İYİ PARTİ GRUBU ADINA BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Tabii, bugün plastik atıklardan bahsediyoruz ama biz bundan önce 20/1/2020 tarihinde aynı bu şekilde, başta Marmara Denizi olmak üzere, deniz kirliliğine dikkat çekmiştik. Bugün de maalesef Türkiye'nin en büyük gündemlerinden biri nedir? Marmara'daki müsilaj yani deniz salyası. "Bununla ilgili neler üretiriz?"i bakın, arkadaşlar, bugün tartışıyoruz. Hâlbuki biz bundan yaklaşık bir buçuk yıl önce bu konuyla ilgili dikkat çekmişiz, bu konuyu araştıralım demişiz; önergeyi verdiğimizden yirmi gün sonra maalesef sizlerin oyuyla bunu reddetmişiz. Bugün de Bakan, bağlı belediyelerle, Marmara Denizi etrafındaki belediye başkanlarıyla toplantılar yaparak ortak çözüm bulmaya çalışıyor. Hâlbuki Meclisin bunun önünde olması lazım. Biz o günden bu tespitimizi yapmışız, maalesef ilgi görmemiş.

Plastik de aynı. Yani bugün plastik tüketimine baktığımız zaman, Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere, yurt dışından yapılan plastik atık ithalatının ülkemize, çevreye, insan ve hayvan sağlığına vermiş olduğu zarar ve sorunların yine biz araştırılmasını istiyoruz. Neden? Plastik kullanımının yaygınlaşması ve buna bağlı olarak plastik atıkların artması, başta insanlar olmak üzere, tüm canlıları ve çevreyi tehdit etmektedir. Dünyada plastik üretimi 1950 yılından itibaren sürekli olarak artış göstermiştir. Dünyada plastik üretimi 8 milyar tona yükselmiştir. Bu artışla birlikte başta çevre olmak üzere hayatın her alanında kirlenme başlamıştır.

Sadece çevresel kirlilik değil, denizler de kirleniyor. Dünyada her yıl yaklaşık 8 milyon ton çeşitli plastik ürünleri deniz ve okyanus sularına karışmaktadır. Son yıllarda yakalanan balık ve balinaların karnından plastikler çıkmaya başlamıştır. Avrupa Birliği, bu durum karşısında evsel atıklar ve tek kullanımlık plastikleri yasaklamış ve bununla ilgili mevzuat değişikliğine gitmiştir. Avrupa Birliği ülkelerinde plastik konusunda bu adımlar atılırken bazı ülkelerde de plastik ithalatı yasaklanmıştır. Buna karşılık, Avrupa ülkelerinden Türkiye'nin almış olduğu plastik atıkların miktarı 2004 yılına oranla tam 173 kat artmıştır. Türkiye 2019 yılında sadece Avrupa'dan 582.296 ton plastik atık ithal etmiştir. Bakın, 582 bin ton! 1 gemi 1 ton götürürse demek ki 582 gemi maalesef bu plastik atıklarını Türkiye'ye taşımıştır. Yine, son bir yılda yaklaşık 13 kat artmıştır. Türkiye, 2020 yılında Avrupa Birliği ülkeleri ve İngiltere'den toplam 659 bin ton -bilmiyorum, bu rakamlar sizlere ne anlam ifade ediyor yani plastiğin yoğunluğunu şöyle bir düşünürseniz- plastik atık ithal etmiş.

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Onların çoğu geri dönüşüm.

BEDRİ YAŞAR (Devamla) - Böylece, Türkiye, Avrupa plastik atık ihracatının yaklaşık yüzde 28'lik bölümünü karşılamıştır.

Türkiye, Avrupa'dan en fazla plastik atık alan ülke konumundadır. 2020 yılında ne yapmışız? İngiltere'den 209 bin ton, Belçika'dan 137 bin, Almanya'dan 136 bin, Hollanda'dan 49 bin, Slovenya'dan 24.884 ton Avrupa Birliği ülkelerinden plastik atık ithal etmişiz.

Tabii, bazı arkadaşlarımız diyor: "Biz bunları geri dönüşümde kullanıyoruz." Buyursun, Avrupalıların kendileri kullansın. Yani, Türkiye kesinlikle Avrupa'nın çöplüğü olmamalıdır. Bu gelen atıkların bir miktarını biz bazen Akdeniz'de veya farklı bölgelerde, geri dönüşümün yapıldığı bölgelerde, doğada da görmeye başladık. Yani Türkiye, Avrupa'nın çöplüğü değildir, Avrupa'nın çöplüğü olmamalıdır. Nitelikli malzeme, nitelikli ham maddenin ithalatı başka bir şey; çöpün -ne varsa- Türkiye'ye getirilmesi başka bir şey.

Dolayısıyla, bizim önerimiz şu: Kesinlikle, bakın, bunun belli standartlara bağlanması lazım. Böyle, 659 bin ton çılgın bir rakam, Türkiye bu çöpü taşıyamaz. Yani, buradan da ben uyarıyorum!

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

BEDRİ YAŞAR (Devamla) - Yarın öbür gün yine başımıza bela olmadan, yine Türkiye'nin gündemine oturmadan bununla ilgili -tabii, sizler icra makamısınız- muhakkak hem Hükûmetin adım atması lazım hem de araştırma önergemizi destekleyerek bu konunun net bir şekilde araştırılması lazım.

Bakın, bundan önce de söyledik, bugün Marmara'da -tahmin ediyorum önümüzdeki günlerde gelecek, bu müsilajla ilgili herhâlde bir araştırma komisyonu kurulacak- gün geçmeden, vakit geçmeden... Bu plastik atıklar meselesi çok önemli. Bunlar, yüzyıllar sürüyor, doğada kaybolmuyor. Onun için, Meclisin bununla ilgili muhakkak bir adım atması lazım yani iş başa gelmeden önce çareler üretmek doğal olarak Meclisin görevi.

Ben, bu konuda, çevre konusunda bütün Meclisin duyarlı olduğunu düşünüyorum, hepinizin desteklerini bekliyorum. İnşallah, hep beraber bu problemlerin de altından kalkarız diyorum; tabii, sizin desteklerinizle.

Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)