İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Başkanım, çok teşekkür ediyorum.

Değerli Bakanım, değerli milletvekilleri, saygıdeğer bürokratlar, gazeteci arkadaşlarım; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

AK davanın iktidar olmasıyla birlikte ülkede, hemen her alanda, ciddi ve kararlı bir üslupla değişim ve dönüşüm yaşanıyor. Sağlıktan eğitime, turizmden ulaştırmaya kadar her sahada reformlar gerçekleştiriliyor ve milat oluşturuluyor.

2023 ufkunda yeni Türkiye yürüyüşü içinde AK davanın kaydettiği reformlardan birisi ve belki de en önemlilerinden birisi çevre ve şehirciliktir. Sayın Cumhurbaşkanımızın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde başlattığı yeni, çağdaş ve mazisiyle barışık bir şehirleşme, liderimizin tarifiyle önce insan odaklı şehirleşme. Sayın Bakanımızın sıkça zikrettiği ve vurguladığı üzere, insanımızın ruhunun tarihsel birikiminin toplumsal hassasiyetlerinin ve şehirli kimliğinin yaşam alanlarından beklentilerini karşılayan, referansı köklü medeniyetimiz olan bir şehircilik, sürdürülebilir ve kimlikli şehircilik, çağdaş kaydıyla insan ve çevre dostu katılımcı bir şehircilik yani her yönüyle AK şehircilik. (Gülüşmeler)

SÜREYYA SADİ BİLGİÇ (Isparta) - Sayın Başkan, müdahale edin.

EBUBEKİR GİZLİGİDER (Nevşehir) - İnsicamını bozuyorlar.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Hayır, insicam bozmuyor, bilakis iştiyakımızı artırıyor Sayın Bekaroğlu Hocam.

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Gerçekten güzel konuşuyorsun AK Erzurumlu kardeşim, dinliyoruz.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Hocam, Erzurum'a da gelecek sıra.

GÜLAY YEDEKCİ (İstanbul) - Erzurum mu kaldı acaba, Erzurum mu kaldı? Taş ev mi kaldı Erzurum'da?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Hedef, mütefekkir ve edip Nihat Sami Banarlı'nın ifadesiyle, ufkunda çirkin, bağrında fena barındırmayan şehirler...

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Nerede, ne zaman?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - ...yapılaşmada nizamsızlığa, seviyesizliğe kapalı şehirler, hayalî olan şehirler yani siluetiyle AK şehirler. Plansızlık, projesizlik ve vizyonsuzluğu reddeden, dokusunda ecdat enerjisi, atmosferinde muhteşem malzemesinin havası teneffüs edilebilen, estetik değerlerin vurgulandığı bir şehircilik anlayışı Türkiye gündemine AK iktidarla gelmiştir.

GÜLAY YEDEKCİ (İstanbul) - Nereden bahsediyor, nereyi anlatıyor, Erzurum'u mu?

BAŞKAN - Arkadaşlar, bakın, hatip konuşurken lütfen salonda sessizlik...

Buyurun Sayın Aydemir.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Bu alanda dünyada emsali görülmeyen bir yoğunluk, kararlılık ve hassasiyetle kentlerimizde dönüşüm dönemi başlatılmıştır. Bu, şehircilik adına bir reformdur. Burada "dönüşüm" kelimesinin çağrıştırdığı manada başkalaşım söz konusu değildir. Bu dönüşüm, şehirleri yenilerken tarihe de sahip çıkmaktır. Şehirlerin ruhunu, tarihî dokusunu, renk, ritim ve ahengini, kurulurken esas olan zevkini koruyan bir dönüşüm. Yaşayanlarına ilham veren şehirler açılımı, temiz ve çevreci, akıllı şehirler yaklaşımıdır kentsel dönüşüm. Ecdadın kaydettiği çizgilerin korunduğu, millî ve manevi motiflerin vurgulandığı, silüetinde moral değerlerin ifade bulduğu şehirlere doğru bir yürüyüş, bir yerde, şehirleşme kavramı içinde gönül seferberliği. Bizim kentsel dönüşüm tarifimiz budur.

Burada bir vurgu daha yapalım: Şehircilik adına ilk ve tek kurumsallaşma atılımı yine AK iktidarlar döneminde gerçekleşmiş, altyapı ve kentsel dönüşüm hizmetlerine tek elden ve rasyonel biçimde yürütülme fırsatı sunulmuştur. Gönülleri imar eden AK hareket şehirleri de imar ediyor. Şehircilik adına bu kararlı yürüyüşe öncülük edenleri ve ülkede şehircilik adına ilkleri başaranları yürekten kutluyoruz.

