SALİH CORA (Trabzon) - Şimdi, mevcut düzenlemeyle beraber, Çek Kanunu'ndaki bu değişikle beraber karşılıksız keşide edilen çeklerin ekonomik ve ticari hayattaki olumsuzluklarını ortadan kaldırmayı amaçlamaktayız. 2012 yılında bir düzenleme yapıldı ve bu düzenlemeden sonra aslında bu düzenleme geliştirilebilmiş olsaydı bence yeniden çeke hapis cezası getirme durumu söz konusu olmazdı. Şöyle: 2015 yılından itibaren çok ciddi bir karşılıksız çek olayı oluştu. Yani, 307 binin üzerinde, şu anda, 2016 yılı içerisinde karşılıksız çek vardır. Bu yasal düzenleme 2012 yılında çıktığında, aslında, çek piyasasındaki bir düzenlemeden ziyade cezaevlerindeki yoğunluk ve yargı yükünün hafifletilmesi daha ön planda amaçlanmıştı. Şimdi yeni bir düzenleme yapıyoruz. Bunu hukuki boyutuyla ve ticari boyutuyla değerlendirmekte yarar var. Şu anda hukuki boyuttan olaya baktığımızda evrensel hukuk normları açısından olayı değerlendirdiğimizde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 5'inci maddesinde sözleşmeden doğan ihtilaflarda hapis cezasını, insanın özgürlüğünün kısıtlanmasını engelleyici düzenlemeler vardır. Bu açıdan olaya yaklaştığımız zaman, bana göre, çeklerde hapis cezasının olması... Sadece çeklerde değil, bir bakıyorsunuz nafaka ödemeyene hapis cezası, vergi ödemeyene hapis cezası, çekini ödemeyene hapis cezası gibi düzenlemelerle kişilerdeki ödeme ahlakını hapis cezasıyla tehdit ederek oluşturmanın doğru bir prensip olduğunu, doğru bir yol olduğunu düşünmüyorum. Bu çekte bence en doğru düzenleme bu karekod uygulamasıdır ve bu karekod uygulamasından olaya yaklaşabilirsek sorun ilerleyen zamanlarda çözülecektir. Biz çeki ödeme aracı olarak düşünüyoruz. Yani, ödeme aracı nedir? Çek eşittir paradır yani "Git bankadan bunun parasını al." demektir. E, karekod uygulamasında ne olacak? Bunun bankada parası var mıdır, yok mudur buna bakılacak. Çek ileri tarihli de olabilir, Türkiye'de bir geleneksel uygulama var, çek kredi aracı olarak da kullanılıyor. İleri tarihlerde çekin verilerek... Tabii, burada şey de düzenleniyor, bir kredi aracı olarak da kullanıldığı gerçeği de var, bu doğrudur ama kredi aracı olarak kullanılabilir, banka bunun tedbirini alması gerekiyor. Bankada kişinin belirli bir miktarda parası olur ve bu parayı ödeme tarihine kadar bloke edebilir. Yani, böyle bir uygulama olursa daha doğru olur.

Şimdi, şunu özellikle ifade etmek istiyoruz: Tabii, bu düzenlemeyle beraber ticari hayatın içerisindeki sarsılan kamusal güvenliğin yeniden düzenlenmesi, korunması amaçlanmış olabilir ancak bununla beraber, ekonomik piyasa içinde bulunan kişilerin yeniden ıslahı, piyasaya katkı sağlaması amaçlanmış olabilir ama bize göre, yeniden yapılacak bu düzenlemeyle beraber sorun çözülmeyecektir. Cezaevlerinde şu anda zaten bir yoğunluk var yani bu daha da artacaktır. Yargı yükünün de artacağını düşünüyoruz. Ve bununla beraber şimdi çekten dolayı kişi... Hani, ekonomiyi düzene sokacağız, ticari hayatı düzene sokacağız... Kişi çekini ödemedi, hapis cezasıyla karşı karşıya kaldı. Hapse gidecek, etrafı, ailesi bir araya geliyor, toplanıyor, bu sefer bankadan tekrar kredi alma imkânı var mı? Yok. etrafından parayı bulamazsa bu sefer piyasada bu işi istismar eden kişilere yönlenmesi söz konusu olacaktır, bu da toplumda yeni bir düzensizliğe neden olacaktır. Dolayısıyla, bence, burada, yargılama yetkileri veya diğer hususlarla alakalı olarak düzenlemeler teknik hususlardır; olabilir, olmayabilir, farklı da olabilir. Burada, bu düzenlemede yani Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerinde de Çek Kanunu'nda tekrar ceza gelsin yönünde teklif veren milletvekilleri de oldu, bizden de oldu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bu yönde çok ciddi manada piyasadan gelen talepler oldu ve bu şekilde zorlamayla bir düzenleme oldu. Bence şu anda bu mevcut düzenlemeyi genelgelerle beraber, özellikle bankaları yönlendirerek, bankalarda daha sıkı tedbirler uygulanarak... Bankalara cezai sorumluluk yüklemekten ziyade bankaları ve kurumları disiplinize ederek... Şimdi biz bir uçak bileti alıyoruz, karekod uygulamasından check-in işlemlerini yapıyoruz, hiç gişeye gitmeden direkt uçağa binebiliyoruz. E, karekod uygulamasıyla beraber biz bankada bu çekin karşılığının var olduğunu gördüğümüz zaman, ona göre banka artık buna blokede koyup, kişi bunu artık, esnaf o uygulamayla, teknolojik bir uygulamayla beraber bunun aşılabileceğini düşünüyorum. Tekrar, ceza uygulamasını bir geriye dönüş olarak değerlendiriyorum ve olumlu görmüyorum ama tabii, genel olarak, genel kanaate göre de yapacak bir şey yok diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyoruz Başkanım.