CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, Komisyonumuzun değerli üyeleri, değerli bürokrat arkadaşlar, basın mensupları; hepinizi ben de yeni yasama yılımızda sevgiyle saygıyla selamlıyorum.

2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı ile 2015 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarılarının, ayrıca Sayıştay tezkerelerinin görüşmelerinin hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.

Bütçeler devletin gelecek bir dönemdeki gelirlerini ve harcamalarını tahmin eden ve yürütme organına harcamaların yapılması, gelirlerin toplanması konularında yetki ve izin veren bir kanundur. Devletin harcamaları ile gelirlerini ayrıntılı biçimde gösteren, belli bir dönem için harcamaların yapılmasına ve gelirlerin toplanmasına izin veren hukuksal bir belgedir bütçeler. Kamusal ihtiyaçlar şahısların tek başlarına karşılayamadıkları ancak karşılanması zorunlu olan ihtiyaçlardır. Kamusal ihtiyaçlar olarak belirlenen ihtiyaçlar ancak devlet tarafından yerine getirilirler. Devletin bu hizmetleri yerine getirebilmesi için birtakım giderler yapması ve gelir toplaması gerekmektedir. Devlet bu hizmetleri yaparken hangi ihtiyaçlar için ne kadar harcama yapacağını, bu harcamanın hangi gelir kaynaklarıyla sağlanacağını bilmek zorundadır.

Bu dönem "mali yıl" olarak adlandırılan dönemdir. Bütçe henüz gerçekleşmemiş olan tahminî rakamları gösteren mali bir plandır. Bütçe ekonomik, mali, siyasi ve hukuki sonuçlar doğurur. Bütçe disiplini sayesinde millî gelir, gelir dağılımı, ekonomik kalkınma, ekonomik ve sosyal sorunların giderilmesi üzerinde olumlu etkiler görülmektedir.

Bütçe bir kanundur. Bütçe kanununda yer almayan hiçbir gider veya gelir kamu kuruluşlarında gerçekleştirilemez. Bütçe yürütme organınca hazırlanır ve yasama organınca onaylanarak yürürlüğe girer. Önceki bütçe kanunu yeni bütçe kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte geçerliliğini yitirir. Bütçede sadece kamu ekonomisince yerine getirilecek kamusal gelir ve giderler yer almaktadır, özel sektörün gelir ve giderleri kamu bütçelerinde yer almazlar.

Değerli üyeler, 2017 bütçesini görüşmeye başlayacağımız bugün, küresel ekonominin görünümüne de bir göz atmakta fayda var diye düşünüyorum. Küresel büyüme zayıf ve kırılgan görünümünü sürdürmektedir. Küresel ekonomide düşük büyüme ortamı belirginleşmekte ve dünya büyüme oranı uzun dönem ortalamasının altında seyretmektedir. Ekonomik aktivite gelişmiş ekonomilerde yavaşlarken gelişmekte olan ekonomilerde ise başta emtia ihracatçısı ülkeler olmak üzere zayıf seyretmektedir. Küresel ticaret ve yatırımlarda belirginleşen yavaşlama eğilimi, uzun süredir devam eden zayıf küresel talep, azalan verimlilik artışı, düşük ücret seviyeleri, düşük ve istikrarsız emtia fiyatları, artan özel sektör borçları, jeopolitik riskler ve siyasi belirsizlikler gibi, küresel ekonomiyi olumsuz yönde etkileyen birçok faktör mevcuttur.

İngiltere'nin Avrupa Birliğinden ayrılma kararı, finansal piyasalarda devam eden kırılganlıklar ile artan gelir eşitsizliği gibi etkenler küresel ekonomiye ilişkin kaygıları giderek daha da artırmaktadır. Söz konusu gelişmeler neticesinde dünya ekonomisinin 2016 yılında 3,1 oranında, 2017 yılında ise bir miktar toparlanarak 3,4 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.

Gelişmiş ekonomilerde büyüme oranları potansiyelinin altında seyretmektedir. Ekonomiyi canlandırmakta yetersiz kalan parasal genişleme politikalarının yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri'nde ekonomik aktivitenin yılın ilk yarısında beklenenin altında gerçekleşmesi ve Avrupa Birliğinin İngiltere'nin AB'den ayrılması kararından sonra aşağı yönlü gidişi, gelişmiş ekonomilerin ise 2016 yılı büyüme beklentilerini bu gelişmeler aşağı çekmiştir. 2015 yılında yüzde 2,1 oranında büyüyen gelişmiş ekonomilerin 2016 yılında yüzde 1,6; 2017'de de biraz artarak yüzde 1,8 oranında büyümesi beklenmektedir.

Türkiye ekonomisine gelince: 2015 yılında Türkiye ekonomisi orta vadeli program hedeflerine uygun bir şekilde yüzde 4 oranında büyüme gerçekleşmiştir. Söz konusu büyüme oranı yüzde 1,8 olan Çin ve Hindistan dışındaki yükselen ekonomilerin ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme ortalamasının üzerindedir. Tarımsal üretimdeki yüksek oranın yanı sıra, yılın özellikle son çeyreğinde imalat sanayisindeki üretimdeki artış yıllık büyümeyi destekleyen, Türkiye'nin büyümesini destekleyen önemli bir faktör olmuştur. 2015 yılında toplam nihai yurt içi talep büyümeye önemli katkıda bulunurken net ihracatın katkısı bir önceki yıla göre negatife dönmüştür. Özel sabit sermaye yatırımlarının büyümeye katkıları da bir önceki yıla göre artış kaydetmiştir. Türkiye ekonomisi 2016 yılının ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,9 oranında büyüme kaydetmiştir. Yılın ilk yarısında dünyada meydana gelen tüm olumsuz gelişmelere rağmen büyüme hızımız bir önceki yılın aynı dönemine göre yükselmiştir. 2016 yılında turizm sektöründe gözlenen yavaşlamanın yıllık büyümeyi yaklaşık 1 puan aşağıya çekeceği öngörülmektedir. Bu gerçekleşme ve öngörüler altında 2016 yılında gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 3,2 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Kamu kesiminin en önemli bileşeni olan merkezî yönetim bütçesi 2015 yılında gayrisafi yurt içi hasılaya oranla yüzde 1,2 oranında açık vermiştir. 2016 yılı başında gayrisafi yurt içi hasılaya oranla yüzde 1,3 olarak programlanan bütçe açığının yılın sonunda 1,6 düzeyinde gerçekleşmesi, program tanımlı dengenin 0,9 açık vermesi beklenmektedir. 2017 yılında gayrisafi yurt içi hasıla büyüme hızı yüzde 4,4 olarak hedeflenmiştir. 2016 yılında yüzde 0,5 oranında artacağı öngörülen tarım sektörü katma değerinin 2016 yılında yüzde 3 oranında artış sağlayacağı yine beklenmektedir. 2017 hedefleri içindeyse yüzde 4,4 oranında büyüme kaydetmesi beklenen gayrisafi yurt içi hasıla önemli ölçüde de yurt içi talepten kaynaklanacaktır. Kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının 2017 yılında reel olarak ekonomiye önemli oranda katkı yapacağı görülmektedir. 2017 bütçesinde yüzde 4,4 gibi büyüme öngörülen gayrisafi yurt içi hasılanın ekonomimize önemli katkılar yapacağını düşünüyorum.

Zamanımı da daha fazla uzatmamak açısından... 2017 yılı merkezî yönetim bütçesinin, bütçe kanununun hayırlara vesile olmasını, ülkemizin ekonomik kalkınmasına olumlu katkılar yapması dileğiyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.