Burada tarihî bir kentin evladı olarak bir hakkı teslim etmeyi borç biliyorum. Liderimiz, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın şehircilik adına açtığı çığırda yürüyen ve yerel yönetimde çağdaş bir ufku temsil eden Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Mehmet Sekmen'in başarılarını paylaşmak ve yürüttüğü şehircilik anlayışının ülkede bir referans oluşturduğunun bilinmesini isterim. Kentsel dönüşüm çizgisinde maziyle hâli, tarihle bugünü bağdaştıran, şehrin doğal yapısını bozmadan altyapısını çağdaş bir yaklaşımla ihya eden ve çağdaş beklentilere cevap veren bir şehircilik anlayışını, AK anlayışı hâkim kılan Sayın Sekmen'i bu alanda numuneyitimsal olarak kabul ediyoruz.

Bu tespitleri yaptıktan sonra teklif ve beklentilerimize geliyoruz, içinde yer yer sual de barındıran teklifler, Erzurum ve Doğu Anadolu özelinde. Hem bu şekilde Bekaroğlu Hocamın Erzurum için ne isteyecek beklentisini de karşılamış oluruz.

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Rize'yle bağlantılı olsun.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Olsun Hocam.

GÜLAY YEDEKCİ (İstanbul) - Sayın Cumhurbaşkanımız "İstanbul'da büyük yanlışlar yaptık." dedi, onu da söylemek lazım.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Değerli Vekilim, şimdi, tabii, burada misafir olmanız hasebiyle, sükûtu tercih ediyoruz biz.

GÜLAY YEDEKCİ (İstanbul) - Biz de aklı ve kenti tercih ediyoruz.

SÜREYYA SADİ BİLGİÇ (Isparta) - Ben konuşma hakkımdan vazgeçtim, benim süremi de Sayın Aydemir'e ekleyin Sayın Başkan.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Belki metropol kentler 2000'li yıllar öncesindeki çılgın ve düzensiz betonlaşmayla önemli bir değeri nostaljiye dönüştürdü ama Erzurum, ama Doğu Anadolu Bölgesi illeri bu değeri hâlâ ve ısrarla koruyor. O değer, mahalle kültürümüzdür, bizi tarif eden, bize kimlik kazandıran bir kültür. Komşuda pişenin komşuya düştüğü, komşusu aç iken diğerinin tok yatmadığı mahalleler; kederde, tasada, sevinçte, kıvançta yüreklerini buluşturanların iç içe, gönül gönle yaşadığı mahalleler. Erzurum başta olmak üzere, Doğu Anadolu Bölgesi'nin tüm kadim şehirleri bu kültürü yaşatmaya çalışıyor. Sayın Bakanımızın delaletiyle Erzurum özelinde tarihî birkaç mahallenin özel korunmaya alınmasını, gerekirse istimlaklerle bu alanların korunmasını ve gelecek nesillere bizi tarif edecek mahalleler bırakılmasını bekliyoruz.

Diğer bir beklentimiz ise, her fırsatta dillendirdiğimiz marka ilçeler konsepti kapsamında, Erzurum'un tarihî dokusu bozulmamış, millî ve manevi estetiği deforme olmamış Tortum, Uzundere, Pasinler, Horasan, Hınıs, Oltu, İspir, Narman gibi ilçelerinde ayakta kalan tarihî evlerin Safranbolu evleri modeliyle dizayn edilmesidir.

Bu arada, bir de, behemehâl düzeltilmesi gereken bir uygulamayı dikkate sunmak istiyorum. Özellikle bizim bölgemizde, cari olan, geçerli olan bir hâl. Köylere bazı mezraların Bakanlık eliyle imarında yaşanan problem var Sayın Bakanım. Köye müdahale imkânı varken Bakanlık eliyle, mezra konumunda olan herhangi bir yerleşim mekânına bir şey yapılamıyor. Köye mesafesi belli bir kilometrenin üstünde olan mezralara müdahalede sıkıntı var Değerli Bakanım. Bunun bir örneğini yaklaşık bir buçuk yıldır yaşıyoruz biz Erzurum Aşkale özelinde. Güllüdere bir köy, buna bağlı Alibey mezrası var. Orada yaşanan ve çok uzun yıllara sâri bir problemi sırf bu mevzuattan dolayı aşamıyoruz. Bunun bir yeni düzenlemeyle gündeme getirilip mezraları ilgili köyle direkt ilişkilendirmek ve bu neviden sorunların kestirmeden çözümünü sağlamak lazım. Bunu da bu vesileyle kayda geçiriyorum.

