniz. Bu çok net; gitmiyorsunuz, piyasada hiç kimsenin üzerine gidemiyorsunuz çünkü piyasa diyor ki, herkes de öyle yapar ya, kriz durumunda herkes yok çekme şeyi "Ya, durumu biliyorsunuz kriz var, bilmem ne" deyip sizi de gönderiyorlar, millet alacaklısını da öyle gönderiyor yani bu bir kısır döngü. O onu ödemiyor, o onu ödemiyor; dolaylı olarak bütün piyasada bir kriz algısı oluşuyor. O açıdan benim önerim bu Sayın Bakan, bilmiyorum, geçen sene bunu tartışmıştık sizinle, ivedi olarak Hükûmetinizin bu konuda bir plan geliştirmesi ve vergi ahlakı yüzde 10 değil -bakın, şurada mükelleflerin yüzde 10'undan veya yüzde 8'inden bahsediyoruz, öyle değil mi- yüzde 80 olan bir toplum olmamız lazım. Vergi ahlakı olmazsa toplumun ahlakı olmaz. Bir toplum vergi verirse hesap sorar, "Ben vergimi düzenli ödüyorum arkadaş." der, gelir, sizin yakanıza yapışır, "Niye bana şu hizmeti vermiyorsun, niye bana bu hizmeti vermiyorsun?" diye. Ve biliyorsunuz, vergi ahlakı toplumdaki pek çok yönden ahlakı geliştiren bir şeydir, aynı zamanda sizin bütçe açığınızı kapatan ve hep beraber daha iyi hizmet vermenizi sağlayan bir şeydir. O açıdan, önerim bu yönde yol almanız.

Sayın Bakan, bir de şunu anlamadım: Şimdi "Diğer vergilerden mahsup edilebilir." diyorsunuz. Ya, zaten direkt olarak yüzde 5'ini düşmüyor muyuz verginin? Hani, 100 milyon lira verginin matrahı, 20 milyon lirası vergi, 1 milyon lirasını o vergiden düşüp 19 milyon lira alacaksınız. Ne diğer vergiden mahsup edilebilir diyorsunuz?

GELİR İDARESİ BAŞKANI ADNAN ERTÜRK - Sayın vekilim, kurumlar vergisinde de...

GARO PAYLAN (İstanbul) - O yatırımlardan dolayı mı?

GELİR İDARESİ BAŞKANI ADNAN ERTÜRK - Geçici vergiden dolayı.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Hesaplanan vergi.

GELİR İDARESİ BAŞKANI ADNAN ERTÜRK - Hesaplanan vergi yüksek ama geçici vergilerden dolayı böyle çıkıyor.

GARO PAYLAN (İstanbul) - Haklısınız, şimdi anladım, tamam.

MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Yani o kadar vatandaşın lehine düşünüyoruz ki ödenecek verginin değil, hesaplanacak verginin...

GARO PAYLAN (İstanbul) - Hesaplanan verginin, doğru, tamam, şimdi oldu.

Son olarak, evet, Sayın Bakan, dediğim gibi bu öneri önemli bir adımdır, en azından düzgün ödeyenleri teşvik edici bir adımdır ama esas mesele vergi ombudsmanlığı, vergi ahlakını geliştirme, bunu hep beraber yapalım diyorum, bir an önce de önerilerinizi bekliyoruz.