Sadece muvafıkların değil, muhaliflerin, muarız herkesin kabul ettiği gerçek o ki yaşanabilir şehirler inşa etme konusunda eşsiz başarılar sağlayan AK PARTİ hükûmetleri son on dört yılda devasa kentsel dönüşüm projelerini hayata geçirdi. Geleceğin Türkiye'sini inşa misyonuyla yola çıkan TOKİ, planlı kentleşme ve konut üretimi seferberliğinde büyük mesafeler katetmiş bulunuyor. Türkiye çapında büyük bir süratle projeleri birbiri ardına hayata geçiren TOKİ'nin, Erzurum'da da önemli işler yapmasına rağmen, dönüşüm çalışmalarına biraz geç başladığı kanaatini taşıyorum. Bu açığı kapatmak için daha fazla kaynak ve daha kapsamlı projeler bekliyoruz.

Malumunuz, Erzurum deprem açısından en riskli bölge. Büyük bir kısmı ikinci, geri kalan kısmı bir ve üçüncü derece deprem bölgesi. Allah korusun, kar kış memleketinde böyle bir felaketle karşılaşmadan kentsel dönüşümü tamamlamamız gerekiyor. Bunun için, kentsel dönüşüm seferberliğinin çok daha süratli olması gerektiğini düşünüyorum.

Erzurum için TOKİ yönetiminden bir beklentimiz daha var. 1970'li yıllarda Doğu Anadolu'nun kırsal kalkınma projesinin merkezi Erzurum'du. Ayrıntısına girmeyeceğim, epey kaynak aktarıldı, çalışıldı ama başarılı sonuçlar alındığı söylenemez. Kırsal kalkınmayı bir yana bırakalım, kırsaldaki hayat koşullarının giderek kötüleşmesi göç olgusunu artırıcı rol oynadı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Aydemir, Sayın Bilgiç'in süresini size ekliyorum.

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Kullanıyorum, evet.

AK PARTİ iktidara gelince diğer önemli meseleler gibi bu meseleye de neşter vuruldu. KÖYDES projesiyle köylerimize büyük hizmetler götürüldü, eksik altyapı hizmetleri tamamlandı, köylerimiz daha müreffeh, daha yaşanılır hâle geldi. Ama konut kalitesi konusunda Erzurum ilçe ve köylerinin istenilen düzeye geldiğini söyleyemiyoruz. Bu nedenle, köylerdeki konut kalitesinin artırılmasına yönelik kapsamlı projeler geliştirilmesini, köy konutlarının dönüştürülmesi veya yeniden inşası için uzun vadeli faizsiz kredi uygulamasına geçilmesini zaruri görüyoruz. Bu proje için Erzurum'un pilot bölge ilan edilmesini özellikle talep ediyorum.

İlçelerimizde güzel bir gelişme daha gözlemliyoruz son yıllarda. Köye dönüş "Hadi gel köyümüze geri dönelim" şarkısıyla mümkün değil elbette. Büyük şehirlerde hayatını belli bir düzene koyan, hâli vakti yerinde hemşehrilerimizin ilçe ve köylerine kaliteli konutlar, hatta villalar yaptığını memnuniyetle müşahede ediyoruz. İşte, bu kendiliğinden oluşan talebe devletin kayıtsız kalmaması için belli ölçüde teşvik uygulamasının yararına inanıyorum. Köyle fiziki irtibatını koparmayan, oraya sadece gönlüyle değil eviyle, yeniden inşa ettiği konutuyla bağlanan iş adamlarının şehrin kalkınmasına da katkıda bulunacağından kuşku yok. Bu yazlık konutlar gurbetteki hemşehrileri ile şehir arasında mali bir koridor açacaktır diye düşünüyorum.

Şehircilikte tarih yazan AK iktidarları, bu yolda bir ufuk açan Sayın Cumhurbaşkanımızı, kentsel dönüşümde reform başlatan Sayın Başbakanımızı ve engin tecrübelerini şehir şehir ülke halkı için paylaşan Sayın Bakanımızı kutluyor, 2017 bütçesinin hayırlı olması dileğiyle hazıruna saygılar sunuyorum.